نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• هادی ساعدی ¹
• مجید معارف ²

¹ دانشجوی دکتری، دانشکده اصول دین، واحد تهران، تهران، ایران

² استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

از منظر علامه طباطبایی سوره مجموعه‌ای از آیات با غرض معین اطلاق می‌شود. غرض به معنای مقصود خداوند از نزول سوره، اصلی‌ترین محور معرفی و شناخت سوره‌ و عامل تمایز میان سوره‌هاست. با توجه به اهمیت موضوع غرض سوره‌ها و تأکید علامه بر این موضوع، این تحقیق به بررسی خصوصیات غرض و کارکردهایش در خلال تفسیر آیات و سوره‌ها در المیزان فی تفسیر القرآن پرداخته است. در این تحقیق مشخص شد غرض می‌تواند حالت‌های متعدد (اصلی و تبعی) داشته و یا اینکه دارای مراتب و سطوح مختلف باشد. همچنین کشف غرض سوره‌ها در کارکرد برون‌سوره‌ای، عامل تبیین تمایز سوره‌ها، تعیین ارتباط میان سور‌ه‌ها و جایگاه سوره‌ها به نسبت یکدیگر است. در بررسی‌های درون سوره‌ای می‌توان، ابعاد یکپارچگی ادبی و کلامی آیات یک سوره و پیوستگی‌های غیرخطی موجود در ساختار سوره را به کمک غرض و با محوریت آن کشف نمود. پیوستگی‌های غیر خطی شامل ارتباط جملات معترضه، ارتباط‌های حُکمی میان آیات، تطفّل و بیان زیرموضوعات یک موضوع، و تناسب داستان‌ها و بسمله سوره با غرض سوره. کارکرد مهم دیگر غرض در تفسیر آیات در موضوعات استخراج مفهوم واژگان آیات، تعیین مصادیق آیات، تحلیل ادبی آیات و بررسی وجه تمایز تفسیر دو آیه مشابه در دو سوره متفاوت، قابل مشاهده است.

کلیدواژه‌ها

• غرض سوره
• ساختار سوره
• سوره‌شناسی
• تدبر در سوره
• علامه طباطبایی(ره)
• المیزان فی تفسیر القرآن

موضوعات

• مطالعات قرآنی

عنوان مقاله [English]

Attributes of the Gharaz (purpose) of the surah according to Allameh Tabatabai opinion and its function in the interpretation of the Holy Quran

نویسندگان [English]

• Hadi Saedi ¹
• Majid Maaref ²

¹ Ph.D. student in Quran and Hadith Sciences, Faculty of Usul al deen, Tehran, Iran

² Professor of the Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Iran

چکیده [English]

From the point of view of Allameh Tabatabaei, Surah refers to collection of verses with specific purpose. This research aims to examine the characteristics of the gharaz of surah and its various functions during the interpretation of verses and surahs in Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an book. In this research, it was found that purpose can have multiple states or that it has different ranks and levels. Also, discovering the purpose of the surahs in the extra-surah function, the factor explaining the distinction between surahs, determining the relationship between surahs and the place of surahs in relation to each other. It is possible to examine dimensions of literary and verbal integrity of the verses of a surah and discovered the non-linear connections in the structure of the surah. Non-linear connections include the connection of objectionable sentences, judgmental connections between verses, expressing the sub-topics of a topic, and suitability of stories and Bismillah of surah with the purpose of the surah. Other function of gharaz is the interpretation of verses; in the subjects of extracting the meaning of vocabulary of verses, determining examples of verses, literary analysis of verses and investigation of difference in interpretation of similar verses in two different surahs.

کلیدواژه‌ها [English]

• The gharaz (purpose) of the Surah
• the structure of the Surah
• Surahology
• Tadbar in Surah
• Allameh Tabatabaei
• al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an