صدیقه ملک لو؛ نصرت نیل ساز؛ مهرداد عباسی؛ خلیل پروینی
دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 97-118
چکیده
با توجه به اهمیت حضرت ابراهیم ع به عنوان بنیانگذار سه دین توحیدی، خاورشناسان در آثار مختلف به جنبه های گوناگون زندگی این پیامبر پرداخته اند. نخستین بار اشپرنگر به تفاوت چهرۀ ابراهیم در سور مکی و مدنی اشاره و رابطۀ ابراهیم با مکه را اسطوره خواند. هرخرونیه با الهام از وی این ایده را بسط داد و با بازسازی داستان ابراهیم در قرآن ...
بیشتر
با توجه به اهمیت حضرت ابراهیم ع به عنوان بنیانگذار سه دین توحیدی، خاورشناسان در آثار مختلف به جنبه های گوناگون زندگی این پیامبر پرداخته اند. نخستین بار اشپرنگر به تفاوت چهرۀ ابراهیم در سور مکی و مدنی اشاره و رابطۀ ابراهیم با مکه را اسطوره خواند. هرخرونیه با الهام از وی این ایده را بسط داد و با بازسازی داستان ابراهیم در قرآن براساس توالی تاریخی، تحول تصویر ابراهیم در این سورهها، بهویژه تأکید بر «ملۀ ابراهیم»، «رابطۀ ابراهیم با بنای کعبه و مناسک حج»، «پیوند ابراهیم با اسماعیل و ماجرای قربانی» در سورههای مدنی را ترفندی سیاسی برای جلب نظر اهل مکه و معلول ناامیدی پیامبر از حمایت یهودیان مدینه دانست. در مناقشات جدی ودیرینه تعیین ذبیح با وجود شواهد قرآنی و عهدینی مبنی بر ذبیح بودن اسماعیل، دو نکتۀ مهم برخاسته از تعالیم انبیاء در این داستان مورد توجه است: هدف اصلی در ماجرای قربانی، آزمایش نهایت فرمانبرداری ابراهیم و فرزندش در امتثال اوامر الهی است و دیگری تأثیر این واقعه در ترمیم فرهنگ ناپسند قربانی انسان در ادوار کهن است. در این مقاله ضمن تبیین این نظریه ها و اشاره به تأثیرات آن در پژوهشهای بعدی، به نقد آن خواهیم پرداخت