فروغ پارسا
دوره 1، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 1-23
چکیده
نظریة دریافت تازه‌ترین تحول در دانش تفسیر است که در آن بر نقش خواننده در فهم و دریافت او از متون تأکید میشود. این نظریه به‌نوعی با تاریخ دریافت پیوند دارد و پیروان آن درصددند نشان دهند که چگونه فهم و تفسیر متون و به‌طور خاص متون مقدس طی زمان در فرهنگ‌ها و جمعیت‌های گوناگون تغییر کرده است. درواقع نظریة دریافت بر آن است که خوانندگان ...
بیشتر
نظریة دریافت تازه‌ترین تحول در دانش تفسیر است که در آن بر نقش خواننده در فهم و دریافت او از متون تأکید میشود. این نظریه به‌نوعی با تاریخ دریافت پیوند دارد و پیروان آن درصددند نشان دهند که چگونه فهم و تفسیر متون و به‌طور خاص متون مقدس طی زمان در فرهنگ‌ها و جمعیت‌های گوناگون تغییر کرده است. درواقع نظریة دریافت بر آن است که خوانندگان و مفسران در خلأ با متن برخورد نمی‌کنند، بلکه همگی جایگاهی اجتماعی و تاریخی دارند و این واقعیت در چگونگی تفسیر آنها از متون تأثیر می‌گذارد؛ اگرچه متن قرآن کریم در خلال قرون، پس از نزول تا امروزه، نزد همة مسلمانان ثابت بوده و تغییری نکرده، تفسیر و تبیین آن تاریخ پرفرازونشیبی را سپری کرده است. نظریة دریافت محمل مناسبی برای بررسی‌های تاریخی در زمینة تفاسیر قرآنی است. در این جستار به‌طور خاص تفاسیر دانشمندان شیعی ایرانی از قرآن کریم در قرن چهاردهم بررسی شده است که جایگاه تاریخی، سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی مفسران به میزان زیادی فهم و خوانش آنان از متن مقدس را تحت تأثیر قرار داده است. غالب مفسران در بازة خاص تاریخی قرن چهاردهم و درپی حرکت احیای دینی سیدجمال‌الدین اسدآبادی رویکرد عصری ـ اجتماعی در تفسیر را برگزیده‌اند. در این رویکرد، دانش‌های نوین بشری برای تفسیر قرآن به‌کار می‌روند و به گونة بی‌سابقه‌ای آیات و اشارات قرآنی برای پاسخ‌گویی به مشکلات و مسائل اجتماعی ازجمله استعمار، استبداد، حقوق زنان، مالکیت اشتراکی، و مشروعیت نهادهای مدنی استفاده می‌شوند.
هادی حیدری‌نیا؛ عزیز‌الله توکلی کافی‌آبادی؛ سمانه ملک ثابت؛ اعظم سیامک دستجردی
دوره 1، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 1-25
چکیده
از محوری‌ترین مباحث قرآنی بحث ابتلا و امتحان است که اطلاع و آگاهی از معنا و فلسفةآن و راه‌های برون‌رفت از آن تأثیر انکارناپذیری در سعادت بشر دارد. به همین مفهوم در کتابی نظیر مثنوی معنوی، که سرچشمةاصلی مفاهیم خود را از قرآن و روایات می‌گیرد، بسیار توجه شده است.در این پژوهش، که به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است، ابتدا آیات مرتبط ...
بیشتر
از محوری‌ترین مباحث قرآنی بحث ابتلا و امتحان است که اطلاع و آگاهی از معنا و فلسفةآن و راه‌های برون‌رفت از آن تأثیر انکارناپذیری در سعادت بشر دارد. به همین مفهوم در کتابی نظیر مثنوی معنوی، که سرچشمةاصلی مفاهیم خود را از قرآن و روایات می‌گیرد، بسیار توجه شده است.در این پژوهش، که به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است، ابتدا آیات مرتبط با ابتلا و آزمایش و پس از تفسیر آنها،استفادة مولانا از آنها ذکر شده است.از مجموع 60آیة مرتبط با ابتلا، شامل انواع آن، راهکارهای رهایی، و نیز مفاهیم دیگر مرتبط با آن حدود 20 آیه مورد توجه مولانا بوده و در خلق مثنوی به گونه‌های متفاوت از آنها بهره برده است. این اندازه توجه نشان از استغراق مولانا در آیات و روایات دارد.
رضا امانی؛ زهرا رضائی؛ زهرا خوشناموند
دوره 1، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 1-23
چکیده
مطالعه و بررسی امثالالقرآن از دیرباز تا کنون مورد توجه بسیاری از قرآن پژوهان بوده است، دقّت در لطائف و ظرائف تمثیلات قرآنی، مبدأ تأملات شایسته متفکران و خلق آثار گران سنگی در این حوزه بوده است. لذا، ترجمه این دسته از آیات نیز به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. حال آنکه بررسی ترجمههای مختلف قرآن کریم همچون ترجمه ...
بیشتر
مطالعه و بررسی امثالالقرآن از دیرباز تا کنون مورد توجه بسیاری از قرآن پژوهان بوده است، دقّت در لطائف و ظرائف تمثیلات قرآنی، مبدأ تأملات شایسته متفکران و خلق آثار گران سنگی در این حوزه بوده است. لذا، ترجمه این دسته از آیات نیز به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. حال آنکه بررسی ترجمههای مختلف قرآن کریم همچون ترجمه های دهلوی، فولادوند و فیض الاسلام، نشان از وفاداری بسیار مترجمان محترم به آیات قرآن دارد، به طوریکه روح ضربالمثلهای قرآن در ترجمه منعکس نشده است. این مسأله موجب محصور ماندن خواننده در معنای تحت اللفظی (ترجمه معنایی) عبارات گشته و در نهایت کاهش کیفیِ بازتاب مفاهیم قرآنی و میزان اثر گذاری ترجمه بر خوانندگان را به دنبال دارد. در حالیکه ترجمه امین و وفادار ترجمهای است که به صورت و محتوای متن اصلی وفادار باشد. روش پیشنهادی در مقاله حاضر (معنایی – ارتباطی) شاید بتواند در ترجمه این دسته از آیات قرآن راهگشا باشد. در این جستار سعی شده با روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد انتقادی، به تأثیر بسزای ترجمه ضرب المثلهای قرآن در پیام رسانی آیات و نیز ارزیابی عملکرد مترجمان (دهلوی، فولادوند و فیض الاسلام) در برگردان ضرب المثل های اخلاقی قرآن پرداخته شود، تا از ره آورد آن بتوان به روشی مناسب و کارآمد دست یافت.
فرزانه تاج آبادی؛ عالیه کردزعفرانلوکامبوزیا
دوره 2، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 1-18
چکیده
نظمآهنگ حاصل از چینش و نظم همخوانها و واکهها در واژهها و در هر آیه و سوره از قرآن کریم، نمودی از اعجاز بیانی این کتاب الهی محسوب میشود. در میان عوامل متعددی که این نظمآهنگ را شکل میدهند، توازن و هماهنگی آوایی فواصل قرآنی نقش برجستهای را ایفا میکند. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با تکیه بر مشخصات و ویژگیهای ...
بیشتر
نظمآهنگ حاصل از چینش و نظم همخوانها و واکهها در واژهها و در هر آیه و سوره از قرآن کریم، نمودی از اعجاز بیانی این کتاب الهی محسوب میشود. در میان عوامل متعددی که این نظمآهنگ را شکل میدهند، توازن و هماهنگی آوایی فواصل قرآنی نقش برجستهای را ایفا میکند. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با تکیه بر مشخصات و ویژگیهای نظام واجی زبان عربی، واج پایانی تمام فواصل قرآنی(کلمه انتهای هر آیه)، مورد بررسی قرار گیرد تا مشخص شود که آیا الگوی خاصی برای توازن آوایی انتهای فواصل قرآنی وجود دارد و آیا می‌توان به کمک آن تمایزی بین سورههای مکی و مدنی ایجاد کرد. دادههای تحقیق از پیکره عربی قرآنی (The Quranic Arabic Corpus) دانشگاه لیدز و با استفاده از روش دادهکاوی متن استخراج شد. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که با لحاظ کردن زنجیره حاصل از تمامی واجهای پایانی کل فواصل هر سوره، نمیتوان الگوی مشخصی برای توازن آوایی فواصل آیات ارائه داد ولی نظم خاصی از نظر شیوه تولید و محل تولید بر زنجیرههای دوتایی حاصل از واج پایانی فواصل آیه آغازی و آیه پایانی سورهها حاکم است که می‌تواند به عنوان معیاری برای تمایز میان سورههای مکی و مدنی توسط رایانه مورد استفاده قرارگیرد.
احمد پاکتچی
دوره 2، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 1-18
چکیده
با وجود ثبات نسبی در فهم واژۀ عربی اِناث، به معنای مادینگان، در آیۀ 117 سورۀ نساء ملاحظه‌ای وجود دارد که مفسران را با دشواری مواجه کرده است و آن با همایی اناث وشیطان است. آنان، برای گریز از شر انگاری جنس زن، روی به گونه‌های مختلف از تفسیر و تأویل نهاده‌اند تا به انحاء مختلف ازاین چالش گذر کنند. این امر موجب شده است تا، بر خلاف ثباتی ...
بیشتر
با وجود ثبات نسبی در فهم واژۀ عربی اِناث، به معنای مادینگان، در آیۀ 117 سورۀ نساء ملاحظه‌ای وجود دارد که مفسران را با دشواری مواجه کرده است و آن با همایی اناث وشیطان است. آنان، برای گریز از شر انگاری جنس زن، روی به گونه‌های مختلف از تفسیر و تأویل نهاده‌اند تا به انحاء مختلف ازاین چالش گذر کنند. این امر موجب شده است تا، بر خلاف ثباتی که دربارۀ دیگر کاربردهای اناث در قرآن کریم دیده میشود، در این آیه مفسران به معناهای متنوعی برای واژۀ اناث قائل شوند. سؤال اصلی در پژوهش حاضر این است که عالمان مسلمان در تفسیر آیۀ مورد بحث چگونه درگیر یک چالش برای ارزش گذاری جنس مؤنث بوده‌اند و باچه صورت‌بندی‌هایی از این چالش عبور کردهاند؟روش استفاده شده در پژوهش، در مرحلۀ گونه‌شناسی اقوال تفسیری که عملاً نوعی تفسیر تطبیقی است، مطالعات انگاره است و در بخش تحلیل هم از تحلیل واژه شناختی و هم از تحلیل بین‌الادیانی استفاده شده است. نتیجۀ پژوهش آن است که مفسران عموماً به گونه‌ای کاربرد مورد بحث از اناث را تفسیرکرده‌اند که به ارزش‌گذاری منفی برای جنس مؤنث منجر نشود و حتی مفسرانی نادر، چون طبرانی که در گیر چنین ارزش‌گذاری ایشده‌اند، ازنوعی صورت‌بندی استفاده کردهاند که به شر انگاری جنس مؤنث منجر نشود.
سیده شیرین حجازی؛ پروین بهارزاده؛ آزیتا افراشی
دوره 2، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 1-20
چکیده
قرآن کریم شامل ظهور گسترده استعاره‌ها میباشد که در تعریف استعاره سنتی، جنبه زیبایی شناسی دارند. اما امروزه استعاره به عنوان یکی از الگوهای شناختی زبان می‌تواند عاملی برای مباحث میان‌رشته‌ای گردد و نقش بسزایی در تبیین جهان‌بینی حاکم بر قرآن داشته باشد. قرآن، زندگی انسان را به‌صورت حرکت به سوی خداوند در قالب استعاره بیان میکند. ...
بیشتر
قرآن کریم شامل ظهور گسترده استعاره‌ها میباشد که در تعریف استعاره سنتی، جنبه زیبایی شناسی دارند. اما امروزه استعاره به عنوان یکی از الگوهای شناختی زبان می‌تواند عاملی برای مباحث میان‌رشته‌ای گردد و نقش بسزایی در تبیین جهان‌بینی حاکم بر قرآن داشته باشد. قرآن، زندگی انسان را به‌صورت حرکت به سوی خداوند در قالب استعاره بیان میکند. بر همین اساس برای درک ارتباط مفاهیم حرکتی در قالب استعاره با مفهوم زندگی، استعاره‌های مفهومی با حوزه مبدأ حرکت در قرآن کریم، با رویکرد شناختی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که افعال حرکتی چون جاء، اتی، تاب، ارسل، انزل، هدی و ضلل، به عنوان حوزه‌های مبدأ در درک استعاری حوزه‌های مقصد مانند: وحی، نبوت، سعادتمندی، گمراهی، قیامت، عذاب، مرگ، تغییر، پذیرش، اعمال و ... نقش‌آفرینی کردهاند. همچنین مشخص شد کاربرد هر یک از افعال حرکتی برای مفاهیم حوزه مقصد، علاوه بر انتقال ویژگی حرکت، ماهیت حرکت را نیز در هر یک از حوزه‌های مقصد تبیین می‌کنند. در نهایت استعاره‌های مفهومی حرکت استخراج شده در این مقاله، تحت پوشش استعاره بنیادی [زندگی سفر است] انسجام می‌یابند و به عنوان جنبه‌هایی از مفهوم زندگی از دیدگاه قرآن کریم در خدمت تحقق بخشیدن به هدف قرب الهی قرار می‌گیرند.
مرضیه دهقان نیری؛ سید علی اصغر سلطانی؛ مهدی مقدسی نیا
دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 1-23
چکیده
یکی از ابعاد مهم گفتگوهای قرآنی، رعایت و عدم رعایت قواعد ادب‌ورزی است. پژوهش حاضر می‌خواهد جلوه‌های ادب و بی‌ادبی را در گفتگوهای میان فرعون و موسی(ع)، باتکیه‌بر نظریه ادب براون و لوینسون (1987) و نظریه بی‌ادبی کالپپر (1996) در سوره اعراف بررسی کند. مسئله این تحقیق پاسخ این است که کاربرد راهبردهای ادب و بی‌ادبی در این متن گفتگویی، به چه ...
بیشتر
یکی از ابعاد مهم گفتگوهای قرآنی، رعایت و عدم رعایت قواعد ادب‌ورزی است. پژوهش حاضر می‌خواهد جلوه‌های ادب و بی‌ادبی را در گفتگوهای میان فرعون و موسی(ع)، باتکیه‌بر نظریه ادب براون و لوینسون (1987) و نظریه بی‌ادبی کالپپر (1996) در سوره اعراف بررسی کند. مسئله این تحقیق پاسخ این است که کاربرد راهبردهای ادب و بی‌ادبی در این متن گفتگویی، به چه میزان و در چه جهتی است. هدف بررسی چگونگی عملکرد و تاثیرگذاری راهبردهای ادب و بی‌ادبی در این گفتگوهاست. نتایج عبارتنداز: گفتار مودبانه‌تر موسی(ع) و گفتار بی‌ادبانه فرعون، اختصاص بیشترین میزان راهبردهای ترکیبی در آیه‌ها، کاربرد میزان بالای تمامی راهبردهای ادب توسط موسی(ع) و کاربرد میزان بالای تمامی راهبردهای بی‌ادبی توسط فرعونیان. وجود دو گروه متضاد و مخالف باتوجه‌به صفت‌هایشان نشان از علت کاربرد یک گروه از راهکارهای ادب و گروه دیگر از راهکارهای بی‌ادبی است. یافته‌های پژوهش همچنین نشان‌دهنده اهمیت مطالعه ادب و بی‌ادبی به عنوان پدیده‌ای اجتماعی- کاربردشناسی است که ارتباط‌دهنده بین مذهب و اخلاقیات است. همچنین این پژوهش با کمک نظریه‌های زبان‌شناسی(کاربردشناسی) افقی جدید پیش روی مخاطب می‌گذارد تا درک بهتری از آیه‌های قرآن و تفاسیر آن داشته باشد.
هاله بادینده؛ سید ابراهیم دیباجی؛ غلامعباس رضایی هفتادر
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 1-29
چکیده
قرآن کریم متنی است سرشار از نشانه‌ها و معانی که همواره زمینه را برای به‌کارگیری روش‌ها و رویکردهای متنوع مطالعه و تحلیل متن فراهم می‌سازد. مقاله حاضر بر رویکرد «نشانه‌شناسی گفتمان» در مکتب نشانه‌شناسی پاریس، تکیه دارد. رویکردی که به تجزیه و تحلیل سازوکار ساخت معنا در فرآیند تولید متن میپردازد. این نوشتار بر آن است تا با ...
بیشتر
قرآن کریم متنی است سرشار از نشانه‌ها و معانی که همواره زمینه را برای به‌کارگیری روش‌ها و رویکردهای متنوع مطالعه و تحلیل متن فراهم می‌سازد. مقاله حاضر بر رویکرد «نشانه‌شناسی گفتمان» در مکتب نشانه‌شناسی پاریس، تکیه دارد. رویکردی که به تجزیه و تحلیل سازوکار ساخت معنا در فرآیند تولید متن میپردازد. این نوشتار بر آن است تا با تحلیل ساختهای متنی ظن در قرآن کریم و نیز با به‌کارگیری الگوی «مربع نشانهشناختی» و مشخصاً با الهام از «مربع حقیقت‌نمایی»، فرآیند شکلگیری دلالت ظنّ را در گفتمان قرآنی تبیین کند. مطالعة چهار گونة ظن در پیکرة قرآن کریم نشان می‌دهد که بر اساس مربع حقیقت‌نمایی ظن و علم، انسان در مواجهه با امور مختلف مادی و غیرمادی دچار یکی از چهار حالت توهم ادراکی، صدق، کذب و راز میشود و در این میان ایمان و انکار فاعل شناسا در امور غیرمادی همچون رسالت انبیاء، خداوند و صفات او و نیز برپایی رستاخیز، نقش مهمی در سازوکار ساخت معنای ظن ایفا میکند.
اعظم پویازاده؛ احمد قهرمانی
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1398، ، صفحه 1-18
چکیده
نورمن کالدر با تبیین ساختارهای اصلی سنت تفسیر، در بازه‌ی زمانی طبری تا ابن‌کثیر، به تحلیل این سنت پرداخته است. وی با استفاده از آن دست رویکردهای هرمونوتیکی که معتقدند متن به خودی خود بی‌مسأله و بی‌معناست، متن قرآن را زمانی معنادار می-داند که در کنار ساختارهای بیرون از متن که مستقلا وجود دارند، قرار گیرد. کالدر سه ویژگی ساختاری برای ...
بیشتر
نورمن کالدر با تبیین ساختارهای اصلی سنت تفسیر، در بازه‌ی زمانی طبری تا ابن‌کثیر، به تحلیل این سنت پرداخته است. وی با استفاده از آن دست رویکردهای هرمونوتیکی که معتقدند متن به خودی خود بی‌مسأله و بی‌معناست، متن قرآن را زمانی معنادار می-داند که در کنار ساختارهای بیرون از متن که مستقلا وجود دارند، قرار گیرد. کالدر سه ویژگی ساختاری برای گونه‌ی ادبی تفسیر در این بازه‌ی زمانی مطرح میکند و در نهایت به این نتیجه میرسد که تفسیر قرطبی بهترین معیاری است که سنت تفسیر میتوانست به آن دست یابد. پژوهش حاضر با نقدِ تحلیلِ کالدر و نتیجهای که به آن رسیده، نشان می‌دهد نکاتی از دید او مغفول مانده و در مواردی برداشتهای نادرست داشته است و جایگاه هر مفسر را متناسب با منهج تفسیری و بارزهی شخصیت علمی او مد نظر قرار نداده است. این پژوهش با شیوه تحلیلی– انتقادی نشان می‌دهد که قرطبی هم همانند سایر مفسران زیر چتر اجماع قرار دارد و باید هر مفسر را در رشتهی مدرسی خود سنجید و با توجه به مقدماتی که مفسر به عنوان منهج خود معرفی نموده است آن را ارزیابی نمود.
سید هادی میر محمودی؛ سیامک اصغرپور
دوره 3، شماره 4 ، بهمن 1398، ، صفحه 1-22
چکیده
...همایندهای واژگانی در تعیین معانی دقیق آن دسته از واژه‌های قرآنی نیز که برداشت‌ها و ترجمههای متفاوتی از آن ارائه میشود، نقش اساسی ایفا میکند؛ از جمله واژه «رَبّ» که در مورد معناشناختیِ ریشه‌ای، تاریخی، کاربرد و نیز در مورد معانی و دلالت‌های آن در مواردی اتفاق‌آراء نبوده یا در تعیین این دلالت‌ها به‌ویژه در قرآن کریم ...
بیشتر
...همایندهای واژگانی در تعیین معانی دقیق آن دسته از واژه‌های قرآنی نیز که برداشت‌ها و ترجمههای متفاوتی از آن ارائه میشود، نقش اساسی ایفا میکند؛ از جمله واژه «رَبّ» که در مورد معناشناختیِ ریشه‌ای، تاریخی، کاربرد و نیز در مورد معانی و دلالت‌های آن در مواردی اتفاق‌آراء نبوده یا در تعیین این دلالت‌ها به‌ویژه در قرآن کریم و ترجمه آن، تنها به برخی از جنبه‌های کاربردی این واژه در همان ابتدای پیدایش استناد میشود. در ترجمههای مکارم شیرازی، فولادوند و صفوی گاهی واژه «ربّ» به عنوان معادل کلماتی مانند: صاحب، آقا، پروردگار، پادشاه و غیره به کار رفته است که این امر سبب شده دلالت و ترجمه آن نیز در برخی آیات به غیر خدا اطلاق شود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا با توجه به اصل باهم‌آیی واژگان، دلالت‌های واژه «رَبّ» را برهه زمانی نزول قرآن، متن و ترجمه آن بررسی کند. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد صورت اسمی واژه «رَبّ» در همه سورهها بهجز آیات 41، 42 و 50 سوره یوسف درباره خداوند متعال استعمال شده است. لذا اطلاق آن به غیر خدا در ترجمه آیاتی مانند آیه 23 سوره یوسف صحیح نیست. اما ...
محمد نبی احمدی؛ مریم جلالی نژاد
چکیده
معنا‌‌شناسی دانشی بشری و روشمند است که روش فهم و درک معانی متون بویژه متون ادبی- دینی را نظامند مورد بررسی قرار می‌دهد. نظریه معاصر آگاهش توسط مایکل هلیدی (1978) در مکتب لندن مطرح شد. اطلاعات کهنه و نو رابط اصلی دو نقش یک جمله در ساخت فرانقش متنی، به شکل نسبی است. ساخت متنی کلام بر چگونگی سازمان بندی اطلاعات، از رهگذرِ شیوه‌ی آرایش و ترتیب ...
بیشتر
معنا‌‌شناسی دانشی بشری و روشمند است که روش فهم و درک معانی متون بویژه متون ادبی- دینی را نظامند مورد بررسی قرار می‌دهد. نظریه معاصر آگاهش توسط مایکل هلیدی (1978) در مکتب لندن مطرح شد. اطلاعات کهنه و نو رابط اصلی دو نقش یک جمله در ساخت فرانقش متنی، به شکل نسبی است. ساخت متنی کلام بر چگونگی سازمان بندی اطلاعات، از رهگذرِ شیوه‌ی آرایش و ترتیب عناصر محتوایی کلام بوده و ساختی مخاطب محور است که بیشتر برمبنای شناختگی یا دانستگی به وجود میآید. بدیهی است که اعجاز قرآن مجید به ویژگیهای ترکیبی و بافتی آن برمیگردد. نگاشتهای معنایی به کار رفته در بافت خبری کلام الهی، بستر مناسبی برای تحلیل و تبیین اهداف مورد نظر از داستانهای قرآنی است. در این جستار سعی بر آن شده است تا با روش توصیفی- تحلیلی ابتدا نگاهی گذرا به داستانهای قرآنی و چهارچوب نظری آگاهش داشته و سپس به بررسی ساختار رابطهای بین خبر نو و خبر کهنه در تعدادی از قصص قرآن، با تأکید بر رویکرد معنا‌‌شناسی نقشگرا پرداخته شود.
محمدنبی احمدی؛ الهه تمیمی؛ مهدی پورآذر
چکیده
واژه ی رَجم در زبان عربی به معنای سنگسار کردن است. این واژه و مشتقات آن در قرآن کریم چهارده مرتبه به کار رفته است. مفسران و قرآن پژوهان در معنا و مفهوم این لفظ بیشتر جانب معنای حقیقی آن را در نظر گرفته اند و با توجه به همان معنای نخستین، سنگسارکردنِ زناکاران را در اسلام منجّز دانسته اند. در حالیکه با دقت در آیاتی که واژه رجم و مشتقات آن ...
بیشتر
واژه ی رَجم در زبان عربی به معنای سنگسار کردن است. این واژه و مشتقات آن در قرآن کریم چهارده مرتبه به کار رفته است. مفسران و قرآن پژوهان در معنا و مفهوم این لفظ بیشتر جانب معنای حقیقی آن را در نظر گرفته اند و با توجه به همان معنای نخستین، سنگسارکردنِ زناکاران را در اسلام منجّز دانسته اند. در حالیکه با دقت در آیاتی که واژه رجم و مشتقات آن در آنها به کار رفته است، روشن می گردد که اراده معنایی حقیقی از این واژه در آیات نامبرده شده، صحیح و دقیق نمی باشد. بلکه در تمامی این موارد، رجم در معنای مجازی بکار رفته است و دارای معانی ای چون تبعید کردن، طرد کردن و راندن با زور است. جستار پیش رو می کوشد با بررسی و نقد دیدگاه مفسران در این زمینه و با تکیه بر دیدگاه محمد شحرور مفسر معاصر سوری، با روشی توصیفی- تحلیلی، درستیِ دلالت معنای مجازی این واژه را ثابت نماید. و در نهایت به این نتیجه می رسد که جز در سوره ی کهف که در آن رجم به معنای خروج کلام است، در بقیه موارد به معنای راندن و اخراج با زور از دیار خویشتن می باشد.
نرگس شکربیگی؛ مرضیه راجی
چکیده
تأثیر جنسیت و پیش‌فرض‌های مرتبط با آن یکی از مباحثی مطرح در فهم متون دینی است. از این رو در دهه‌های اخیر و با ورود جریان فمینیستی و خوانش زنانه از متون دینی و به دنبال آن؛ بازیابی حقوق زنان روند روبه رشدی پیدا نمود. از جمله محققان معاصری که به بازخوانی آیات قرآن در حوزه زنان پرداخته است، آمنه ودود پژوهشگر امریکایی-افریقایی تبار و تازه ...
بیشتر
تأثیر جنسیت و پیش‌فرض‌های مرتبط با آن یکی از مباحثی مطرح در فهم متون دینی است. از این رو در دهه‌های اخیر و با ورود جریان فمینیستی و خوانش زنانه از متون دینی و به دنبال آن؛ بازیابی حقوق زنان روند روبه رشدی پیدا نمود. از جمله محققان معاصری که به بازخوانی آیات قرآن در حوزه زنان پرداخته است، آمنه ودود پژوهشگر امریکایی-افریقایی تبار و تازه مسلمان شده میباشد که متاثر از آراء فضلالرحمن به تفسیر آیات پرداخته است. این پژوهش درصدد است تا با روش توصیفی-تحلیلی و به وسیله ابزار اسنادی؛ ضمن تبیین اندیشه و روش آمنه ودود در تفسیر، به تطبیق آراء وی با اندیشه‌های آیت الله جوادی‌آملی بپردازد. نتایج حاصل از بررسی تحلیلی این دو شخصیت نشان می‌دهد که جنسیت مفسر، در تفسیر قرآن، درصورتی که تهی از هرگونه پیش فرض و تپیشفرضهای مرتبط با آن یکی از مباحثی مطرح در فهم متون دینی است. از این رو در دهه‌های اخیر و با ورود جریان فمینیستی و خوانش زنانه از متون دینی و به دنبال آن؛ بازیابی حقوق زنان روند روبه رشدی پیدا نمود. از جمله محققان معصبات جنسیتی باشد و اگرتفسیر او با روش و شیوهای علمی و منصفانه صورت پذیرد؛ تأثیر بسزایی نخواهد داشت.
احمد پاکتچی؛ محمدحسین شیرزاد؛ محمدحسن شیرزاد
چکیده
«امنیت» به معنای احساس آرامش و آسودگی از ترسها و تهدیدها، یکی از ضروریترین نیازهای جوامع انسانی است که به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. با این حال، بر اثر فاصله های تاریخی- گفتمانی از عصر نزول، غالباً امنیت در قرآن کریم محدود به مفاهیمی چون حرب و قتال یا آیاتی چون انفال/60 شده و هنوز ابعاد مهمِ دیگری از آن ...
بیشتر
«امنیت» به معنای احساس آرامش و آسودگی از ترسها و تهدیدها، یکی از ضروریترین نیازهای جوامع انسانی است که به طور گسترده مورد توجه قرآن کریم قرار گرفته است. با این حال، بر اثر فاصله های تاریخی- گفتمانی از عصر نزول، غالباً امنیت در قرآن کریم محدود به مفاهیمی چون حرب و قتال یا آیاتی چون انفال/60 شده و هنوز ابعاد مهمِ دیگری از آن از نظر قرآن پژوهان دور مانده است. به منظور جبران بخشی از این خلأ مطالعاتی، در این پژوهش کوشش میشود با اتّخاذ رویکرد انسانشناسی تاریخی به امنیت، یکی از گونه های اصلی اما مغفولِ ترس در فرهنگ عرب پیش از اسلام - یعنی ترس از حفره - به مطالعه گذاشته شود و بخشی از آموزه های کمشناخته قرآن کریم در این باره مورد بحث قرار گیرد. در پژوهش حاضر این نتیجه به دست آمد که اصلیترین گونه های ترس از حفره در بافت نزول را می‌توان در چهار مقوله کلّی، از یکدیگر بازشناخت: ترس از حفرههای ویرانگر، ترس از حفرههای تنگ، ترس از حفرههای ارتباطی و ترس از حفرههای نفوذی. این دستاورد انسانشناختی توانست در مسیر فهم دقیقتر از پارهای آیات قرآنی یاری رساند و ابعاد مغفولی از امنیت در قرآن کریم را روشن سازد.
زهره اخوان مقدم؛ محمود ایزدی؛ سیدراضیه پورمحمدی
چکیده
یکی از مباحث کلامی که در ذیل آیات تحدی شکل گرفت، مبحث "معجزه" است. اندیشمندان این اصطلاح را برای سند و نشانۀ نبوت پیامبران جعل کردهاند؛ اما تعریف متقن و جامعی برای معجزه ارائه نداده-اند، هر کسی با توجه به شناخت و درک خود از قرآن کریم و برخی گزارشات تاریخی و همچنین آیات تحدی موجود در قرآن، تعریفی برای معجزه ارائه کرده است. نتایج حاصل ...
بیشتر
یکی از مباحث کلامی که در ذیل آیات تحدی شکل گرفت، مبحث "معجزه" است. اندیشمندان این اصطلاح را برای سند و نشانۀ نبوت پیامبران جعل کردهاند؛ اما تعریف متقن و جامعی برای معجزه ارائه نداده-اند، هر کسی با توجه به شناخت و درک خود از قرآن کریم و برخی گزارشات تاریخی و همچنین آیات تحدی موجود در قرآن، تعریفی برای معجزه ارائه کرده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر عبارتاند از: 1. معجزه در لغت، اسم فاعل و به معنای عاجز کننده میباشد که اندیشمندان مسلمان آن را برای فعلی خارق الطبیعة که سند و مثبِت رسالت مدعی نبوت بوده میباشد، انتخاب کردهاند؛ 2. معجزه بر اساس آیات قرآن در خصوص معجزات حضرت عیسی و موسی7و ادلّۀ عقلی از ضروریات و لوازم پیامبری است و آنچنان که برخی از اندیشمندان بیان داشتهاند ضرورت دفاعی صِرف نیست؛ 3. ضرورت ارائۀ معجزه، استدلال و برهان آفرینی آن میباشد تا عقل بتواند صدق ادعای مدعی نبوت را تأیید کند؛ 4. معجزه در دلالت خود بر صدق مدعی نبوت نیاز به قواعد اصولی ندارد؛ 5. بهترین تعریف جامع و مانع از نظرگاه قرآن، معجزه عبارت است از: صدور دفعی فعلی خارق الطبیعة از مدعی نبوت جهت دلالت بر صدق مدعای خود.
الهام زرین کلاه؛ نصرت نیل ساز
چکیده
نسخۀ مستقل تفسیر مجاهد به شمارۀ 1075 در دارالکتب قاهره از جنبه‌های مختلف مانند ویژگیهای سندی و متنی، پیوند با طرق گوناگون نقل آرای تفسیری مجاهد در تفاسیر متأخرتر از جمله جامع‌البیان، شیوه‌های نقل و امکان بازسازی شکل اصلی تفسیر مجاهد مورد بررسی قرار گرفته است. اشتاوت، ونزبرو، لیمهاوس و ورستیخ در پژوهش‌های مختلف به همه یا برخی از ...
بیشتر
نسخۀ مستقل تفسیر مجاهد به شمارۀ 1075 در دارالکتب قاهره از جنبه‌های مختلف مانند ویژگیهای سندی و متنی، پیوند با طرق گوناگون نقل آرای تفسیری مجاهد در تفاسیر متأخرتر از جمله جامع‌البیان، شیوه‌های نقل و امکان بازسازی شکل اصلی تفسیر مجاهد مورد بررسی قرار گرفته است. اشتاوت، ونزبرو، لیمهاوس و ورستیخ در پژوهش‌های مختلف به همه یا برخی از این موارد، به تفصیل یا به اشاره پرداختهاند. در این مقاله دیدگاههای این خاورشناسان تبیین و سپس ارزیابی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نقطۀ عزیمت همۀ مطالعات غربیان در اینباره نظریۀ سزگین مبنی بر «مکتوببودن منابع آثار روایی» و روش او برای «بازیابی منابع این آثار» و «بازسازی آثار از دسترفته براساس نقلهای موجود در منابع متأخر» و اشاراتی است که وی در این موارد به این نسخه و روایات مجاهد در تفسیر طبری داشته است. این نسخه بیش-ترین پیوند را با طریق عیسی بنمیمون از روایات مجاهد در جامع‌البیان دارد و قطعاً منبع طبری نبوده و همچنین گلچینی از تفسیر طبری هم نیست. مجاهد بن جبر مجاهد بن
فاطمه توفیقی؛ محمد حقانی فضل
چکیده
مروری بر آثار پرشمار مقایسه‌ای قرآن و کتاب مقدس در ایران نشان می‌دهد که بسیاری از آنها با معیارهای لازم فاصله دارند و به‌ندرت می‌توان پژوهشی را مشاهده کرد که در چارچوب معیارها و ملاک‌های پژوهش مقایسه‌ایِ علمی قرار بگیرد. برای بررسی مسائل موجود در این آثار و ارائه راهکارهایی برای حل آنها، در این پژوهش تمام مقالاتِ منتشر شده در زمینه ...
بیشتر
مروری بر آثار پرشمار مقایسه‌ای قرآن و کتاب مقدس در ایران نشان می‌دهد که بسیاری از آنها با معیارهای لازم فاصله دارند و به‌ندرت می‌توان پژوهشی را مشاهده کرد که در چارچوب معیارها و ملاک‌های پژوهش مقایسه‌ایِ علمی قرار بگیرد. برای بررسی مسائل موجود در این آثار و ارائه راهکارهایی برای حل آنها، در این پژوهش تمام مقالاتِ منتشر شده در زمینه مقایسه قرآن و کتاب مقدس در ده سال اخیر (دهة 1390) را در مجلات علمی-پژوهشی و نیز سه مجله تخصصی در این زمینه (هفتآسمان، مطالعات تطبیقی قرآن کریم و متون مقدس، و الاهیات تطبیقی) بررسی میکنیم. در جریان بررسی به این نتیجه رسیدیم که می‌توان آسیبهای موجود را در دو گروه کلی دستهبندی کرد: ۱. اشکالاتی که در کلیت مطالعات تطبیقی یافت می‌شوند، مانند عدم التفات به نوع مقایسه،بیمسئلگی، تحصیل حاصل بودن، عدم تبیین وجه انتخاب طرفین مقایسه، روشن نکردن روش تحلیل یا یکسان گرفتن مفاهیم غیریکسان؛ ۲. اشکالات مختص به مطالعات قرآن و کتاب مقدس که یا ناشی از عدم شناخت کافی از متون است یا از فهم نادرست حاصل میشود و یا انتخاب نادرست آیات را دربردارد.همه این موراد با ذکر مثالهایی ملموس توضیح داده می‌شوند.
حمیدرضا بصیری؛ زینب سرخوش سلطانی
چکیده
پایان بند آیات قرآن کریم، عباراتی هستند که ظاهرا مستقل به نظر میرسند اما با متن آیه در ارتباط هستند. میان محتوای آیاتی با پایانبندهاییکسان، سازواری و هماهنگی برقرار است. در اینکه چرا خداوند در انتهای آیات متعددی از قرآن کریم، از خاتمه یکسان استفاده کرده است پژوهشی معناشناسانه میطلبد. دستیابی به ارتباط موجود میان آیاتی ...
بیشتر
پایان بند آیات قرآن کریم، عباراتی هستند که ظاهرا مستقل به نظر میرسند اما با متن آیه در ارتباط هستند. میان محتوای آیاتی با پایانبندهاییکسان، سازواری و هماهنگی برقرار است. در اینکه چرا خداوند در انتهای آیات متعددی از قرآن کریم، از خاتمه یکسان استفاده کرده است پژوهشی معناشناسانه میطلبد. دستیابی به ارتباط موجود میان آیاتی که خاتمه یکسان دارند، موجب شناخت لایه‌های پنهان آیات میشود. برای دستیابی به معرفت بیشتر از قرآن کریم، لازم است بررسی شود که آیات دارای خاتمه یکسان چه مفاهیم مشترکی دارند. در این پژوهش سعی شده است تا با استفاده از روش کتابخانه‌ای و با ابزار فیش برداری به وسیله مطالعه آیات مرتبط و تفاسیر شیعه و سنی، به این مهم پرداخته شود. طبق بررسی‌های انجام شده مشخص شد محتوای اکثر آیاتی که به ماده «فقه» ختم شدهاند، در مورد منافقین است و این مطلب نشانگر آن است که بنیان شخصیت منافقانه در ضعف دین شناسی است و همین مسئله موجب شکل گیری نفاق در ایشان شده است.
آزیتا افراشی؛ حنیف افخمی ستوده
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 3-20
چکیده
تحلیل معنی براساس استعاره‌های مفهومی رویکردی جدید در مطالعات معنایی است که در زبان‌شناسی شناختی معرفی شده است. نگارندگان مقالة حاضر بر این باورند که تحلیل‌های زمخشری دربارة معانی حروف اضافه شباهت بسیاری به تحلیل معنی بر مبنای استعاره‌های مفهومی دارد. بر این اساس، در این مقاله هدف این است که دریابیم: 1. آیا تبیین‌های زمخشری دربارة ...
بیشتر
تحلیل معنی براساس استعاره‌های مفهومی رویکردی جدید در مطالعات معنایی است که در زبان‌شناسی شناختی معرفی شده است. نگارندگان مقالة حاضر بر این باورند که تحلیل‌های زمخشری دربارة معانی حروف اضافه شباهت بسیاری به تحلیل معنی بر مبنای استعاره‌های مفهومی دارد. بر این اساس، در این مقاله هدف این است که دریابیم: 1. آیا تبیین‌های زمخشری دربارة معانی حروف اضافه از الگوی منسجمی تبعیت میکند؟ و 2. آیا این تبیینها با آنچه اکنون استعارة مفهومی نامیده میشود شباهت دارد؟ و 3. آیا تحلیل معنی حروف اضافه براساس استعارة مفهومی می‌تواند راهکار مفیدی بهشمار آید؟ برای پاسخدادن به این پرسشها تفسیر دوازده آیه را که در آنها حرف اضافه علی به‌کار رفته است از تفسیر کشاف تحلیل کردیم. در نهایت این نتیجه بهدست آمد که رویکرد زمخشری دستکم برای توضیح و تفسیر معانی علی در این آیات تابع رویکرد واحدی است که مبانی آن شباهت قابل توجهی با سازوکار استعاره‌های مفهومی دارد.
محمد نبی احمدی؛ فرشته یزدانی
چکیده
تحلیل گفتمان انتقادی یکی از برجسته‌ترین نظریات معاصر زبانی است. این پدیده زبانی، ارتباط میان کارکرد زبان و بافتهای اجتماعی وسیاسی بکار رفته در بستر آن را باز می کاود. رویکرد گفتمان انتقادی روش‌هایی را بررسی می‌نماید که از آن طریق، زبان در ارتباطی دو طرفه از یک سو سبب ایجاد روابط اجتماعی گردیده و از سویی دیگر خود نیز در بستر ...
بیشتر
تحلیل گفتمان انتقادی یکی از برجسته‌ترین نظریات معاصر زبانی است. این پدیده زبانی، ارتباط میان کارکرد زبان و بافتهای اجتماعی وسیاسی بکار رفته در بستر آن را باز می کاود. رویکرد گفتمان انتقادی روش‌هایی را بررسی می‌نماید که از آن طریق، زبان در ارتباطی دو طرفه از یک سو سبب ایجاد روابط اجتماعی گردیده و از سویی دیگر خود نیز در بستر این روابط شکل می‌گیرد. تحلیلگران انتقادی با تحلیل بافت متن و سپس تبیین و تفسیر نتایج آن، به بررسی ساخت متون پرداخته و ایدئولوژیهای نهفته در سیاق متن را رمزگشایی می‌کنند. سوره بروج یکی از سورههای خاص قرآنی است که با ساخت واژگانی و بافت موقعیتی و داشتن اهداف تربیتی دارای ساختاری گفتمانی میباشد. امروزه تحلیل گفتمان انتقادی افقهای جدیدی را در مطالعات دینی - قرآنی گشوده است.این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی، تمامی نشانههای معناداری را که در سوره بروج وجود دارد از منظر تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فیرکلاف(1989) در سه سطح توصیف، تبیین و تفسیر مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
محمدحسین اخوان طبسی؛ محمدمهدی فرهی؛ حسین شجاعی
چکیده
ماده ثلاثی «وسط»، ماده‌ای است که با صورت‌های مختلف در قرآن کریم به‌کار رفته و مهمترین کاربرد آن در مفهوم «أمت وسط» (بقره/143) بازتاب یافته است. لغت‌شناسان برای این ماده دو معنای مجزا (میانه/ برتر) و برخی معانی حاشیه‌ای دیگر ذکر کردهاند. مفسران قرآن کریم نیز مبتنی بر این معانی، نظرات مختلف و گاه متشتتی را در ذیل آیات مربوطه، ...
بیشتر
ماده ثلاثی «وسط»، ماده‌ای است که با صورت‌های مختلف در قرآن کریم به‌کار رفته و مهمترین کاربرد آن در مفهوم «أمت وسط» (بقره/143) بازتاب یافته است. لغت‌شناسان برای این ماده دو معنای مجزا (میانه/ برتر) و برخی معانی حاشیه‌ای دیگر ذکر کردهاند. مفسران قرآن کریم نیز مبتنی بر این معانی، نظرات مختلف و گاه متشتتی را در ذیل آیات مربوطه، به‌ویژه امت وسط ابراز داشتهاند. معانیای چون عدل، برگزیده، میانه‌روی و یا واسطه میان امت و پیامبر (ص)، مهمترین این نظرات هستند. پژوهش حاضر با استفاده از روش ریشه‌شناسی واژگان، همزادهای وسط در زبان‌های سامی را مطالعه کرده تا مؤلفه‌های معنایی در ریشه وسط کشف و آشکار گردد و بر اساس آن، میان اقوال داوری شود. این پژوهش به این نتیجه دست یافت که ماده وسط در زبان عربی، یک مشترک لفظی است که خود برگرفته از دو ریشهی کاملا مجزا با دو معنای کاملا متفاوت است. این ماده در ترکیب «امت وسط» نه معنای میانه یا معتدل، که معنای «توانمند، پیشرو و متقدر» را دارد.
مطالعات قرآنی
محمد حسین اخوان طبسی؛ امیرحسین حسین زاده ایوری
چکیده
اسراف، مفهومی مهم در نظام اقتصادی و اخلاقی قرآن کریم است. لغت‌شناسان مسلمان اسراف را عمدتا به زیاده‌روی (ضد میانه‌روی) معنا کردهاند؛ این درحالی است که برخی کاربردهای اسراف، با این معنا قابل توضیح نیست. نگارندگان برای کشف مؤلفه‌های معنایی اسراف در قرآن، از روش ریشه‌شناسی بهره بره‌اند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مولفه‌های معنایی ...
بیشتر
اسراف، مفهومی مهم در نظام اقتصادی و اخلاقی قرآن کریم است. لغت‌شناسان مسلمان اسراف را عمدتا به زیاده‌روی (ضد میانه‌روی) معنا کردهاند؛ این درحالی است که برخی کاربردهای اسراف، با این معنا قابل توضیح نیست. نگارندگان برای کشف مؤلفه‌های معنایی اسراف در قرآن، از روش ریشه‌شناسی بهره بره‌اند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مولفه‌های معنایی اسراف براساس روش ریشه‌شناسی، چیستند؟ از دستاوردهای این پژوهش آن است که ماده سرف بکار رفته در قرآن کریم حاصل ترکیب دو ریشه باستانی مختلف است: اول ماده باستانی «شرب» که معنای خوردن ونوشیدن می‌دهد و در طی تحولات زبانی در عربی به‌صورت سرف درآمده و معنای خوردن ومصرف کردن را بهخود گرفته است؛ دوم ماده باستانی «سرف» که معنای گرما و آتش زدن می‌دهد و در طی تحولات زبانی درعربی به‌صورت سرف درآمده و معنای حرص وولع و هیجانزدگی بخود گرفته است. از ترکیب معنای این دو ماده در عربی قرآنی دومولفهی مهم معنایی «خوردن/مصرف کردن» و «حرص، ولع و هیجانزدگی» در ماده قرآنی سرف وجود دارد که بادرنظر گرفتن این مولفهها می‌توان کاربردهای این ماده در قرآن کریم را درک نمود.
احمد پاکتچی؛ محمد حسن شیرزاد؛ محمد حسین شیرزاد
دوره 3، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 25-48
چکیده
واژگان «فقر» و «غنا» بارها در قرآن کریم در محور همنشینی کنار یکدیگر قرار گرفته و زوج معناییِ تکرارشوندهای را شکل دادهاند. مرور بر آرای عالمان مسلمان نشان می‌دهد که آنان به ذکر معنای لغوی این واژگان بسنده کرده، اطلاع چندانی از زمینههای شکلگیری این مفاهیم در اختیار نداشتهاند. این پژوهش میکوشد با بهره‌گیری ...
بیشتر
واژگان «فقر» و «غنا» بارها در قرآن کریم در محور همنشینی کنار یکدیگر قرار گرفته و زوج معناییِ تکرارشوندهای را شکل دادهاند. مرور بر آرای عالمان مسلمان نشان می‌دهد که آنان به ذکر معنای لغوی این واژگان بسنده کرده، اطلاع چندانی از زمینههای شکلگیری این مفاهیم در اختیار نداشتهاند. این پژوهش میکوشد با بهره‌گیری از دادههای زبان‌شناسی تاریخی و الگوهای عمومی در دانش انسانشناسی، زمینههای فرهنگی ساخت این مفاهیم را بیشتر بکاود تا درک عمیقتری از آیات قرآنی که دربردارنده این زوج واژگانی هستند، فراهم آید. پژوهش حاضر نشان می‌دهد تفاوت در سبک زندگی حضری و بدوی در شبهجزیره میتوانست موجب درک متفاوت از جهانِ پیرامون شده، معناسازیهای گوناگون و گاه متضاد از یک پدیده را به همراه آورد. این مطالعه آشکار می‌سازد که زوج واژگانی «فقر/ غنا» برساخته از طرز فکر مردمان حاضره - نه بادیه - نسبت به تنگدستی و ثروتاندوزی در بافت فرهنگی- اقتصادی شبهجزیره بوده است.
عنایت شریفی؛ مصطفی مرشد سلوک
چکیده
برای تبلیغ پیام کارآمد، شناخت روش‌های کارآمد و هم جهت با مضمون آن پیام و نیز برای هدایت یکایک افراد جامعه شناخت فضای فکری آن جامعه ضروری است. از طرفی دیگر شاخص‌ترین منبع هدایت و رستگاری عالمیان و آدمیان قرآن کریم و عهد جدید می باشد . ازاین رو پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی، روش های تبلیغی قرآن کریم و عهدجدید را مورد بررسی ...
بیشتر
برای تبلیغ پیام کارآمد، شناخت روش‌های کارآمد و هم جهت با مضمون آن پیام و نیز برای هدایت یکایک افراد جامعه شناخت فضای فکری آن جامعه ضروری است. از طرفی دیگر شاخص‌ترین منبع هدایت و رستگاری عالمیان و آدمیان قرآن کریم و عهد جدید می باشد . ازاین رو پژوهش در صدد است با روش توصیفی و تحلیلی، روش های تبلیغی قرآن کریم و عهدجدید را مورد بررسی قرار دهد و دراین باره به این سؤال اساسی پاسخ دهد که روش های تبلیغی قرآن با تأکید برنگاه تحلیلی عهدجدید کدامند؟روش های تبلیغی قرآن و عهد جدید در یک تقسیم بندی کلی به روش های شناختی، عاطفی و رفتاری تقسیم می شوند. تبیین جهان بینی و باورها، افزایش سطح علم واگاهی افرادجامعه و حکمت از مهم ترین روش‌های تبلیغی شناختی و محبت و مهرورزی، موعظه حسنه ،الگوی حسنه و تبشیر و انذار از مهمترین روش های عاطفی و مجادله احسن، فریضه سازی و قصه گویی ار روش های تبلیغی رفتار می باشند که قرآن کریم و عهد جدید علیرغم شباهت در برخی از این روش‌ها در بسیاری از روش‌ها ی تبلیغی با هم تفاوتهای بنیادی دارند.و روش های تبلیغی قرآن نسبت به روش های تبلیغی عهدجدید کاملتر و جامعتر میباشند.
زهرا مواظبی؛ ابراهیم ابراهیمی؛ رضا مراد صحرائی؛ روح الله محمدعلی نژاد عمران
چکیده
استعاره یکی از جنبه‌های اعجاز بیانی است و قرآن از آن، در راستای تبیین معانی خود بهره می‌برد. استعاره در مفهوم سنتی، به‌کاربردن لفظی در غیر از معنای اصلی خود میباشد؛ اما در این معنا به تنهایی نمی‌تواند جهان‌بینی، ساختار و اندیشه‌های نهفته درون آیات را نشان دهد. در باب استعاره می‌توان دو دیدگاه کلاسیک و زبان شناسی-شناختی را با ...
بیشتر
استعاره یکی از جنبه‌های اعجاز بیانی است و قرآن از آن، در راستای تبیین معانی خود بهره می‌برد. استعاره در مفهوم سنتی، به‌کاربردن لفظی در غیر از معنای اصلی خود میباشد؛ اما در این معنا به تنهایی نمی‌تواند جهان‌بینی، ساختار و اندیشه‌های نهفته درون آیات را نشان دهد. در باب استعاره می‌توان دو دیدگاه کلاسیک و زبان شناسی-شناختی را با یکدیگر مقایسه کرد. تفاوت این دو دیدگاه در این است که در زبان‌شناسی‌سنتی استعاره صرفاً ابزاری برای زیبایی تعبیرهای زبانی بوده است؛ اما در زبان‌شناسی‌شناختی، استعاره به چگونگی پدیدآمدن فرایندهای ذهنی و تبدیل شدن آنها به عناصر زبانی میپردازد. ازاینرو ماهیت و عملکردی متفاوت از دیدگاههای بلاغت پژوهان در سده‌های گذشته دارد. پژوهش پیش رو با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی استعاره نزد بلاغت پژوهان سنتی و زبان شناسان شناختی و نقش آنها در تبیین و تحلیل‌های قرآنی صورت‌گرفته است. یافته‌های این پژوهش در قالب شناخت وجوه تمایز استعاره شناختی از استعاره سنتی، و بررسی آیات با نگاه به مفهوم‌سازی استعاری نشان داد که الگوی استعاره مفهومی در تحلیل شناختی آیات و دستیابی به اصول معناشناختی حاکم بر مفهوم سازی قرآنی، امکانی را برای کشف لایه‌های قرآنی فراهم می‌آورد که در استعاره سنتی دستیابی به آن ممکن نیست.
