نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم قران وحدیث دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناسی ارشد علوم قران وحدیث دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

 فهرست­نویسی تاریخچه­ای کهن دارد که کارکردها و شیوه­های آن متناسب با اغراض گوناگون طی قرون متمادی تغییر کرده است. سعدالسعود، که فهرستی از کتابخانه­ی شخصی سید بن طاووس است ویژگی­های منحصر به­فرد و متفاوتی با سایر فهارس متعارف و موجود اسلامی دارد. تقارن نگارش این کتاب با دوران حمله­ی مغول که بسیاری از منابع ارزشمند فرهنگ اسلامی نابود شدند، بر اهمیت آن می­افزاید. شیوه­ی تحلیلی- انتقادی آن که با نقل گزیده­هایی از هر کتاب همراه شده است، موضع سید در برابر آرای سایر مفسران و برخی از آراء و روشهای تفسیری سید بن طاووس را روشن می­سازد. ذکر دقیق مشخصات هر نسخه، محل دقیق مطالب برگزیده و اشاره به ناکامل بودن برخی نسخه­ها در آن زمان نقش ارزنده­ای در نسخه­پژوهی از زمان سید تا به امروز برای کاربران داشته است. این تحقیق که با روش تحلیل محتوا و مقایسه­ی مشخصه­های فهرستی سعدالسعود با دیگر شیوه­های فهرست­نگاری از جمله فهرست ابن ندیم، نجاشی و شیخ طوسی صورت گرفته علاوه بر بازشناسی اقدامات سید در حفظ منابع اسلامی، به کارکردهای سعدالسعود در نسخه­پژوهی و بازسازی آثار مکتوب کهن می­پردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the characteristics of Sa'd al-Suod's list and its functions in the reconstruction of ancient works

نویسندگان [English]

  • nosrat nilsaz 1
  • farzaneh fahim 2

1 Assistant Professor of Quran and Hadith Sciences, Tarbiat Modarres University

2 Master of Science in Quran and Hadith of Tarbiat Modarres University

چکیده [English]

The collection of ancient sources, which have not come to us in the course of centuries, Among the later versions has long been busy the minds and the power of intellectuals. Sa'd al-Su'ud, who has a list of Ibn Tavus's personal library, has played a special role in rebuilding old books. The excerpts that he has quoted from each book, with detailed references and the introduction of the physical nature of the editions that were available until the seventh century, will be of help in restoring resources. The symmetry of the book was marked by the Mongol invasion, which destroyed many valuable Islamic culture resources. This research, which has been done with content analysis method and comparison of the characteristics of Sa'd al-Su'ud list with other indexing methods In addition to recognizing Seyyed's actions in preserving Islamic resources, he is concerned with the effect that Sa'd al-Su'ud has had on his particular features in cataloging and rebuilding books in Islamic culture.Rebuilding the Interpretation of Excellence and Proof of Health The concise and detailed relationship between Abdullah bin Mubarak's al-Wāziḥ commentary and al-Kalbī's interpretation is an example of the use of scholars from the quotation of the commentators in Sa'd al-Su'ud.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibn Tāvūs
  • Sa'd al-Su'ūd
  • Listing
  • Reconstruction of books
ابن طاووس، على بن موسى، 1386، سعد السعود للنفوس منضود، 1جلد، مؤسسه احسن الحدیث، قم.
ابن طاووس، علی بن موسی، ۱۳۷۱ش، کشف المحجه لثمرة المهجة، تحقیق شیخ محمد حسون، قم، مؤسسه بوستان کتاب.
ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد،1376، حوادث الجامعه، دارالغرب الاسلامی.
ابوعلی، جبایی، ۲۰۰۷م، تفسیر جبایی، تحقیق خضرمحمد نبها، بیروت، دارالکتب العلمیه.
ادوین آریدوویچ گرانتوسکى و دیگران، 1359، تاریخ ایران از زمان باستان تا امروز ، ترجمه کیخسرو کشاورزی ، تهران، پویش.
آغا بزرگ طهرانی، محمد محسن،1403ق،  الذریعه الی تصانیف الشیعه، دارالاضواء.
جعفریان، رسول، 1392، وبلاگ شخصی،www.khabaronline.ir/detail/301937/weblog/jafarian] .
جوینی، عطاالملک، ۱۳۶۷، تاریخ جهان گشای، ج۱، به کوشش محمد قزوینی، تهران.
شمشیری رحیمه، «بررسی روش عمومی شیخ طوسی در کتاب الفهرست»، ۱۳۸۷، مطالعات اسلامی علوم قرآن و حدیث،سال چهلم، شماره۳/۸۱ پیاپی، پاییز و زمستان،135-163.
شمشیری رحیمه ، «روش و عملکرد عمومی نجاشی در فهرست»، 1385، علوم حدیث، سال یازدهم، شماره سوم،103-127.
شمشیری رحیمه، « بررسی و ارزیابی روش شیخ طوسی در نقد رجال و آثار»،1387، مطالعات اسلامی، تابستان1387،شماره80،109-142.
طوسی، ابی جعفرمحمدبن حسن،1417، الفهرست، تحقیق الشیخ جواد القیومی، بی نا.
عظیمی، حبیب الله، «نسخ خطی و فهرست نویسی آن در ایران»، 1389، تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، سال چهل و چهارم،شماره52، 71-92.
فتاحی، رحمت الله، « فهرست­نویسی»، دایرة المعارف کتابداری و اطلاع رسانی، portal.nlai.ir/daka/Wiki%20Pages/فهرستنویسی.aspx.
فهیم، فرزانه،۱۳۹۵ ، «بازشناسی کتاب سعدالسعود و تحلیل دیدگاه­های تفسیری سید بن طاووس در آن»، نیل­ساز، دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس.
کلبرگ، اتان، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او،1371،  کتابخانه عمومی آیت الله نجفی مرعشی، قم.
محمد بن اسحاق، الندیم،‌ ۱۳۵۰، الفهرست، به اهتمام مرحوم رضا تجدد، امیر کبیر، تهران.
نیل­ساز، نصرت، «تبیین و ارزیابی نظریه سزگین درباره شناسایی و بازسازی منابعِ جوامع روایی»، 1393، پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و هفتم پاییز و زمستان  شماره2،321-346.
نیل­ساز، نصرت،  خاورشناسان وابن عباس،1393، علمی فرهنگی، تهران.
واعظ زاده خراسانی، محمد، تحقیق درباره­ی کتاب کافی،1340 ، آستان قدس رضوی.