نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسجان، ایران.

1022034/isqs.2020.5512

چکیده

ساختار و هندسه سوره‌‌های قرآن اغلب بر اساس وحدت موضوعی بررسی وتبیین شده‌اند، به این معنا که همه آیات یک سوره بر محور موضوعی مشترک نظم وانسجام یافته‌اند. اینکه آن محور مشترک چه باشد، دیدگاههایی مطرح شده است. پژوهش حاضر درصدد بیان این دیدگاه احتمالی است که در بیشتر سوره‌ها اعم از اینکه محور وغرض آنها، توحید یا معاد یا احوال اهل‌ایمان یا اهل‌کفر و.. باشد، یک یا چند موقعیت مرزی نیز بیان شده است که در ارتباط با آن محور سوره‌ نیز هستند. موقعیتهایی‌که به نقطه حساسی از زندگی انسان در دنیا وآخرت اشاره دارند که ‌گریز وگزیری از آنها نیست. ساختار هندسی دو سوره مُلک و آل عمران با همین شیوه بررسی و مشخص گردید که همه آیات سوره به همراه شواهد لفظی و معنایی متعدد به دنبال تبیین وتأکید بر یک وضعیت مرزی از زندگی انسانند؛ بدین‌گونه‌ که بنا بر مدلول آیه10 مُلک، انسان وضعیتی را تجربه خواهد کردکه درآن فقط حسرت و پشیمانی خواهد خورد از این‌که چرا در زمین و میان نعمتهای بی‌شمار ‌آن(نعقل ونسمع) نکرده است، و بنا بر مدلول آیه10 آل عمران هم انسان ممکن است زمانی را تجربه نماید که از دست هیچ یک از اموال، اولاد و داشته‌های‌ او کاری برنیاید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explanation the boundary situations of life in the structural pattern of Quranic chapters

نویسنده [English]

  • ahmad gharaee

مدیر گروه علوم قرآن و حدیث

چکیده [English]

The structure and geometry of the surahs of Qur'an have often been explained on the basis of thematic unity, all the verses of a surah are arranged and coherent on a common thematic axis. There are views on what that common axis is. The present study seeks to express the possible view that in most surahs, whether the axis and purpose of that surah is monotheism or resurrection or the situation of believers or disbelievers,. Situations that refer to a sensetive point of human life and the hereafter from which there is no escape. The geometric structure of suras of Mulk and Al-Imran was examined in the same way and it was determined that all the verses of both suras, along with numerous verbal and semantic evidences, seek to explain a boundary situation life; according to the implied verse 10 of Mulk, man will experience a situation in which he will only regret and remorse why he did not listen or apply reason in earth among its innumerable blessings , and according to the implied verse 10 of Al-Imran, man is also possible to experience a time when nothing can be lost from any of his property, children and possessions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Situation"
  • "Boundary"
  • "Life"
  • "Pattern"
  • "Structural"
  • "Surahs"
  • "Quran"
ابن بابویه قمی،محمد بن علی(1403)، معانی الأخبار، تصحیح: علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ابن عاشور، محمد طاهر(1420)، التحریرو التنویر، لبنان، مؤسسة التاریخ العربی.
بلاکهام، هرولد جان(1391) ، شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمه: محسن حکیمی، تهران، نشر مرکز.
افلاطون (1367)، دوره آثار افلاطون، ترجمه: محمدحسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
ایروین، ویلیام برکستون(1393)، فلسفه ای برای زندگی، ترجمه: محمد یوسفی، تهران، نشر ققنوس.
حجازی، محمد محمود(1970م)، الوحدة الموضوعیة فی القرآن الکریم، القاهرة، مطبعة المدنی.
حقی بروسوی، اسماعیل بن مصطفی( بی­تا)، تفسیر روح البیان، بیروت، دار الفکر.
خامه­­گر، محمد(1386)، ساختار هندسی سورره­های قرآن، تهران، سازمان تبیلغات اسلامی.
داستایوفسکی، فئودور(1387) برادران کارامازوف، ترجمه : صالح حسینی، چاپ هشتم، تهران، انتشارات ناهید.
دیلتای،­ویلهلم(1389ش)،تشکل­جهان تاریخی در علوم انسانی،ترجمه: منوچهرصانعی دره­بیدی،تهران،نشرققنوس.
رازی، ابوالفتوح(1408)، روض الجَنان و روح الجِنان فی تفسیر القرآن، تصحیح: محمد مهدی ناصح و محمد جعفر یاحقی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی.
سالامون،کورت(1392)، «برداشت یاسپرس از معنای زندگی» ، ترجمه : حسین رحمانی، مجله اطلاعات حکمت و معرفت، سال هشتم، شماره1.
طباطبائی، محمد حسین(1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، لبنان، مؤسسسة الأعلمی للمطبوعات .
طبرسی، فضل بن حسن(1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
فحر رازی، محمود بن عمر(1420)، التفسیر الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
ملکیان، مصطفی(1369)، رویکرد وجودی(اگزیستانسیالیستی) به نهج البلاغه، بر اساس ویرایش روزنامه ایران.
مولوی، جلال الدین محمد(1375)، مثنوی معنوی، تهران، انتشارات پژوهش.
میر، مستنصر(1386)، «پیوستگی سوره، تحولی در تفسیر قرآن در قرن بیستم»، ترجمه: محمدحسن محمدی مظفر، آینه پژوهش، شماره 107 و 108.
یالوم، اروین (1389)، روان درمانی اگزیستانسیال(وجودی)، ترجمه: سپیده حبیب، تهران، نشر نی.