نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• سید محمد هادی گرامی

استادیار پژوهشکده مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

پژوهش‌های مربوط به اندیشه‌های تفسیری و تاریخ تفسیر یکی از حوزه‌های شناخته شده در مطالعات قرآنی و تفسیری است و کارهای زیادی در این خصوص انجام شده است. با این حال تاکنون پژوهش مستقلی درباره جریان‌ها و گرایش‌های تفسیری در دوره تشیع نخستین براساس یک رویکرد عمیق تاریخی صورت نگرفته است. این بررسی هنگامی مهم‌تر می‌شود که ـ براساس یک قرائت رایج ـ تصوّر کنیم رویکرد تفسیری در نخستین مکتوبات تفسیری شیعه «باطنی/روایی» بوده است که یکسوی آن پدیده غلوّ قرار داشته است. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از گزارش‌های تفسیری برجای مانده از عصر حضرت باقر (ع) گفتمان‌های اصلی تفسیری در دوره ایشان را بر پایه انگاره «تفسیر باطن»، پیجویی کند.
این پژوهش در نهایت با کاربست رویکرد تاریخ‌ انگاره و اندیشه‌ در حوزه تفسیر، نشان خواهد داد که در اوایل سده دوم هجری ردّ پای دو گفتمان اصلی تفسیری در میان امامیه قابل پیجویی است. گروندگان به گفتمان اول ـ که در اینجا از آن به عنوان گفتمان «ظاهر/باطن» یاد می‌شود ـ عمدتا شخصیت‌های وابسته به طیف مفضّل بن عمر جعفی بودند. گروندگان به گفتمان دوم ـ که در اینجا از آن به عنوان گفتمان «تأویل/تنزیل» یاد می‌شود ـ طیف اکثریت امامیه در آن دوره بودند که خوانش گسترده‌تری از مفهوم باطن بر پایه دوگان تنزیل/تأویل را دنبال می‌کردند.

کلیدواژه‌ها

• تفسیر باطن
• طیف مفضّل
• تأویل/تنزیل
• عصر امام باقر (ع) ظاهر
• باطن
• قرآن

عنوان مقاله [English]

Shia interpretational tendencies in the era of Imam Baqir (AS): Pejouy two discourses "Appearance / Inward" and "Discount / Interpretation"

نویسنده [English]

• seyed hadi gerami

Assistant Professor of Quranic Studies Institute, Institute of Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Research on interpretative thought and commentary history is one of the well-known areas in Qur'anic and interpretive studies, and many works have been done in this regard. However, so far, no independent study of the currents and interpretative trends in the early Shi'i period has been conducted based on a deep historical approach. This review is more important when we assume, based on a common reading, that the interpretive approach was in the first Shi'ite interpretive scriptures, "esoteric / narrative," one in which the phenomenon was exaggerated. This research seeks to transpose the main discourses of interpretation in their period based on the notion of "interpretation of the extant" using the interpretive reports of the age of the Prophet Baqir (AS).
This study will finally show that in the early part of the 2nd century the two main interpretative discourses among the Imamies can be interlinked with the application of the concept of thought and thought in the field of interpretation. Converters to the first discourse, which is referred to here as the "appearance / backend" discourse, were mostly characters in the spectrum of the Mufzal bin Umar al-Ja'fi. The respondents to the second discourse, herein referred to as the "Interpretation / Discrimination" discourse, were the majority of the Imamite in that period, following a wider reading of the concept of backwardness based on dual discrimination / interpretation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Interpretation of the Behind
• Spectrum of Muftah
• Interpretation / Discrimination
• Imam Baqir's Age (AS) Appearance
• Backend
• Quran