نویسندگان

• سیدابوالفضل رضوی ¹
• کاظم قادری ²

¹ داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﺗﺎرﻳﺦ، داﻧﺸﮕﺎه خوارزمی

² کارشناسی ارشد تاریخ( گرایش تاریخ تشیع)، دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

پژوهش‌گران فلسفة نظری تاریخ، که سرچشمة تفکر آنان وحی نیست، اراده و اختیار انسان را یگانه عامل پدیده‌های تاریخی می‌دانند و عوامل ماوراءالطبیعی را در تاریخ بی‌اثر می‌پندارند. آیا قرآن کریم دربارة سیر تحولات و رخداد‌های گذشتة انسان چنین دیدگاهی دارد؟ آیا تاریخ بشر مسیر خطی مستقیمی را از آغاز تا انجام طی می‌کند؟ وقایع آن قانونمند و تکرارشدنی است؟ سرنوشت محتوم است؟ یا در شعاع ارادة انسان مشیت الهی و عوامل متعدد دیگری روی می‌دهد؟ مقالة حاضر تحقیقی کتاب‌خانه‌ای و دین‌محور است که با تأمل بر آموزه‌های قرآن کریم و تقابل آن با اندیشة خردورزانة فیلسوفان حوزة تاریخ حاصل شده است و بر چندوجهی‌بودن تاریخ بشر تأکید دارد. برآیند این کاوش درون‌دینی آن است که قرآن تاریخ بشر را مایة عبرت و اعتبار می‌داند و اعتبار یعنی جریان‌داشتن قانون در تاریخ و امکان رویداد‌های مشابه در شرایط هم‌سان به این معنا که اراده و اختیار بشر ارادة الهی است و سنت‌هایی تغییرناپذیر در گذشتة انسان دخالت داشته است و تاریخ او هدف و غایت دارد؛ که در غیر این ‌صورت عبرت در گذشتة حیات بشر باطل و بیهوده خواهد ‌بود.

کلیدواژه‌ها

• فلسفة ‌نظری تاریخ
• قرآن
• عبرت
• مشیت الهی
• اختیار

عنوان مقاله [English]

Reflection on the Theoretical Philosophy of History from the Perspective of the Quran

نویسندگان [English]

• seyyd abolfazl razavi ¹
• kazem ghaderi ²

چکیده [English]

Researchers of theoretical philosophy of history, whose ideologies are not based on revelation, consider human authority as the mere agent behind historic phenomena and are in denial of Meta historic agents. Does holy Quran hold the same view about the path of previous incidents and transformations? Does human history proceed along a straight path from the beginning to the end? Are historical events rule-governed and repeatable? Is fate certain or is it within human authority, divine will and many other agents? The following writing is a piece of religion-based library research which is obtained by contemplating Quranic teachings and contrasting them with intellectual doctrines of historic philosophers. This article emphasizes the fact that mankind history is multidimensional. The outcome of this intra-religion investigation reveals that human history is looked upon as a glorified source of lesson and credit in holy Quran. And credit indicates the flow of law through history and the possibility for similar events to occur in identical situations. It also indicates that human will and authority, divine will and idiosyncratic traditions have all played a role in formation of human history and this history has an objective and seeks an end; otherwise lessons from the past would be pointless and futile.

کلیدواژه‌ها [English]

• Speculative philosophy of history
• Quran
• Lesson
• Divine Will
• Authotrity