نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه پیام نور، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه پیام نور، واحد تهران جنوب، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه پیام نور ، واحد مرکز تهران، تهران، ایران.

4 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

1022034/isqs.2020.5467

چکیده

فهم متن و کشف معنا دغدغه مشترک رویکرد «تفسیر قرآن به قرآن» علامه طباطبایی و«میدان معناشناختی » ایزوتسو است. روش نخست با رویکرد سنتی، ازفهم و تفسیر قرآن در پرتو آیات دیگر دفاع می کند و رویکرد دوم، به مدد معنا شناسی مدرن، خود را عهده دار کشف معنایی واژگان متن قرآن می داند. ایده اصلی نوشتار حاضر، پاسخ به این سوال است که چگونه می توان با مدل «میدان معناشناختی» ایزوتسو صفات الهی را براساس رویکرد تفسیری علامه اجرا نمود؟ این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی، به عنوان نمونه دو «واژه کلیدی» ازصفات الهی را، ازآثار تفسیری علامه انتخاب وآن هارا با مدل «میدان معنا شناختی» ایزوتسو ترسیم کرد. یافته های نوشتار حاضر نشان می دهد: اولا: براساس داعیه هردو مفسر علیرغم وجود پیچیدگی های زبانی ومعنایی درمتن قرآن ،این کتاب الهی قادر است به زبان خود سخن بگوید و با استقلال تام، مفسرخویش باشد. ثانیا: می توان به مدد روش«تفسیرقرآن به قرآن» علامه نمودار واژگان کلیدی قرآن را دردستگاه تصوری «میدان معناشناختی» ایزوتسو، نمایش داد. ثالثا: خوانش "علم الهی" با مدل «تضاد صوری» و"کلام الهی" با مدل «ترادف یا ساختار موازنه ای »در« نمودارمعنا شناختی» ایزوتسو، مسیر رمزگشایی از سایر واژگان مبهم را فراهم می کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Re-reading the two aspects of divine knowledge and divine theology in Allameh Tabatabai's interpretive thought with the semiotic approach of Izutsu

نویسندگان [English]

  • zahra rayaan 1
  • Naser Mohamadi 2
  • mohamad ali abasiyan chalesh tari 3
  • ali reza parsa 4

2 pnu Tehran

چکیده [English]

Understanding the text and discovering the meaning are the common concerns of Allameh Tabatabai's approach of "Qur'an to the Qur'an interpretation" and Izutsu's "semantic field". The first method, using a traditional approach, defends the understanding and interpretation of Qur'an in the light of other verses, and he second, by means of the "Bon School" considers itself responsible for the semantic discovery of key words in the text of Qur'an. The main idea of this work is to answer to the question how to perform the divine aspects based on Allameh interpretational approach, using Izutsu's "semantic field". In this regard, through analytical-descriptive approach, the present study has chosen a couple of key words from Allameh interpretational works, and has reviewed and recreated them through Izutsu’s model. The findings of the present research show that first: according to the claims of both interpreters, in spite of the linguistic and semantic conflicts in Qur’an text, this divine book is able to talk in its own language and to be its own interpreter. Second, through Allameh’s “interpretational approach”, one can illustrate Qur’an key words chart in Izutsu’s “semantic field” imaginative system. Third, to prove this type of review, one can perform “the divine knowledge”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key terms: semiology
  • knowledge
  • divine speech
  • interpretational approach
  • Allameh Tabatabaei
  • Izutsu
قرآن کریم
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق). لسان العرب. بیروت،  دار الفکر للطباعة و النشر. چاپ سوم. احمدبن فارس،(1404 ق). معجم مقاییس اللغة بیروت. ج4، مکتب الاعلام الاسلامى.
     السید، (2004). دراسات فی اللسانیات العربیه. عمان: دارالحامد للنشر و التوزیع.
     اوسى، على رمضان، (1381). روش علامه طباطبایى در تفسیر المیزان. 1جلد، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. چاپ اول.
     ایزوتسو، توشی هیکو -(1393). خدا و انسان در قرآن. احمد آرام. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ نهم.
     جوهرى، اسماعیل‌ ابن حمّاد، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، ط. الرابعة بیروت، دارالعلم.
      خورى شرتونى، سعید (بی تا).اقرب الموارد فى فصح العربیة والشوارد. قم، کتابخانه آیه‌اللّه مرعشى نجفی.  
       دهخدا،على‌اکبر،(بی تا).  لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران.
     رکعی،محمد،نصرتی،شعبان، (1396).میدان های معنایی در کاربست قرآنی.پژوهشگاه قرآن وحدیث.
      زبیدى، محمّد مرتضى،(بی تا). تاج‌العروس من جواهرالقاموس، بیروت، منشورات دارمکتبة الحیاة.
      شافعی، محمد ابن ادریس- (1414ق). الرساله. بیروت: دارالکتب العربیه.
      شریفی، علی- (1394). معناشناسی قرآن در اندیشه شرق شناسان با تاکید بر ایزوتسو. تهران: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
    طباطبایی، محمد حسین- (1353).  قرآن در اسلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه. چاپ دوم.
------------------- (1374). ترجمه تفسیر المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی. چاپ پنجم.
------------------- (1417).  المیزان فی تفسیر القرآن. جلد 9،. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. چاپ پنجم.
--------------------(1385)، المیزان فی تفسیر القرآن، مترجم موسوی همدانی، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
 
-------------------- (1387). ترجمه و شرح نهایة الحکمة، قم: موسسه بوستان کتاب. چاپ دوم.
---------------------- (بی تا). مهر تابان طبع جدید. مشهد: نورملکوت قرآن. چاپ هشتم.
 ---------------------حاشیه الکفایه. بی‌جا: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
مطیع، مهدی- (1391). معنا شناسی زیبایی در قرآن کریم. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
معموری، علی- (1386). دانش زبان شناسی وکاربردهای آن درمطالعات قرآنی. قم:  قرآن و علم، نشریه کتیبه.
مؤدّب، سیّدرضا. (1388). مبانی تفسیر قرآن. قم: دانشگاه قم
. مقالات
ایازی، سید محمد علی، (1375). چهره پیوسته قرآن. مطالعات تاریخی قرآن وحدیث، شماره 85.
چالاکی،علی،(1396).بررسی کتاب میدان معنایی در کاربست قرآنی. نقد کتاب قرآن وحدیث، ش12،صص19تا 36
سالاری راد، معصومه، رسولی پور، رسول. بررسی وکارکرد زبان قرآن از دیدگاه علامه طباطبایی. فصلنامه اندیشه نوین. سال سوم، 13، صص55-81.
کنعانی،سیدحسین. سیر تحول کاربرد سیاق درتفسیر.مشکوه:ش8
   منابع انگلیسی
Izutsu,ToshihikoEthico-Religious concepts in The Quran,P3