نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد، چهارمحال بختیاری، ایران

چکیده

از محوری‌ترین مباحث قرآنی بحث ابتلا و امتحان است که اطلاع و آگاهی از معنا و فلسفةآن و راه‌های برون‌رفت از آن تأثیر انکارناپذیری در سعادت بشر دارد. به همین مفهوم در کتابی نظیر مثنوی معنوی، که سرچشمةاصلی مفاهیم خود را از قرآن و روایات می‌گیرد، بسیار توجه شده است.در این پژوهش، که به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته است، ابتدا آیات مرتبط با ابتلا و آزمایش و پس از تفسیر آن‌ها،استفادة مولانا از آن‌ها ذکر شده است.از مجموع 60آیة مرتبط با ابتلا، شامل انواع آن، راه‌کارهای رهایی، و نیز مفاهیم دیگر مرتبط با آن حدود 20 آیه مورد توجه مولانا بوده و در خلق مثنوی به گونه‌های متفاوت از آن‌ها بهره برده است. این اندازه توجه نشان از استغراق مولانا در آیات و روایات دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

MasnaviUtilizing the Quran in Testing and Developing

نویسندگان [English]

  • Hadi Heidari Neia 1
  • Azizollah Tavakoli Kafi Abadi 1
  • Samaneh Alsadat Malek Sabet 2
  • Azam Seiamak 3

1 Assistant Professor, Department of Persian Literature, Islamic Azad University, Yazd Branch, Yazd, Iran

2 . Ph.D Student, Department of Persian Literature, Islamic Azad University, Yazd Branch, Yazd

3 M.A in Persian Literature, Sharekord University, Chaharmahal & Bakhteiari

چکیده [English]

One of the central topics of Quran is developing and testing the knowledge of the meaning and philosophy behind it and ways out of it, impact on human well-being is undeniable.The same concept in the book such as Masnavi the main source of your concepts of the Quran and the hadiths is highly regarded in the world. In this study, the library method has been associated with the development and testing of the first verse and then interpret them, use them mentioned Rumi. A total of sixty-verse related to risk, its types, ways of liberation, as well as other related concepts and the creation of about  twenty verses of Rumi's Masnavi attention to different species have benefited from them. Note that submerged much of Rumi's verses and traditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • develop
  • testin the Quran
  • Masnavi
  • tests Quran
قرآن کریم، ترجمة محمد خرمشاهی.
نهج‌البلاغه (1378). ترجمة محمد دشتی، قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران.
آذرنوش، آذرتاش (1384). فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران: نشر نی.
استعلامی، محمد (1375). شرح مثنوی معنوی دفتر اول تا ششم، تهران: زوار.
برتلس، یوگنی ادواردویچ [بی‌تا]. تصوف و ادبیات تصوف، ترجمة سیروس ایزدی، تهران.
پورخالقی چترودی، مه‌دخت (1371). فرهنگ قصه‌های پیامبران، تجلی شاعرانة اشارات داستانی در مثنوی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
چیتیک، ویلیام (1382). راه عرفانی عشق، تعالیم مثنوی مولوی، ترجمة شهاب‌الدین عباسی، تهران: پیکان.
حسین‌زاده، علی‌محمد و محمدرضا بهروز (1382). «ابتلا و آزمایش الهی»، فصل‌نامة تخصصی کلام اسلام، ش 46.
حلبی، علی‌اصغر (1376). مبانی عرفان و احوال عارفان، تهران: اساطیر.
خواجه محمد پارسا (1366). شرح فصوص الحکم، تصحیح جلیل مسگرنژاد، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
دهخدا، علی‌اکبر (1343). لغت‌نامه، تهران: مؤسسة لغت‌نامه دهخدا.
راستگو، سیدمحمد (1386). تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، تهران: سمت.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1367). بحر در کوزه، نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی، تهران: علمی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1379). سر نی، نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، تهران: علمی.
زمانی، کریم (1376). شرح جامع مثنوی معنوی، دفتر دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
زمانی، کریم (1386 الف). میناگر عشق، شرح موضوعی مثنوی معنوی، تهران: نشر نی.
زمانی، کریم (1386 ب). بر لب دریای مثنوی، بر اساس نسخة نیکلسون همراه با بیان مقاصد ابیات، تهران: نشر نامک.
ستارزاده، عصمت (1360). شرح کبیر انقروی بر مثنوی معنوی مولوی، دفتر چهارم، تهران: دهخدا.
سجادی، سیدجعفر (1362). فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران: کتاب‌خانة طهوری.
شهبازی، ایرج (1386). «رنج از نگاه مولوی»، مجلة رشد زبان و ادب فارسی، دورة بیست و یکم.
الفتی تبریزی، شرف‌الدین حسین (1377). رشف الالحاظ فی کشف الالفاظ یا فرهنگ نمادهای عرفانی در زبان فارسی، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران: مولی.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (1385). احادیث و قصص مثنوی، تهران: امیرکبیر.
گولپینارلی، عبدالباقی (1381). نثر و شرح مثنوی شریف، 3 ج، ترجمه و توضیح توفیق هـ . سبحانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
گوهرین، سیدصادق (1368). شرح اصطلاحات تصوف، تهران: زوار.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (1376). بحارالانوار، ج 67، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
محمودیان، یعقوب (23/10/1386). «دلایل امتحان الهی»، نشریة رسالت.
مصباح یزدی (1388). عبور از گردنه‌های خطرناک (برداشتی از سخنرانی آیه‌الله مصباح یزدی)، تهیه و تنظیم از علی‌رضا دهشیری، فصل‌نامة فرهنگ پویا، نشریة دانشجویی، ش 15.
مکارم شیرازی، ناصر (1384). تفسیر نمونه، ج 19 و 24، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1365). تصحیح مجالس سبعه (هفت خطابه)، تصحیح توفیق سبحانی، تهران: کیهان.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1371). مکتوبات مولانا جلال‌الدین رومی، تصحیح توفیق سبحانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1375 الف). فیه ما فیه، میراث درخشان مولانا جلال‌الدین محمد رومی، به کوشش حسین حیدرخانی، تهران: سنایی.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1375 ب). مثنوی معنوی، دورة 6 جلدی، به تصحیح رینولد الین نیکلسون، [بی‌جا]: توس.
نیکلسون، رینولد الین (1366). مقدمة رومی و تفسیر مثنوی، ترجمه و تحقیق از اوانس اوانسیان، تهران: نشر نی.
وینفیلید، ا. هـ . (1363). تعالیم مولوی، ترجمة اسماعیل دولتشاهی، تهران: آوا.
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1386). کشف‌المحجوب، تصحیح محمود عابدی، تهران: سروش.
همایی، جلال الدین (1366). تفسیر مثنوی مولوی، مولوی‌نامه یا مولوی چه می‌گوید، ج 2، تهران: مؤسسة نشر هما.