نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

...همایندهای واژگانی در تعیین معانی دقیق آن دسته از واژه‌های قرآنی نیز که برداشت‌ها و ترجمه‌های متفاوتی از آن ارائه می‌شود، نقش اساسی ایفا می‌کند؛ از جمله واژه «رَبّ» که در مورد معناشناختیِ ریشه‌ای، تاریخی، کاربرد و نیز در مورد معانی و دلالت‌های آن در مواردی اتفاق‌آراء نبوده یا در تعیین این دلالت‌ها به‌ویژه در قرآن کریم و ترجمه آن، تنها به برخی از جنبه‌های کاربردی این واژه در همان ابتدای پیدایش استناد می‌شود. در ترجمه‌های مکارم شیرازی، فولادوند و صفوی گاهی واژه «ربّ» به عنوان معادل کلماتی مانند: صاحب، آقا، پروردگار، پادشاه و غیره به کار رفته است که این امر سبب شده دلالت و ترجمه آن نیز در برخی آیات به غیر خدا اطلاق شود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا با توجه به اصل باهم‌آیی واژگان، دلالت‌های واژه «رَبّ» را برهه زمانی نزول قرآن، متن و ترجمه آن بررسی کند. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد صورت اسمی واژه «رَبّ» در همه سوره‌ها به‌جز آیات 41، 42 و 50 سوره یوسف درباره خداوند متعال استعمال شده است. لذا اطلاق آن به غیر خدا در ترجمه آیاتی مانند آیه 23 سوره یوسف صحیح نیست. اما ...

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of the syntax of the meaning of "Rab" in the Qur'an with the lexical coherence approach

نویسندگان [English]

  • Seyed hadi mirmahmoudi 1
  • siyamak asgharpour 2

1 Department of Islamic Education, Shahid Madani University of Azarbaijan

2 Ph.D. Student of Arabic language and literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

The semantic multiplicity of the word is more limited by its application in concurrency and lexical compositions. The structure of the congregations or lexical conventions plays an essential role in determining the exact meanings of those Qur'anic words, with different interpretations and interpretations, including the word "rab", which is about the semantic root, historical, application, and also the meanings And its implications are not inconsequential, or in the determination of these implications, especially in the Holy Qur'an and its translation, only some of the applied aspects of the term are cited at the very beginning of the Genesis. In the translations of Makarem-e-Shirazi, Pulāḍāḍ and Safavi, the word "rab" is sometimes used as the equivalent of words such as: the owner, the gentleman, the lord, the king, etc. This has led to the signification and translation of it in some verses other than God. . The present research is based on the descriptive-analytical method in order to study the implications of the word "rab" for the time of the Qur'an's revelation, its text and its translation, according to the principle of consistency of the vocabulary. The result of the research shows that the nominal face of the word

کلیدواژه‌ها [English]

  • : verbal coexistence
  • meaning and meaning
  • Quran
  • Rab
قرآن کریم.
ابن‌‌حلّزة، حارث (2012 م)، معلّقة الحارث بن حلّزة، أبوظبی: دار الکتب الوطنیة.
ابن‌‌منظور (بی‌‌تا)، لسان العرب، المجلد الأول، بیروت: دار الصادر.
امرؤالقیس (2004 م)، دیوان امرؤالقیس، بیروت: دار المعرفة.
امیری‌فر، محمد و دیگران (1396)، «خطاهای ترجمه در باهم‌آیی‌های قرآنی با تکیه بر دیدگاه‌های نیومارک، بیکر، و لارسون»، دوفصل‌‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 7، ش 16.
آقاگل‌زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبان‌شناسی، تهران: علمی و فرهنگی.
آل‌بویه لنگرودی، عبدالعلی و علیرضا نظری (1391)، «هم‌آیی واژگانی و نقش آن در انسجام خطبه‌های نهج‌البلاغه»، فصل‌‌نامة ادبیات دینی، دورة 1، ش 3.
ابن‌‌ربیعة، لبید (2004 م)، دیوان لبید بن ربیعة، بیروت: دار المعرفة.
پالمر، فرانک (1391)، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمة کورش صفوی، تهران: کتاب ماد.
پناهی، ثریا (1381)، «فرایند باهم‌آیی و ترکیبات باهم‌آیند در زبان فارسی»، فصل‌‌نامة فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورة 5، ش 3.
حسن، عبّاس (1996 م)، النّحو الوافی، المجلد الأول، مصر: دار المعارف.
خوانین‌زاده، محمدعلی (1394 ش)، «معناشناسی تاریخی واژة رَبّ»، دوفصل‌‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن، س 4، ش 2 (پیاپی 8).
خوانین‌زاده، محمدعلی و فتح‌اله نجارزادگان (1393)، «بازخوانی دیدگاه‌های دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق رَبّ»، مطالعات قرآن و حدیث، دورة 8، ش 15.
دشتی، محمد (1396)، ترجمة نهج‌البلاغه، قم: آثار فرهنگ برتر.
رستگارجزی، پرویز و علیرضا عزیزیان ‌غروی (1397)، «نگاهی نو برپایة محورهای ادبی به تفسیر آیة 24 سورة یوسف علیه‌السّلام»، دوفصل‌‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌‌نامة تفسیر و زبان قرآن، ش 12.
زوزنی، أبوعبدالله الحسین بن أحمد (1993 م)، شرح المعلقات السّبع، بیروت: الدّار العالمیة.
سعیدان، اسماعیل (1388)، اصول و روش کاربردی ترجمه، تهران: ره‌نما.
فراهیدی، خلیل بن أحمد (2003 م)، کتاب العین، الجزء الثّانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
کردنژاد، نسرین (1389)، «معناشناسی واژة رَبّ»، فصل‌‌نامة تخصصی علوم قرآن و حدیث، س 1، ش 4.
لطفی‌پور ساعدی، کاظم (1371)، درآمدی بر اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مطهری، مرتضی (1386)، آشنایی با قرآن، ج 2، تهران: صدرا.
مغنیه، محمدجواد (1424 ق)، التّفسیر الکاشف، ج 4، تهران: دار الکتب الإسلامیّة.
نصیری، حافظ (1390)، روش ارزیابی و سنجش کیفی متون ترجمه‌‌شده از عربی به فارسی، تهران: سمت.
نیومارک، پیتر (1386)، دورة آموزش فنون ترجمه، تهران: ره‌نما.