Document Type : Research Article

Authors

1 استادیار گروه معارف اسلامی. تهران ایران دانشگاه فرهنگیان

2 استادیار گروه معارف اسلامی ،دانشگاه فرهنگیان .تهران.ایران

10.22034/isqs.2025.50840.2371

Abstract

در چهار آیه ازآیات قرآن کریم، سه واژه تلاوت، تزکیه و تعلیم کنار هم ذکر شده‌اند. در یکی از این آیات، تعلیم بر تزکیه مقدم شده است. و در سه آیه دیگر، تزکیه بر تعلیم پیشی گرفته است. ازآن جا که ترتیب واژگان در قرآن کریم حکمت‌آمیز است، مفسران از دیرباز به تفاوت این همنشینی توجه داشته و دلایل مختلفی برای آن ارائه کرده‌اند. مطالعات صورت گرفته پیرامون تقدم و تأخر تزکیه و تعلیم، بر سه دیدگاه کلی تأکید داشته‌اند: برخی تقدم تزکیه بر تعلیم را محدود به شرایط زمانی خاص دانسته‌اند. برخی تعلیم را مقدمه‌ای ضروری برای تزکیه می‌دانند. و گروهی دیگر تقدم تزکیه را دارای مبنای رتبی و ارزشی می‌دانند. این پژوهش، با رویکرد تحلیل محتوا و تدبر در فقرات قرآنی، دلایل فوق را مورد بررسی قرار داده و نشان می‌دهد که با توجه به اشتراک میان سیاق مقامی درخواست تربیت و سیاق مقامی تحقق آن، همچنین وحدت موضوع دعا و اجابت (تربیت) و تقدم تلاوت به‌عنوان پیش‌نیاز هر دو مقوله تزکیه و تعلیم، این تفاسیر نمی‌توانند توجیه‌گر تفاوت همنشینی باشند.

Keywords

Main Subjects