نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم

2 استادیار ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

3 دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

نظر به اینکه بسیاری از پیامهای قرآنی به‌صورت تلویحی بیان‌شده‌اند، در این پژوهش، تلاش‌شده تا بر‌اساس نظریه‌ی استعاره‌ی مفهومی، استعاره‌ی جهتی واژه‌ی «حیوة» در قرآن بررسی‌شود. برای این کار، ترجمه‌ی مکارم و تفاسیر المیزان و نمونه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده‌شد و سپس این داده‌ها موردتحلیل قرارگرفتند. باتوجّه‌به واژه‌ی حیوة، نگارندگان به استعاره‌های جهتی بالا، پایین و نزدیک دست‌یافتند، اما استعاره‌ی جهتی دور درخصوص واژه‌ی حیوة به‌کارنرفته‌است. مفاهیمی ازقبیل خیر، برکت و نعمت و یا مفاهیمی که منسوب به خداوند هستند، استعاره‌ی جهتی بالا، و مفاهیمی مانند ضعف، خواری، عذاب و رسوایی ، استعاره‌ی جهتی پایین را نشان‌می‌دهند. استعاره‌ی جهتی نزدیک، با همنشینی اسم‌اشاره‌ی «هذه» با واژه‌ی حیوة نشان‌داده‌شده-است و در چند آیه دیده‌می‌شود که پستی و حقارت زندگی دنیا، تأکید بر آن، و یا تأثیر و نتیجه‌ی اعمال ما در این دنیا را نشان-می‌دهد. پژوهش حاضر، کارآمدی نظریه‌ی نوین استعاره در تحلیل زبان قرآن را نشان‌می‌دهد که این خود، به درک، ترجمه و تفسیر بهتر مفاهیم قرآنی منجرمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Orientational Metaphor of Hayat Used in Quran Based on Conceptual Metaphor Theory

نویسندگان [English]

  • Hossein Zokai 1
  • Morad Bagherzadeh kosmani 2
  • Leila Ardebili 3

1 Phd Student of Linguistics, Islamic Azad University, Branch of Qom

2 Assistant Professor of Literature, Islamic Azad University, Chalous Branch

3 Ph.D. in Public Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Regarding the fact that quite a few quranic messages have‌ been expressed implicitly, present study is an attempt to investigate the orientational metaphor denoted by the term Hayat in Quran based on the conceptual metaphor theory. In doing so, translated version of Makarem, Almizan and Nemuneh interpretations of Quran were used for gathering the data. The data were then analyzed. Regarding the orientational metaphors of the term Hayat, those of up, down and near were obtained but the orientational metaphor of far has not been used. The orientational metaphor of up demonstrated the concepts such as: good and blessing, and these attributed to God, where as the orientational metaphors of down demonstrated the concepts such as: weakness, abjectness, torment and disgrace. The orientational metaphor of near has been expressed with demonstrative noun Hazehi that collocated with Hayat: It is observed in some verses that demonstrate the meanness of this world, the insistency on this and the effects and outcome of our actions in this world. This study shows the efficiency of modern theory of metaphor in analyzing the language of Quran that leads to a better understanding, translation and interpretation of quranic concepts

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • conceptual metaphor
  • orientational metaphor
  • up and down metaphor
  • near
  • Hayat
قرآن کریم.
امینی، حیدرعلی، عطیه کامیابی گل، و علی نوروزی (1394)، «بررسی استعارة مفهومی هستی‌‌‌شناختی در سورة واقعه»، مجموعه‌‌‌مقالات دومین همایش ملی قرآن کریم و زبان و ادب عربی، ج 1،کد مقاله: 525- الف.
حجازی، بهجت السادات (1395)، «استعارة مفهومی آیة نور در قرآن»، فنون ادبی، دورة 8، ش 3 (پیاپی 16)، پاییز.
حسینی، سیدمطهره و علیرضا قائمی‌‌‌نیا (1396)، «استعارة مفهومی رحمت الهی در قرآن کریم»، ذهن، دورة 18، ش 69، بهار.
جُر، خلیل (1393)،فرهنگ لاروس (عربی ـ فارسی)، ترجمة سید‌‌‌حمید طبیبیان، تهران: امیر‌‌‌کبیر.
جرجانی، عبدالقاهر (1368)، دلائل الاعجاز فی القرآن، ترجمة سیدمحمد رادمنش، مشهد: آستان قدس رضوی.
راسخ مهند، محمد (1396)، درآمدی بر زبان‌‌‌شناسی شناختی، ویراست دوم، تهران: سمت.
روشن، بلقیس و لیلا اردبیلی (1395)، مقدمه‌‌‌ای بر معناشناسی شناختی، تهران: علم.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1378)، صور خیال، تهران: نیل.
صباحی گراغانی، حمید و دیگران (1395)، «بررسی استعارة مفهومی در سورة بقره (رویکرد زبان‌‌‌شناسی شناختی)»، ادب و زبان، دورة 19، ش 39، بهار و تابستان.
صفوی، کورش (1379)، درآمدی بر معنی‌‌‌شناسی، تهران: سورة مهر.
طباطبایی، سید‌‌‌محمد‌‌‌حسین (1366)، تفسیر المیزان، ترجمة سید‌‌‌محمد‌‌‌باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عندلیبی، عادل (1385)، «عبد استعارة کانونی در انسان‌‌‌شناسی قرآن»، پژوهش‌‌‌نامة فلسفة دین (نامة حکمت)، دورة 4، ش 1، بهار و تابستان.
قائمی‌‌‌نیا، علیرضا (1388)، «نقش استعاره‌‌‌های مفهومی در تفکر دینی»، قبسات، دورة 14، ش 54، زمستان.
قائمی‌‌‌نیا، علیرضا (1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
قرشی، سیدعلی‌‌‌اکبر (1375)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
کرد‌‌‌زعفرانلو کامبوزیا، عالیه و خدیجه حاجیان (1389)، «استعاره‌‌‌های جهتی قرآن با رویکرد شناختی»، نقد ادبی، دورة 3، ش 9، بهار.
گیررتس، دیرک (1393)، نظریه‌‌‌های معنی‌‌‌شناسی واژگانی، ترجمة کورش صفوی، تهران: علمی.
لیکاف، جرج و مارک جانسون (1395)، استعاره‌‌‌هایی که با آن‌‌‌ها زندگی می‌‌‌کنیم، ترجمة هاجر آقاابراهیمی، تهران: علم.
مکارم شیرازی، ناصر (1375)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
نرم‌‌‌افزار قرآنی حبل‌‌‌المتین (1398)، ویرایش 7.0، مؤسسة موج هم‌راه نور.
هوشنگی، حسین و محمود سیفی پرگو (1388)، «استعاره‌‌‌های مفهومی در قرآن از منظر زبان‌‌‌شناسی شناختی»، پژوهش‌‌‌نامة علوم و معارف قرآن کریم، س 1، ش 3، تابستان.
یگانه، فاطمه و آزیتا افراشی (1395)، «استعاره‌های جهتی در قرآن با رویکرد شناختی»، جستارهای زبانی، دورة 7، ش 5 (پیاپی 33).
 
Eweida, Sara (2006), “The Realization of Time Metaphors and the Cultural Implications”, An Analysis of the Quran and English Quranic Translations, Special Project PK, Stockholm University: Department of English.
Geeraerts, Dirk (2010), Theories of Lexical Semantic, Oxford: Oxford University Press.
Jakel, Olaf (2002), “Hypothesis Revisited: The Cognitive Theory of Metaphor Applied to Religious Texts”, MetaphoriK.de.
Kovecses, Z. (2010), Metaphor: A Practical Introduction, New York: Oxford University Press.
Lakoff, George and Mark Johnson (1980), Metaphors We Live by, Chicago: Chicago University Press.
Lakoff, G., M. Johnson, and M. Turner (1989), More Than Good Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor, Chicago: University of Chicago Press.
Lakoff, George and Mark Johnson (1999), Philosophy in the Flesh: The Embodied Mind and Its Challenge to Western Thought, New York: Basic Books.
Ortony, Andrew (1979), Metaphor and Thought, Cambridge: Cambridge University Press.