ORIGINAL_ARTICLE
بررسی همزمانی وجوه معنایی «رَبّ» در قرآن با رویکرد باهمآیی واژگانی
...همایندهای واژگانی در تعیین معانی دقیق آن دسته از واژههای قرآنی نیز که برداشتها و ترجمههای متفاوتی از آن ارائه میشود، نقش اساسی ایفا میکند؛ از جمله واژه «رَبّ» که در مورد معناشناختیِ ریشهای، تاریخی، کاربرد و نیز در مورد معانی و دلالتهای آن در مواردی اتفاقآراء نبوده یا در تعیین این دلالتها بهویژه در قرآن کریم و ترجمه آن، تنها به برخی از جنبههای کاربردی این واژه در همان ابتدای پیدایش استناد میشود. در ترجمههای مکارم شیرازی، فولادوند و صفوی گاهی واژه «ربّ» به عنوان معادل کلماتی مانند: صاحب، آقا، پروردگار، پادشاه و غیره به کار رفته است که این امر سبب شده دلالت و ترجمه آن نیز در برخی آیات به غیر خدا اطلاق شود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا با توجه به اصل باهمآیی واژگان، دلالتهای واژه «رَبّ» را برهه زمانی نزول قرآن، متن و ترجمه آن بررسی کند. نتیجه پژوهش نشان میدهد صورت اسمی واژه «رَبّ» در همه سورهها بهجز آیات 41، 42 و 50 سوره یوسف درباره خداوند متعال استعمال شده است. لذا اطلاق آن به غیر خدا در ترجمه آیاتی مانند آیه 23 سوره یوسف صحیح نیست. اما ...
https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_4560_df169c377dc70031befb338f8cd8487c.pdf
2020-01-21
1
22
باهمآیی واژگانی
دلالت و معنی
قرآن کریم
رَبّ
سید هادی
میر محمودی
mirmahmoodi.s.hadi@gmail.com
1
مربی گروه معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
AUTHOR
سیامک
اصغرپور
s.asgharpour.arabic@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنحلّزة، حارث (2012 م)، معلّقة الحارث بن حلّزة، أبوظبی: دار الکتب الوطنیة.
2
ابنمنظور (بیتا)، لسان العرب، المجلد الأول، بیروت: دار الصادر.
3
امرؤالقیس (2004 م)، دیوان امرؤالقیس، بیروت: دار المعرفة.
4
امیریفر، محمد و دیگران (1396)، «خطاهای ترجمه در باهمآییهای قرآنی با تکیه بر دیدگاههای نیومارک، بیکر، و لارسون»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 7، ش 16.
5
آقاگلزاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبانشناسی، تهران: علمی و فرهنگی.
6
آلبویه لنگرودی، عبدالعلی و علیرضا نظری (1391)، «همآیی واژگانی و نقش آن در انسجام خطبههای نهجالبلاغه»، فصلنامة ادبیات دینی، دورة 1، ش 3.
7
ابنربیعة، لبید (2004 م)، دیوان لبید بن ربیعة، بیروت: دار المعرفة.
8
پالمر، فرانک (1391)، نگاهی تازه به معنیشناسی، ترجمة کورش صفوی، تهران: کتاب ماد.
9
پناهی، ثریا (1381)، «فرایند باهمآیی و ترکیبات باهمآیند در زبان فارسی»، فصلنامة فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورة 5، ش 3.
10
حسن، عبّاس (1996 م)، النّحو الوافی، المجلد الأول، مصر: دار المعارف.
11
خوانینزاده، محمدعلی (1394 ش)، «معناشناسی تاریخی واژة رَبّ»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهشهای زبانشناختی قرآن، س 4، ش 2 (پیاپی 8).
12
خوانینزاده، محمدعلی و فتحاله نجارزادگان (1393)، «بازخوانی دیدگاههای دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق رَبّ»، مطالعات قرآن و حدیث، دورة 8، ش 15.
13
دشتی، محمد (1396)، ترجمة نهجالبلاغه، قم: آثار فرهنگ برتر.
14
رستگارجزی، پرویز و علیرضا عزیزیان غروی (1397)، «نگاهی نو برپایة محورهای ادبی به تفسیر آیة 24 سورة یوسف علیهالسّلام»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهشنامة تفسیر و زبان قرآن، ش 12.
15
زوزنی، أبوعبدالله الحسین بن أحمد (1993 م)، شرح المعلقات السّبع، بیروت: الدّار العالمیة.
16
سعیدان، اسماعیل (1388)، اصول و روش کاربردی ترجمه، تهران: رهنما.
17
فراهیدی، خلیل بن أحمد (2003 م)، کتاب العین، الجزء الثّانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
18
کردنژاد، نسرین (1389)، «معناشناسی واژة رَبّ»، فصلنامة تخصصی علوم قرآن و حدیث، س 1، ش 4.
19
لطفیپور ساعدی، کاظم (1371)، درآمدی بر اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
20
مطهری، مرتضی (1386)، آشنایی با قرآن، ج 2، تهران: صدرا.
21
مغنیه، محمدجواد (1424 ق)، التّفسیر الکاشف، ج 4، تهران: دار الکتب الإسلامیّة.
22
نصیری، حافظ (1390)، روش ارزیابی و سنجش کیفی متون ترجمهشده از عربی به فارسی، تهران: سمت.
23
نیومارک، پیتر (1386)، دورة آموزش فنون ترجمه، تهران: رهنما.
24
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی مفهوم «القیامه» در پرتو مطالعات شناختی و تاریخی
لقیامه یکی از اسامی آخرت در قرآن است که در همه کاربردها به صورت ترکیب یومالقیامه بکار رفته است،کاربردهای قرآنی حاکی از آن است مراد ازیومالقیامه زمان داوری است،در آثار لغویان این مفهوم از ماده [قوم] و به معنای برخاستن از قبر یا ایستادن در برابر خداوند ذکر شده است،مفسران در خصوص این مفهوم بر دو نظرند:برخاستن از قبر و ایستادن در برابر خداوند را به عنوان معنای این مفهوم ذکر کرده اند.مطالعه این ماده در خانواده زبانهای سامی گویای ساختارِ خلاق طرحواره تصوری قائم بودن که از مبنایی بدنمند برخوردار است،پیش مفهومی است که برای این ماده میتوان در نظر گرفت سپس این پیش مفهوم در قالب استعاره مفهومی به عنوان ساختارِ خلاقِ دیگر درمعناسازی،در قرآن بکار گرفته شده است و استعاره مفهومی[یوم القیامه دادگاه است] خلق شده است،کلان استعاره ای که استعاره های خرد متعدد بر محورآن انسجام یافته اند و مفهوم «القیامه» را در قرآن برای مخاطب مفهوم سازی می کنند،مفهوم سازی های صورت گرفته پیرامون مفهوم «القیامه» و تفاوت آن با مفهوم «بعث» دیگر مسئله ای است که به آن پرداخته شده است و نتایج حاکی ازآن است که عدم مشابهت در نگاشت های استعاری، عدم مشابهت در معنای حوزه واژگانی را به همراه خواهد داشت.
https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_4664_70a35ca3ee36648cc06c4b25b0752b35.pdf
2020-01-21
23
43
قرآن
القیامه
ایستادن
استعاره مفهومی
عدالت
ریشه شناسی
فتحیه
فتاحی زاده
f_fattahizadeh@alzahra.ac.ir
1
استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(ع)
AUTHOR
فریده
امینی
famini@alzahra.ac.ir
2
پ‍ژوهشگر پسا دکتری، گروه قران وحدیث دانشگاه الزهرا
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ازهرى، محمد بن احمد (1421)، تهذیباللغۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
2
ابناثیر، مبارک بن محمد (1412)، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، دمام السعودیة: دار ابنالجوزی.
3
ابنعاشور، محمد بن طاهر (بیتا)، التحریر و التنویر، بیجا.
4
ابنعطیه اندلسى، عبدالحق بن غالب (1422)، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار الکتب العلمیة.
5
ابنفارس، احمد (1404)، مقاییس معجم مقاییس اللغة، تهران: علوم اسلامی.
6
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
7
ابوحیان، محمد بن یوسف (1420)، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دار الفکر.
8
اخوان طبسی، محمدحسین میرحسینی و یحیی میرحسینی (1395)، «ریشهشناسی تاریخی واژگان قرآن و اثر آن بر فهم مفردات قرآن: مطالعة موردی ریشة قسط»، پژوهشنامة تفسیر و زبان قرآن، ش 2.
9
افراشی، آزیتا (1395)، مبانی معناشناسی شناختی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
10
امینی، فریده (1397)، استعارههای مفهومی حوزة داوری قیامت در قرآن، رسالة دکتری، تهران: دانشگاه الزهرا.
11
بحرانى، هاشم بن سلیمان (1416)، البرهان فى تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
12
بیضاوى، عبدالله بن عمر (1418)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
13
ثعلبى نیشابورى، ابواسحاق احمد بن ابراهیم (1422)،الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
14
جانسون، مارک (1397)، بدن در ذهن، ترجمة جهانشاه میرزابیگی، تهران: آگاه.
15
جوهری، اسماعیل بن عماد (1404)، الصحاح، بیروت: دار العلم.
16
خمینی، روحالله (1373)، ولایت فقیه حکومت اسلامی، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
17
خمینی، روحالله (بیتا)، تحریر الوسیله، ج 1، قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
18
خمینی، روحالله (1421)، کتاب البیع، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی.
19
دهخدا، علیاکبر (1341)، فرهنگ دهخدا، تهران: سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور.
20
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار العلم الدار الشامیة.
21
زبیدی، سیدمحمد (1306)، تاج العروس من جواهر القاموس، مصر: دار احیاء التراث العربیة.
22
زحیلى، وهبة بن مصطفى (1418)، التفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.
23
زمخشرى، محمود (1407)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
24
شمس، عبدالله (1391)، ادلة اثبات دعوی، تهران: دارک.
25
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
26
طبرسی، فضل بن حسن (1373)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
27
طبری، محمد بن جریر (1412)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
28
طریحى، فخرالدین بن محمد (1416)، مجمع البحرین، قم: مؤسسة البعثة.
29
طوسی، محمد بن حسن (بیتا)، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
30
عمید، حسن (1389)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: راه رشد.
31
فخرالدین رازى، محمد بن عمر (1420)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
32
فراهیدى، خلیل بن احمد (1410)، کتاب العین، قم: هجرت.
33
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1415)، قاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیة.
34
فیومی، احمد بن محمد (1414)، المصباحالمنیر، قم: مؤسسۀ دار الهجرة.
35
قرطبى، محمد بن احمد (1364)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو.
36
کوچش، زلتان (1393)، مقدمهای کاربردی بر استعاره، ترجمة ابراهیم شیرینپور، تهران: سمت.
37
لیکاف، جورج و مارک جانسون (1394)، استعارههایی که با آن زندگی میکنیم، ترجمة هاجر آقاابراهیمی، تهران: علم.
38
مجلسی، محمدباقر (1403)، بحار الانوار لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار الاحیاء التراث العربى.
39
مشکور، محمدجواد (بیتا)، فرهنگتطبیقیزبانعربیبازبانهایسامیوایرانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
40
مصطفوى، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
41
مطهری، مرتضی (1385)، مجموعه یادداشتها، ج 6، تهران: صدرا.
42
نجفی، محمدحسن (1362)، جواهر الکلام فی شرائع الاسلام، ترجمة علی آخوندی، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
43
نیشابورى، نظامالدین حسن (1416)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیة.
44
ولفنسون، اسرائیل (1929)،تاریخاللغاتالسامیۀ، مصر: الاعتماد.
45
Beeston, A. F. L. and M. A. Ghul (1982), Sabaic Dictionary/ Dictionnaire Sabeen, Beirut: Éditions Peeters.
46
Black, Jeremy (2000), A Concise Dictionary of Akkadian, Wiesbaden: Harrassowitz.
47
Brun, J. (1895), Dictionarium Syriaco-Latinum, Beryti Phoeniciorum, Typographia PP. Soc. Jesu.
48
Costaz, Louis (2002), Dictionarie Syriaque-Francais/ Syriac-English Dictionary, Beirut: Dar EL-Machreq.
49
Dillmann, Augusti (1865), Lexicon Linguae Aethiopicae, Morristown: Weigel.
50
Dolgopolsky, Aharon (2008), Nostratic Dictionary, Cambridge: McDonalds Institute for Archaeological Research.
51
Gesenius, William (1939), A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, Oxford.
52
Jastrow, Marcus (1903), A Dictionary of the Targumin, London; New York: Pardes Publishing House.
53
Jeffery, A. (2007), The Foreign Vocabulary of the Qur’an, Baroda: Oriental Institute.
54
Leslau, Wolf (1991), Comparative Dictionary of Geʻez, Wiesbaden: Harrassowitz.
55
Macuch, R. (1963), A Mandaic Dictionary, London: Oxford University Press.
56
Mingana, A. (1927), “Syriac Influence on the Style of the Kuran, Reyland Bulletin”, vol. 11.
57
Orel, Vladimir and Olga Stolbova (1995), Hamito-Semitic Etymological Dictionary, Netherlands: Brill.
58
Smith, R. Payne (1879), Thesaurus Syriacus, Oxonii: E Typographeo Clarendoniano
59
Sweetser, Eve (1990), From Etymology to Pragmatic: Metaphorical and Cultural Aspect of Semantics Structure, Cambridge: Cambridge University Press.
60
Zammit, Martin (2002), A Comparative Lexical Study of Quranic Arabic, Boston: Brill.
61
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی استعارهی جهتی واژهی حیوة در قرآن، بر اساس نظریهی استعارهی مفهومی
نظر به اینکه بسیاری از پیامهای قرآنی بهصورت تلویحی بیانشدهاند، در این پژوهش، تلاششده تا براساس نظریهی استعارهی مفهومی، استعارهی جهتی واژهی «حیوة» در قرآن بررسیشود. برای این کار، ترجمهی مکارم و تفاسیر المیزان و نمونه برای جمعآوری دادهها استفادهشد و سپس این دادهها موردتحلیل قرارگرفتند. باتوجّهبه واژهی حیوة، نگارندگان به استعارههای جهتی بالا، پایین و نزدیک دستیافتند، اما استعارهی جهتی دور درخصوص واژهی حیوة بهکارنرفتهاست. مفاهیمی ازقبیل خیر، برکت و نعمت و یا مفاهیمی که منسوب به خداوند هستند، استعارهی جهتی بالا، و مفاهیمی مانند ضعف، خواری، عذاب و رسوایی ، استعارهی جهتی پایین را نشانمیدهند. استعارهی جهتی نزدیک، با همنشینی اسماشارهی «هذه» با واژهی حیوة نشاندادهشده-است و در چند آیه دیدهمیشود که پستی و حقارت زندگی دنیا، تأکید بر آن، و یا تأثیر و نتیجهی اعمال ما در این دنیا را نشان-میدهد. پژوهش حاضر، کارآمدی نظریهی نوین استعاره در تحلیل زبان قرآن را نشانمیدهد که این خود، به درک، ترجمه و تفسیر بهتر مفاهیم قرآنی منجرمیشود.
https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_4569_748d501553854595072f0162e0dffa23.pdf
2020-01-21
45
69
قرآن
استعارهی مفهومی
استعارهی جهتی
استعاره بالا/ پایین
استعاره نزدیک
واژهی «حیوة»
حسین
زکائی
heihat.zoka@gmail.com
1
دانشجوی دکترای زبان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم
AUTHOR
مراد
باقرزاده کسمانی
kasmankola@yahoo.com
2
استادیار ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
AUTHOR
لیلا
اردبیلی
leila.ardebili1361@gmail.com
3
دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
امینی، حیدرعلی، عطیه کامیابی گل، و علی نوروزی (1394)، «بررسی استعارة مفهومی هستیشناختی در سورة واقعه»، مجموعهمقالات دومین همایش ملی قرآن کریم و زبان و ادب عربی، ج 1،کد مقاله: 525- الف.
2
حجازی، بهجت السادات (1395)، «استعارة مفهومی آیة نور در قرآن»، فنون ادبی، دورة 8، ش 3 (پیاپی 16)، پاییز.
3
حسینی، سیدمطهره و علیرضا قائمینیا (1396)، «استعارة مفهومی رحمت الهی در قرآن کریم»، ذهن، دورة 18، ش 69، بهار.
4
جُر، خلیل (1393)،فرهنگ لاروس (عربی ـ فارسی)، ترجمة سیدحمید طبیبیان، تهران: امیرکبیر.
5
جرجانی، عبدالقاهر (1368)، دلائل الاعجاز فی القرآن، ترجمة سیدمحمد رادمنش، مشهد: آستان قدس رضوی.
6
راسخ مهند، محمد (1396)، درآمدی بر زبانشناسی شناختی، ویراست دوم، تهران: سمت.
7
روشن، بلقیس و لیلا اردبیلی (1395)، مقدمهای بر معناشناسی شناختی، تهران: علم.
8
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1378)، صور خیال، تهران: نیل.
9
صباحی گراغانی، حمید و دیگران (1395)، «بررسی استعارة مفهومی در سورة بقره (رویکرد زبانشناسی شناختی)»، ادب و زبان، دورة 19، ش 39، بهار و تابستان.
10
صفوی، کورش (1379)، درآمدی بر معنیشناسی، تهران: سورة مهر.
11
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1366)، تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
12
عندلیبی، عادل (1385)، «عبد استعارة کانونی در انسانشناسی قرآن»، پژوهشنامة فلسفة دین (نامة حکمت)، دورة 4، ش 1، بهار و تابستان.
13
قائمینیا، علیرضا (1388)، «نقش استعارههای مفهومی در تفکر دینی»، قبسات، دورة 14، ش 54، زمستان.
14
قائمینیا، علیرضا (1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
15
قرشی، سیدعلیاکبر (1375)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
16
کردزعفرانلو کامبوزیا، عالیه و خدیجه حاجیان (1389)، «استعارههای جهتی قرآن با رویکرد شناختی»، نقد ادبی، دورة 3، ش 9، بهار.
17
گیررتس، دیرک (1393)، نظریههای معنیشناسی واژگانی، ترجمة کورش صفوی، تهران: علمی.
18
لیکاف، جرج و مارک جانسون (1395)، استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، ترجمة هاجر آقاابراهیمی، تهران: علم.
19
مکارم شیرازی، ناصر (1375)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
20
نرمافزار قرآنی حبلالمتین (1398)، ویرایش 7.0، مؤسسة موج همراه نور.
21
هوشنگی، حسین و محمود سیفی پرگو (1388)، «استعارههای مفهومی در قرآن از منظر زبانشناسی شناختی»، پژوهشنامة علوم و معارف قرآن کریم، س 1، ش 3، تابستان.
22
یگانه، فاطمه و آزیتا افراشی (1395)، «استعارههای جهتی در قرآن با رویکرد شناختی»، جستارهای زبانی، دورة 7، ش 5 (پیاپی 33).
23
Eweida, Sara (2006), “The Realization of Time Metaphors and the Cultural Implications”, An Analysis of the Quran and English Quranic Translations, Special Project PK, Stockholm University: Department of English.
24
Geeraerts, Dirk (2010), Theories of Lexical Semantic, Oxford: Oxford University Press.
25
Jakel, Olaf (2002), “Hypothesis Revisited: The Cognitive Theory of Metaphor Applied to Religious Texts”, MetaphoriK.de.
26
Kovecses, Z. (2010), Metaphor: A Practical Introduction, New York: Oxford University Press.
27
Lakoff, George and Mark Johnson (1980), Metaphors We Live by, Chicago: Chicago University Press.
28
Lakoff, G., M. Johnson, and M. Turner (1989), More Than Good Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, Chicago: University of Chicago Press.
29
Lakoff, George and Mark Johnson (1999), Philosophy in the Flesh: The Embodied Mind and Its Challenge to Western Thought, New York: Basic Books.
30
Ortony, Andrew (1979), Metaphor and Thought, Cambridge: Cambridge University Press.
31
ORIGINAL_ARTICLE
فرآیندشناسی شگرد ادبی "تهکم" و نقش شناخت آن در تفسیر قرآن
شیوة ادبی "تهکم"، شگردی بر پایة وارونگویی و با بسامد بالا در قرآن است. این پژوهش با بازخوانی انتقادی تاریخچه این شیوة زبانی در دانش بلاغت و نمایانسازی ناهمسانی آن با استعاره و سایر مجازها، افزون بر جایگاهشناسی شیوة زبانی تهکم در دانش بدیع، از فرآیند و رمز و راز کارایی و گیرایی این فن ادبی پردهبرداری میکند. از آنجا که برخی قرآنپژوهان، شناخت دانش بدیع را تنها در زیباییشناسی قرآن کارا دیده و آن را در فهم و تفسیر سودمند ندیدهاند، این جستار با بازتعریف کاربردی از شگرد تهکّم و با نوخوانی آیات، به شیوة توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ بدین پرسش برآمده که شناخت این آرایه، چه کارکردهای فراگیری در فهم و تفسیر قرآن دارد؟ نتیجه پژوهش آن است که پردهبرداری از معنایِ معنا و تحلیل ناسازواری درونمتنی یا برونمتنی آیات، آشکارسازی انگیزة گزینش واژگان در محور جانشینی، پیشآوری برداشتی پویا و اثرگذار با فعلیتبخشی و بازسازیِ نشانههای متن، و پیشگیری از حمل واژگان بر معانی و مصادیق غیرظاهر، از کارکردهای شناخت این شیوة زبانی در فرآیند برداشت معنای متن قرآن است.
https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_4616_4a98b8f225ac8832392b0de74edb4584.pdf
2020-01-21
71
93
بدیع
تهکم
استعاره
آشناییزدایی
قواعد تفسیر
عباس
رحیملو
abbasrahimloo@gmail.com
1
کارشناسی ارشد قران وحدیث پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
LEAD_AUTHOR
سیدمحمود
طیب حسینی
tayebh@rihu.ac.ir
2
دانشیار گروه قرآن پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
AUTHOR
علی
فتحی
afathi@rihu.ac.ir
3
استادیار گروه قرآن پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
AUTHOR
قرآن کریم.
1
اب‍ن اب‍ی الاص‍ب‍ع المصری، ع‍ب‍دال‍ع‍ظی‍م ب‍ن ع‍ب‍دال‍واح‍د (1995 م)، ت‍ح‍ری‍ر ال‍ت‍ح‍ب‍ی‍ر، القاهرة: ال‍م‍ج‍ل‍س الأع‍ل‍ی.
2
اب‍ن اب‍ی الاص‍ب‍ع المصری، ع‍ب‍دال‍ع‍ظی‍م ب‍ن ع‍ب‍دال‍واح‍د (1957 م(، بدیع القرآن، تحقیق حفنی محمد شرف، قاهرة: نهضة مصر.
3
اب‍نج‍ن‍ی، ع‍ث‍م‍ان ب‍ن ج‍ن‍ی (2004 م)، ال‍م‍ح‍ت‍س‍ب ف‍ی ت‍ب‍ی‍ی‍ن وج‍وه ش‍واذ ال‍ق‍راءات و الای‍ض‍اح ع‍ن‍ه‍ا، تحقیق ع‍لی ال‍ن‍ج‍دی ن‍اص‍ف، ق‍اه‍رة: وزارة الاوق‍اف.
4
ابنحاجب، عثمان بن عمر (1425 ق)، الإیضاح فی شرح المفصل، دمشق: دار سعدالدین.
5
ابنحجة، تقىالدین بن على (1425ق)، خزانةالأدبوغایةالأرب، محقق کوکب دیاب، بیروت: دار صادر.
6
ابنسیده، علی بن اسماعیل (1421 ق)، المحکم و المحیط الأعظم، محقق: عبدالحمید هنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
7
ابنعاشور، محمدطاهر (1420 ق)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
8
ابنمالک، محمد بن محمد (1989 م)، المصباح، تحقیق حُسنی عبدالجلیل یوسف، قاهرة: مکتبة الآداب.
9
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
10
ابن یعقوب مغربى، احمد (1424 ق)، مواهب الفتاح فی شرح تلخیص المفتاح، بیروت: دار الکتب العلمی.
11
ابوالسعود، محمد (1983 م)، ارشاد العقل السلیم الى مزایا القرآن الکریم، لبنان: دار إحیاء التراث العربی.
12
ابوالفتوح رازى، حسین بن على (1408 ق)، روض الجنان و روح الجنان، مشهد: آستان قدس رضوى.
13
ابوحیان، محمد بن یوسف (1420 ق)، البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دار الفکر.
14
ابوعبیده، معمر بن مثنى (1381 ق)، مجاز القرآن، مصر: مکتبة الخانجی.
15
أخفش، سعید بن مسعده (1423 ق)، معانى القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
16
ازهرى، محمد بن احمد (1412 ق)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
17
اشکورى، محمد بن على (1373 ش)، تفسیر شریف لاهیجى، تهران: داد.
18
آلوسى، محمود بن عبدالله (1415 ق)، روح المعانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
19
بابایی، علیاکبر (1394 ش)، قواعد تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ سمت.
20
بقاعى، ابراهیم بن عمر (1427 ق)، نظم الدرر فى تناسب الآیات و السور، بیروت: دار الکتب العلمیة.
21
بیضاوى، عبدالله بن عمر (1418 ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
22
تفتازانى، مسعود بن عمر (1376 ش)، مختصر المعانی، قم: دار الفکر.
23
جاحظ، عمرو بن بحر (1418 ق)، البیان و التبیین، قاهرة: مکتبة الخانجی.
24
جرجانی، عبدالقاهر (1422 ق)، دلائل الاعجاز، محقق عبدالحمید هنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
25
جرجانی، عبدالقاهر (2001 م)، أسرار البلاغة فی علم البیان، بیروت: دار الکتب العلمیة.
26
جوهری، اسماعیل (1376 ق)، الصحاح، محقق احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین.
27
حسینی مدنی، سیدعلی (1969 م)، ان‍وار ال‍رب‍ی‍ع ف‍ی ان‍واع ال‍ب‍دی‍ع، تحقیق هادی شکر، نجف: مطبعة النعمان.
28
خطیب قزوینى، محمد بن عبدالرحمن (2010 م)،الإیضاح، بیروت: دار الکتب العلمیة.
29
خ‍ف‍اج‍ی، اح‍م‍د ب‍ن م‍ح‍م‍د (1417 ق)، عنایة القاضی و کفایة الراضی، بیروت، دار الکتب العلمیة.
30
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412 ق)، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
31
رجبی، محمود (1383 ش)، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشکدة حوزه و دانشگاه.
32
زرکشى، محمد بن بهادر (1410 ق)،البرهان فى علوم القرآن، بیروت: دار المعرفة.
33
زمخشرى، محمود بن عمر (1407 ق)، الکشاف، بیروت: دار الکتاب العربی.
34
زمخشرى، محمود بن عمر (1979م)، اساس البلاغة، بیروت: دار صادر.
35
سکاکی، یوسف بن ابى بکر (2000 م)، مفتاح العلوم، تحقیق عبدالحمید هنداوی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
36
سمین، احمد بن یوسف (1414 ق)، الدر المصون فى علوم الکتاب المکنون، بیروت: دار الکتب العلمیة.
37
سهیلی، عبدالرحمن (2000 م)، الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لابن هشام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
38
سیالکوتی، عبدالحکیم (بیتا)، حاشیة السیالکوتی علی کتاب المطول، قم: منشورات الرضی.
39
سیبویه، عمرو بن عثمان (1408 ق)، الکتاب، محقق عبدالسلام محمد هارون، قاهرة: مکتبة الخانجی.
40
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1389 ش)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
41
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1396 ش)، رستاخیز کلمات، تهران: سخن.
42
شمیسا، سیروس (1394 ش)، بیان، ویراست چهارم، تهران: میترا.
43
شوکانى، محمد (1414 ق)، فتح القدیر، دمشق: دار ابن کثیر.
44
صادقى تهرانى، محمد (1406 ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة، قم: فرهنگ اسلامى.
45
صاوى، احمد بن محمد (1427 ق)، حاشیة الصاوی على تفسیر الجلالین، بیروت: دار الکتب العلمیة.
46
صفوی، کورش (1394 ش)، از زبانشناسی به ادبیات، ج 2، تهران: سورة مهر.
47
صفوی، کورش (1396 ش)، استعاره، تهران: علمی.
48
طباطبایى، محمدحسین (1390 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
49
طبرسى، فضل بن حسن (1372 ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
50
طبرى، محمد بن جریر (1412 ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
51
طوسى، محمد بن حسن (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
52
طیب حسینی، سیدمحمود (1395 ش)، پیامبر اندیشناک خلافت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
53
علوی، یحیی بن حمزه (1423 ق)، الطراز المتضمن لأسرار البلاغة، بیروت: مکتبة عنصری.
54
فخر رازى، محمد بن عمر (1420 ق)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
55
فراء، یحیى بن زیاد (1980 م)، معانى القرآن، قاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
56
فضل الله، محمدحسین (1419 ق)، من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک.
57
قونوى، اسماعیل بن محمد (1422 ق)، حاشیة القونوى على تفسیر البیضاوى، بیروت: دار الکتب العلمیة.
58
کاشفى، حسین بن على (بیتا)، تفسیر حسینى (مواهب علّیه)، سراوان: نور.
59
مراغى، احمد مصطفى (بیتا)، تفسیر المراغى، بیروت: دار الفکر.
60
مرتضى زبیدى، محمد بن محمد (1414ق)، تاج العروس، بیروت: دار الفکر.
61
مقاتل بن سلیمان (1423 ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
62
مکارم شیرازى، ناصر (1371 ش)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
63
مولایینیا، عزتالله و دیگران (1393 ش)، «بررسی اغراض بلاغی اسلوبهای تهکم و استهزاء در قرآن کریم»، فصلنامة پژوهشهای ادبی ـ قرآنی، س 2، ش 2.
64
نحاس، احمد بن محمد (1421 ق)، اعراب القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
65
نسفى، عمر بن محمد (1376 ش)، تفسیر نسفى، تهران: سروش.
66
نظام الاعرج، حسن بن محمد (1416 ق)، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیة.
67
نقىپورفر، ولیالله (1381 ش)، پژوهشى پیرامون تدبر در قرآن، تهران: اسوه.
68
واحدى، على بن احمد (1415 ق)، الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار القلم.
69
وحیدیان کامیار، تقی (1393ش)، بدیع از دیدگاه زیباییشناسی، تهران: سمت.
70
هاشمی رفسنجانی، اکبر (1386 ش)، تفسیر راهنما، قم: بوستان کتاب.
71
Abrams, M. H. (1999), A Glossary Of literary Terms, 7th edition, USA: Earl McPeek.
72
Eco, Umberto (1992), Interpretation and Overinterpretation, Stefan Collini (ed.), England: Cambridge University Press.
73
Eco, Umberto (1995), The Role of the Reader: Explorations in the Semiotics of Texts, Bloomington: University of Indiana Press.
74
Geeraerts, Dirk (2010), Theories of Lexical Semantics, New York: Oxford University Press.
75
Lakoff, George and Mark Johnsen (2003), Metaphors We Live by, London: The University of Chicago Press.
76
Makaryk, Irena Rima (1995), Encyclopedia of Contemporary Literary Theory: Approaches, Scholars, Terms, Canada: University of Toronto Press.
77
Mir, Mustansir (1988), “The Qur'an as Literatureˮ, Religion and Literature, vol. 20.
78
ORIGINAL_ARTICLE
نقد روایات مشورت با زنان در تفاسیر روایی (با تأکید بر تاریخ ظهور روایات)
منابع روایی مسلمانان مملو از احادیثی است که مستقیم و غیر مستقیم مردان را بر طرد زنان و عدم مشارکت اجتماعی با آنان ترغیب کرده است. این روایات ذیل تفسیر برخی آیات قرآن کریم در تفاسیر مأثور رواج یافته است. آنان در تفسیر "و لاتؤتوا السّفهاء اموالکم" زنان را مصداق اتم سفاهت دانستهاند. روایات عدم مشورت با زنان نیز ذیل آیات «انّ النفس لأمارة بالسوء الاّ ما رحم ربّی» و «انّ من ازواجکم و اولادکم عدواً لکم» آمده و مردان را به عدم تشاور با زنان ترغیب میکند. تاریخ ظهور این گفمان، روایات قرن دوم تا قرن چهارم است که حاصل یک منظومه فکری و روشمندی است که جهت باور درونی در ذات اندیشه و تفکر دینداران، مردان را بر طرد اجتماعی زنان ترغیب کرده است؛ و فرآیند فلسفی- اجتماعی این گفتمان القاء نابرابریهای جنسیتی در تعلیمات دینی و باورهای رسمی جامعه بوده است. ما در این مقاله با تاریخگذاری روایات، به ناسازگاری آنها با روح کلی و گوهر اصیل دین پرداخته و تفاسیر معاصر را در اعراض از رویه تفاسیر روایی مورد بازخوانی قرار دادهایم.
https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_4615_e72629cc94c5d388d4323828e91f955c.pdf
2020-01-21
95
114
"سفاهت زنان"
"مشورت زنان"
"تاریخگذاری روایات"
"تفاسیر روایی
معصومه
ریعان
masoumehrayaan@yahoo.com
1
استادیاردانشگاه بوعلی سینا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
AUTHOR
قرآن کریم.
1
الآلوسی، ابوالفضل شهابالدین محمود (بیتا)، تفسیر الآلوسی، بیجا.
2
الابشیهی، شهابالدین محمد بن احمد (بیتا)، المستطرف فی کل فن مستظرف، بیروت: دار المکتبة الهلال.
3
الآملی، حیدر بن علی (1428 ق)، تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، قم: مؤسسة فرهنگی نشر نور علی نور.
4
اخوان الصفا (1376 ق)، رسائل اخوان الصفاء و خلان الوفاء، بیروت: دار الصادر.
5
ابن ابی الحدید، عبدالحمید (1379 ق)، شرح نهج البلاغة، قاهرة: مکتبة عیسی البابی الحلبی.
6
ابنحجر، شهابالدین احمد بن علی العسقلانی (بیتا)، فتح الباری، بیروت: دار الفکر.
7
ابنحزم، علی بن احمد بن سعید (بیتا)، المحلی، بیروت: دار الفکر.
8
ابنحنبل، احمد (بیتا)، مسند احمد، بیروت: دار الصادر.
9
ابن سلامة القضاعی، محمد (1405 ق)، مسند الشهاب، بیروت: مؤسسة الرسالة.
10
ابنالعربی، محمد بن عبدالله (بیتا)، احکام القرآن، بیروت: دار الفکر.
11
ابوالفتوح الرازی، حسین بن علی بن محمد (1372)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
12
البغدادی، عبدالقادر بن عمر (1998 م)، خزانة الادب، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
13
البلاغی النجفی، محمدجواد (1420 ق)، آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
14
الثعلبی، احمد بن محمد (1422 ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
15
الجرجانی، ابوالفتوح (1362 ش)، تفسیر شاهی، تهران: مؤید.
16
الحائری الطهرانی، علی (1338 ق)، تفسیر مقتضیات الدرر، تهران: دار الکتاب الاسلامیة.
17
الرازی، فخرالدین (بیتا)، تفسیر الرازی، بیجا.
18
ریعان، معصومه (1395)، تاریخگذاری روایات مذمت اجتماعی زنان از دیدگاه فریقین، رسالة دکتری، دانشگاه قم.
19
الزبیدی، محمد مرتضی الحسینی الواسطی (1414 ق)، تاج العروس، بیروت: دار الفکر.
20
السبزواری، حاج ملاهادی (1374)، شرح مثنوی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
21
السلمی، عبدالرحمن (1421 ق)، حقائق الفسیر (تفسیر السلمی)، بیروت: دار الکتب العلمیة.
22
السهیلی، عبدالرحمن بن عبدالله (1409 ق)، الروض الأنف فی تفسیر السیرة لابن هشام، بیروت: دار الفکر.
23
طباطبایی، محمدحسین (بیتا)، تفسیر المیزان، قم: مؤسسة النشر الاسلامی لجماعة المدرسین.
24
طبری، محمد بن جریر (1415 ق)، جامع البیان عن تأویل آی القرآن (تفسیر الطبری)، بیروت: دار الفکر.
25
عاملی، ابراهیم (بیتا)، تفسیر عاملی (فارسی)، تهران: کتابخانة صدوق.
26
عباسی، مهرداد (24/4/94)، «مطالعات قرآن و حدیث در غرب»، مصاحبه با روزنامة اطلاعات.
27
العجلونی، اسماعیل بن محمد (1408 ق)، کشف الخفاء و مزیل الالباس عما اشتهر من الاحادیث علی السنة الناس، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
28
العینی، بدرالدین محمود (بیتا)، عمدة القاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
29
غزالی، ابوحامد (بیتا)، احیاء علوم الدین، بیروت: دار الکتب العربی.
30
الفتنی، محمد طاهر بن علی (بیتا)، تذکرة الموضوعات، بیجا.
31
القاری، ملاعلی (بیتا)، شرح مسند ابی حنیفه، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
32
القاری، ملاعلی (1406 ق)، الاسرار المرفوعة فی الاخبار المرفوعة (الموضوعات الکبری)، بیروت: المکتب الاسلامی.
33
الکنانی، علی بن محمد بن عراق (بیتا)، تنزیه الشریعة المرفوعة عن الاخبار الشنیعة الموضوعة، مصر: مکتبة القاهرة.
34
المبار کفوری، محمد بن عبدالرحمن بن عبدالرحیم (1410 ق) تحفة الأحوذی، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
35
المزی، یوسف (1406 ق)، تهذیب الکمال فی اسماء الرّجال، تحقیق عواد معروف، بیروت: مؤسسة الرسالة.
36
المصطفوی، حسن (1417 ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مؤسسة الطباعة والنشر وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
37
معارف مجید و سعید شفیعی (1394)، درآمدی بر مطالعات حدیثی در دوران معاصر، تهران: سمت.
38
مغنیه، محمدجواد (1987 م)، التفسیر الکاشف، بیروت: دار العلم الملایین.
39
مقاتل بن سلیمان (1424 ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: دار الکتب العلمیة.
40
مکارم شیرازی، ناصر (بیتا)، الامثل قی تفسیر کتاب الله الامنزل، بیجا.
41
المناوی، محمد عبدالرؤوف (1415 ق)،فیض القدیر شرح الجامع الصغیر من احادیث البشیر و النذیر، تصحیح احمد عبدالسلام، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
42
موتسکی، هارالد و دیگران (1394)، تاریخگذاری حدیث روشها و نمونهها، بهکوشش و ویرایش سیدعلی آقایی، تهران: حکمت.
43
النسفی، عمر بن محمد (بیتا)، مدارک التنزیل و حقائق التأویل (تفسیر النسفی)، بیروت: بیجا.
44
ورام بن ابی فراس، حسین (1368)، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورام، تهران: چاپخانة حیدری.
45
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی کنش عاطفی در داستانهای قرآنی با تأکید بر نظریه کنش منظوری سِرل
هر زبان یا متنی بر اساس کارکرد و بافت مورد نظرش، انواع کنشهای گفتاری را به همراه دارد. نظریه کنشهای غیربیانی توسط جان سِرل (1969) انگلیسی در حوزه پراگماتیک مطرح شد. کنش عاطفی نوعی کنش غیربیانی است که احساسات و فعلهای عاطفی گوینده را بیان میکند. از آنجا که دین مقولهای کاربردی و متناسب با هر زمان و مکان است، بنابراین زبان قرآن، زبانی کاربردشناختی بوده و منبع غنی مطالعات زبانشناسی بهشمار میرود. قصص قرآنی یکی از جنبههای اعجاز قرآن کریم هستند که از جنبههای ساختار زبانی و بافت متنی مورد بررسی قرار میگیرند. بهرهگیری از کنشهای گفتاری بویژه کنش عاطفی در داستانهای قرآنی بسیار ظرافتمندانه روی داده است تا اهداف و مفاهیم الهی به آسانی به هر مخاطبی در هر زمان و مکانی منتقل شود. در این جستار سعی بر آن شده است با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا نگاهی گذرا به داستانهای قرآنی و چارچوب نظری کنش عاطفی داشته و در ادامه به بررسی و تحلیل تعدادی از داستانهای قرآنی بر اساس الگوی کنش عاطفی جان سِرل پرداخته شود. مهمترین یافته این مقاله این است کنش عاطفی (تأثیری) از پربسامدترین کنشهای گفتاری در بافت قصص قرآنی به شمار میرود
https://quranicstudies.ihcs.ac.ir/article_4567_975f6955d714f815a16be10be34c492e.pdf
2020-01-21
115
131
منظور شناختی
کنش عاطفی
جان سِرل
بافت
داستانهای قرآنی
مجید
محمدی
mohammadimajid44@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
رحیم
سرخی
sorkhi12@yahoo.com
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
AUTHOR
قرآن مجید.
1
چپمن، شیوا (1384)، از فلسفه به زبانشناسی، ترجمة حسین صافی، تهران: گام نو.
2
بستانی، محمود (1384)، پژوهشی در جلوههای هنری قرآن، ترجمة محمدحسین جعفرزاده، مشهد: آستان قدس رضوی.
3
سیدقطب، ابراهیم حسین شاذلی (1359)، آفرینش هنری در قرآن، ترجمة محمدمهدی فولادوند، تهران: بنیاد قرآن.
4
شحّاته، عبدالله محمود (1374)، درآمدی به تحقیق در اهداف و مقاصد سورههای قرآن کریم، ترجمة سیدمحمدباقر حجتی، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
5
شمیسا، سیروس (1383)، نقد ادبی، تهران: فردوس.
6
صفوی، کوروش (2004)، درآمدی به معناشناسی، تهران: سورة مهر.
7
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1363)، تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
8
عبداللهی، محمدعلی (1382)، «افعال گفتاری»، مجلة نقد و نظر، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی، ش 29.
9
مکاریک، ایرنا ریما (1385)، دانشنامة نظریههای ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
10
نقیپور، ولیالله (1371)، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن کریم، تهران: اسوه.
11
Crystal, David (2008), A Dictionary of Linguistics and Phonetics, Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
12
Searle, J. R. (1979), Expression and Meaning: Studies in the Theory of Speech Acts, Cambridge University Press.
13
Verschueren, J. (2003), Understanding Pragmatics, London: Arnold.
14