نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 استاد تمام زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

چکیده

الفاظ در زبان عربی و تمدن اسلامی در بستر زبان شناسی تولید شده اند و در قالب محتوای ارزشمند انسانی گسترش یافته اند.هر لفظ و اصطلاح، سرگذشت و خاستگاه متمایزی نسبت به دیگر الفاظ داشته است. الفاظ در بافت زبان شناختی فرهنگ و تمدن اسلامی ، ریشه ی فرهنگی مستحکم دارند.بررسی خاستگاه بومی کلمه و اصطلاح بنیادین در فرهنگ اسلامی -ایرانی و پیش از اسلامی بر اساس فرایندهای واجی در « جناح » افزایش و یا کاهش واج ها مورد نظر است.در این مقاله به خاستگاه بومی لفظ بنیادین جناح ، در زبان مفسران اسلامی و لغت شناسان قدیم و معاصر پرداخته شده است.ریش هی معناشناختی این لفظ با توجه به فرایند حذف ، ک اهش و افزایش معناشناختی در زبان شناسی مراحل انتقال معنایی از زبان هند و اروپایی به شاخه زبانی سامی را طی کرده است. این مقاله به فرایند حذف آواشناختی، صرفی،واجی، معناشناختی در لفظ قرآنی با توجه به اهمیت ماهیت و محدوده معنایی گناه دراعتقادات بنیادین اسلامی « جناح » به ایجاد مفهومی عمومی در میان تمامی انسان ها در هر نقطه « جناح » پرداخته است. لفظ از زمین در حرکت به سمت خوبی ها و دوری از تاریکی مطلق اشاره دارد.مفهوم گناه در ریشه های عقلی و نقلی با مشابهت میان الفاظ مختلف گناگ،گناه،جناح، سیر تحول معنایی و مفهومی را از شاخه زبانی هند و اروپایی به شاخه زبان های سامی طی کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Origin of Qur'anic word "Jonah" in Islamic civilization

نویسندگان [English]

  • Hadi Jahed 1
  • firuz Harirchi 2
  • seyyed Ebrahim Dibaji 3

3 Professor of Arabic Language and Literature at Islamic Azad University, Science and Research Branch of Tehran, Iran

چکیده [English]

Words have been created in a linguistic background with a regional, native or transnational origin in Arabic language and Islamic civilization and within the format of valuable human content. Every word and phrase features its own distinctive history and origin in respect to the other words. In the linguistic texture of the Islamic culture and civilization, words have robust cultural roots. The investigation of the vernacular origin of the fundamental word and expression “Misdemeanor” based on phonemic processes in terms of deletion and addition of phonemes is intended herein within the Iranian-Islamic culture as well as before the advent of Islam. The present article deals with the native origin of the fundamental term “Misdemeanor” as employed by the Islamic interpreters and the precedent and contemporary lexicologists. In regard of elision, the semantic root of the word has undergone semantic omission and addition as evidenced in a linguistic study of the stages of its semantic transfer from Indo-European languages to Semitic language. The present article investigates the phonological, inflectional, phonemic and semantic elisions the Quranic term “Misdemeanor” has undergone according to the importance of the nature and the semantic domain of sin in the fundamental Islamic beliefs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Misdemeanor
  • sin
  • Semantics
  • elision
ابن احمد الفراهیدی، خلیل(1988م)، کتاب العین، تحقیق: مهدی الخزومی،ابراهیم السامرائی،الجزء الاول،بیروت:دار و مکتبة الهلال.
ابن جنی، ابو الفتح(1952م)،الخصائص، القاهرة:الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن مکرم، جمال الدین(ابن منظور)(2003م)، لسان العرب، المجلد الثانی،بیروت: دار صادر.
أنیس، ابراهیم(2003م)، فی اللهجات العربیة، القاهرة:مکتبة الأنجلو المصریّة.
ایوب الإصلاحی(2007م)، بحوث و مقالات فی اللغة و الأدب و تقویم النصوص،بیروت: دار الغرب الإسلامی.
البعلبکی، روحی(1995م)، المورد-قاموس عربی-انکلیزی،بیروت: دار العلم للملایین.
بلقزیز، محمد(2004م)، تشخیص الصیغ اللغویة فی اللغة العربیة دراسة منجزة بطریقة التأثیل،مراکش: المطبعة و الوراقة الوطنیة.
تویسرکانی، قاسم(1350)، تاریخی از زبان تازی در میان ایرانیان پس از اسلام،تهران: دانشسرایعالی.
جام نامقی،ابونصر احمد(1355)، روضة المذنبین و جنّة المشتاقین، تصحیح و مقدمه و توضیح: دکتر علی فاضلی،تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
جرّ، خلیل(1381)، فرهنگ عربی-فارسی :ترجمه کتاب المعجم الحدیث، ترجمه: سید حمید طبیبیان،تهران: انتشارات امیرکبیر.
جعفرعلی، فیضان(1394)، مطالعات قرآنی پژوهشگران هندومذهب، ترجمه: محمدرضی معروفی،سال بیست و ششم، شماره ششم، مجله آیینه پژوهش.
الجوالیقی،ابومنصور(1990م)،المعرّب من الکلامالأعجمی علی حروف المعجم،المحقق: الدکتور فانیا مبادی عبدالرحیم،دمشق: دارالقلم.
خفاجی، محمد عبد المنعم، فرهود، محمد السعدی، شرف، عبد العزیز(1992م)، الأسلوبیة و البیان العربی،القاهرة: الدار المصریة اللبنانیة.
خیرات دهلوی، حاجب(1352)، دستور الأفاضل، به اهتمام: دکتر نذیر احمد،تهران:انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
رفیدة، ابراهیم عبدالله(1990م)، النحو کتب التفسیر،لیبی: دار الجماهیریة للنشر و التوزیع و الإعلان.
 الزیادی، حاکم ملک(1980م)، الترادف فی اللغة، بغداد-العراق:دار الحریّة.
السراقبی، ولید محمّد(2007م)، رسائل فی اللغة لأبی محمّد عبدالله ابن السیدة البطلیوسی،الریاض: مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الإسلامیة.
السراقبی، ولید محمّد(2007م)، رسائل فی اللغة لأبی محمّد عبدالله ابن السید البطلیوسی،الریاض: مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الإسلامیة.
شادی، محمد ابراهیم(1988م)، البلاغة الصوتیة فی القرآن الکریم،الدقی: الرسالة.
شاه فضل قمصری، علیرضا(1383)، ترجمه لغات قرآن،قم: انتشارات جامعة القرآن الکریم.
الشایب، فوزی حسن(1989م)، تأملات فی بعض الظواهر الصرفی، یرموک:حولیات کلیة الآداب.
صفا، ذبیح الله(1384)، تاریخ ادبیات ایران، خلاصه جلد اول و دوم، تهران:انتشارات ققنوس.
طبرسی، فضل ابن حسن(1387)، مجمع الشواهد : شرح شواهد مجمع البیان شیخ طبرسی،سید عطاءالله افتخاری،یاسوج:دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج.
عبدالعظیم حمزة، أسامة محمّد(2008م)، القصص القرآنی و أثره فی استنباط الأحکام،القاهرة:دارالفتح.
عمر، احمد مختار(1988م)،البحث اللغوی عند العرب مع دراسة لقضیة التأثیر و التأثر،القاهرة: عالم الکتب.
عمر، أحمد مختار(2002م)، المعجم الموسوعی لألفاظ القرآن الکریم و قراءاته،الریاض: موسوعة سطور المعرفة.
عمر، أحمد مختار(1998م)، علم الدلالة،مصر: عالم الکتب.
عیساوی، عبدالسلام(2010م)،العلاقات المعنویّة فی البنیة النحویة مقاربة لسانیة، منوبة-تونس: کلیة الآداب و الفنون و الإنسانیات.
غفرانی، محمد، آیت الله زاده ی شیرازی، مرتضی(1995م)، فرهنگ اصطلاحات روز فارسی-عربی، قاموس فارسی-عربی، مراجعة: الدکتور محمّد عبدالنعیم الخفاجی، الدکتور عبدالعزیز شرف،بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
فرشیدورد، خسرو(1358)، عربی در فارسی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
قطب، سیّد(1386)، فی ظلال القرآن، ترجمه: مصطفی خرّم،تهران: نشر احسان.
القوزی، عوض أحمد، المصطلح النحوی نشأته و تطوره حتی أواخر القرن الثالث الهجری، عمادة الشوون المکتبات-جامعة الریاض،  الریاض، 1981م
محجوب، محمد جعفر(1382)، ادبیات عامیانه ایران، به کوشش: حسن ذوالفقاری،تهران: نشر چشمه.
محقق اهری، محمد حسین(1386)، شرح شواهد مذکور در تفاسیر مشهور،قم:انتشارات نسیم حیات.
محمودیان، مهدی(1393)، آموزش ترجمهو مفاهیم قرآن کریم ، تهران :انتشارات مطاف.
مکارم الشیرازی، ناصر(1383)، القواعد الفقهیة ،قم:مدرسة الإمام علی بن ابی طالب(ع).
مکارم شیرازی،ناصر(1387)، قرآن کریم همراه با شرح آیات منتخب، تحقیق: مهدی فقیهی رضایی،قم: انتشارات اسوه.
مندیل، حسن، العکلیلی، حسن(1391)، الألفاظ المعبَّرة عن النزاهة و الإصلاح فی الإستعمال القرآنی، چکیده مقالات ششمین همایش بین المللی پژوهش های قرآنی، بیست و نهمین دوره مسابقات بین المللی قرآن کریم.
نجفی، ابوالحسن(1386)، غلط ننویسیم (فرهنگ دشواریهای زبان فارسی)،تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
نینار، سید محمد أنور(2011م)، تأثیر اللغة العربیة فی لغات الهند، ترجمة: قاضی عبدالرشید الندوی،الدوحة-قطر: وزارة الثقافة و الفنون و التراث.
” Editor:Esposito”john L”the oxford Dictionary of Islam”oXford UNIVERSITY PRESS”NEW YORK”2003
 
See Saussure”F.de.cours de linguistique generale. Payot” paris”1968