شادی نفیسی؛ مهدیه حق اللهی
دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 91-120
چکیده
یکی از مسائل پایهای تاریخ نگارش قرآن کریم، خط مورد استفاده در زمان ظهور اسلام در مناطق عربنشین است. یافتن منشاء و زمان ایجاد این خط در درک میزان دسترسی مسلمانان به شیوههای مناسب کتابت، به منظور انتقال مکتوب متن مقدسشان بسیار تاثیرگذار است. گزارشهای اسلامی، مطالب پراکنده و متناقضی را در زمینه نحوه ایجاد خط عربی نقل ...
بیشتر
یکی از مسائل پایهای تاریخ نگارش قرآن کریم، خط مورد استفاده در زمان ظهور اسلام در مناطق عربنشین است. یافتن منشاء و زمان ایجاد این خط در درک میزان دسترسی مسلمانان به شیوههای مناسب کتابت، به منظور انتقال مکتوب متن مقدسشان بسیار تاثیرگذار است. گزارشهای اسلامی، مطالب پراکنده و متناقضی را در زمینه نحوه ایجاد خط عربی نقل کردهاند. بر همین اساس آراء متفاوتی در زمینه منشاء خط عربی، زمان ایجاد آن و نحوه انتقال آن به حجاز از سوی محققان مسلمان و مستشرقان مطرح شده است. از سوی دیگر در دهههای اخیر با افزایش اکتشاف شواهد مادی در مناطق عرب نشین، شاهد اعلام نتایج مسلّمی از سوی کهن خط شناسان در زمینه خط عربی هستیم. از جمله این دستاوردها اثبات نشات گرفتن خط عربی از خط نبطی، نمایش تطور چند صد ساله این خط در انتقال به خط عربی و همچنین استفاده از این خط در بازه 200 ساله پیش از ظهور اسلام در مناطق مختلف شمالی شبه جزیره است. بنابراین مقایسه گزارشها و آراء به وجود آمده با شواهد مادی، علاوه بر نشان دادن نقص گزارشها در این زمینه، آرائی را که منشاء خط عربی را از خطوط جنوبی و یا سُریانی در نظر گرفتهاند و یا عدم وجود خط مناسب و در دسترس مسلمانان در هنگام ظهور اسلام و همچنین احتمال نگارش قرآن به سایر خطوط را مطرح کردهاند، رد میکند.