نویسندگان

1 دانشگاه هنر اصفهان دانشجوی دکتری پژوهش هنر

2 گروه هنر اسلامی دانشگاه شاهد دانشکده هنر استادیار

چکیده

با ظهور اسلام هنر کتابت و کتاب‌آرایی جایگاه والایی نزد مسلمانان پیدا کرد. چرا که صفحات کتاب الهی همواره محمل غنی‌ترین هنرها و آرایه‌های هنری بودند که زیبایى‌شناسى آن بیانگر پیوند نظام‌مندی بین عناصر تصویری و متن قرآن می‌باشد. یکی از این ویژگی‎ها در نظمی موسوم به تقارن بازتابی‌ نمود پیدا کرده‎است. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با هدف شناخت ویژگی‌های زیبایی‌شناسانه، تقارن بازتابی موجود در سوره بقره کتابت‌شده در قرآن‎1529 آستان قدس رضوی را مورد تدقیق قرار می‌دهد. و سپس کانونِ قرارگرفتن حروف را در دیگر نسخ مشابه مطابقت می‌دهد.
نتایج حاصل از مطالعات کتابخانه‌ای برپایه علم آمار نشانگر این مطلب ‌است که کاتبان این مصاحف، بی‌آنکه تحت تأثیر مستقیم کار همدیگر باشند، توانسته‌اند به نظم هندسی و آهنگین واحدی در بطن آیات نزدیک شوند. چنین امری علاوه بر توصیف هنر زیبای ایرانی، بیانگر اعجاز مستتر در کلام الهی است که پیروان خویش را مفتون خویش ساخته‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aestheticism is a reflection of symmetry in the book of the Holy Qur'an; with an emphasis on the Koran 1529 Astan Quds Razavi

نویسندگان [English]

  • nahid jafari dehkordi 1
  • khashayar ghazizadeh 2

1 shahed university

2 shahed university

چکیده [English]

With the advent of Islam, the art of writing the Qur'an and decorating it reached a high position with the Muslims. Because the pages of the divine book were always rich in the richest artistic arrays, their aesthetics represented a systematic link between the elements of the image and the text of the Qur'an. One of these features is reflected in the so-called symmetry order.
The present study was conducted using descriptive-analytic method. The purpose of this research is to recognize the aesthetic features, reflection symmetry in Sura Baqara written in Quran 1529 on the Astan Quds Razavi. And then the focal point of the letters is adapted in other similar Qurans.
The results of library studies on the basis of statistics indicate that the scribes of these manuscripts of the Qur'an, without being directly influenced by each other, have been able to approach the common geometric and musical order within the Quranic verses. Such an event, in addition to describing Iranian art, expresses the miracle hidden in the divine word that attracts its followers to the constructs themselves.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • visual aesthetics
  • reflection symmetry
  • calligraphy
  • eleventh century Quran
قرآن کریم
بن عطیه، محمد بن الحق. (1413) المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزی، تحقیق عبدالسلام عبدالشافى محمد، ط 1، بیروت: دارالکتب العلمیۀ.
اردلان، نادر و لاله بختیار. (1390)، حس وحدت نفش سنت در معماری ایرانی، ترجمه ونداد جلیلی، تهران: موسسه علم معمار.
آلیاتوف، ام. (1372)، تاریخچه کمپوزسیون در نقاشی، ترجمة نازلی اصغرزاده، تهران: انتشارات دنیای نو.
بازرگان، مهدی. (بی‌تا)، سیر تحول قرآن، تهران. شرکت سهامی انتشار.
بورکهارت، تیتوس. (1370)، ارزش‌های جاودان در هنر اسلامی از کتاب جاودانگی و هنر، به کوشش سید محمد آوینی، تهران: برگ.
حصورى، علىمبانی طراحی سنتی، تهران: نشر چشمه.
حلیمی، محمدحسین. (1381)، اصول مبانی هنرهای تجسمی، ج ۳، تهران: احیا.
زرکشى، بدرالدین.(1997)، البرهان فی علوم القرآن ، تحقیق یوسف مرعشى، ج 2 ، بیروت: دارالکتب العلمیه.
زرکشی، محمدبن عبدالله.(2006). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق، ابوالفضل الدمیاطی، قاهره: دارالحدیث.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1385). موسیقی شعر، تهران: انتشارات آگاه.
شیمل، آنه ماری. (1395). راز اعداد، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
قلیچ‌خانی، حمیدرضا. (1392)، درآمدی بر خوشنویسی ایرانی، تهران: فرهنگ معاصر.
گاردنر، کی (1387). فرهنگ ریاضیات مدرسه. ترجمه و تدوین نرگس انتخابی. تهران: فرهنگ معاصر.
لائور دیوید و استیون پن‌تاک. (1391)، مبانی طراحی، ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران: نشر لاهیتا.
لینگز، مارتین. (۱۳۷۷). هنر خط و تذهیب قرآنی، ترجمة مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: گروس.
مطهری، مرتضی. (1371)، تعلیم در اسلام، قم: صدرا.
نصر، سید حسین. (1394)، هنرو معنویت اسلامی، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران: موسسه انتشارات حکمت.
نوروزی، مجتبی. (1390)، «کتابشناسی اعجاز عددی و ریاضی قرآن»، مجله آیینه پژوهش، شماره یکم، سال بیست و دوم، فروردین واردیبهشت. صص 83-99
یارشاطر، احسان و دیگران. (۱۳۸۴)، خوشنویسی (از سری مقالات دانشنامة ایرانیکا ۴)، ترجمة پیمان متین، تهران: امیرکبیر.
Lothian, A. (1999). Landscape and the philosophy of aesthetics: is landscape quality inherent in the landscape or in the eye of the beholder? Landscape and Urban Planning, (44).