نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

3 دکتری زبان وادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

1022034/isqs.2020.5480

چکیده

واژه ی رَجم در زبان عربی به معنای سنگسار کردن است. این واژه و مشتقات آن در قرآن کریم چهارده مرتبه به کار رفته است. مفسران و قرآن پژوهان در معنا و مفهوم این لفظ بیشتر جانب معنای حقیقی آن را در نظر گرفته اند و با توجه به همان معنای نخستین، سنگسارکردنِ زناکاران را در اسلام منجّز دانسته اند. در حالیکه با دقت در آیاتی که واژه رجم و مشتقات آن در آنها به کار رفته است، روشن می گردد که اراده معنایی حقیقی از این واژه در آیات نامبرده شده، صحیح و دقیق نمی باشد. بلکه در تمامی این موارد، رجم در معنای مجازی بکار رفته است و دارای معانی ای چون تبعید کردن، طرد کردن و راندن با زور است. جستار پیش رو می کوشد با بررسی و نقد دیدگاه مفسران در این زمینه و با تکیه بر دیدگاه محمد شحرور مفسر معاصر سوری، با روشی توصیفی- تحلیلی، درستیِ دلالت معنای مجازی این واژه را ثابت نماید. و در نهایت به این نتیجه می رسد که جز در سوره ی کهف که در آن رجم به معنای خروج کلام است، در بقیه موارد به معنای راندن و اخراج با زور از دیار خویشتن می باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptualization of the Term 'rajm' in Holy Quran Based on the Theory of "Muhammad Shahrour".

نویسندگان [English]

  • Mohammad nabi Ahmadi 1
  • elahe tamimi 2
  • Mehdi Poorazar 3

1 Razi

2 Iran, kermanshah, university of razi

چکیده [English]

Abstract
The term "rajm" in Arabic language means "stoning". This term and its derivatives have been used in Holy Quran fourteen times. The commentators and Quranic scholars have considered the meaning of this term more often in its principal sense and according to the very first meaning, the stoning of adulterers in Islam is legitimate as they believe. However, a closer study of the verses involving the term rajm and its derivatives indicates that the principal sense of the word in those verses is not correct and accurate but in all of the fourteen cases, this term envoys the virtual sense, i.e.: exile, rejection, and violent eviction. The present research aims to prove the virtual sense of this term by analyzing the views of commentators in this field relying on Muhammad Shahrour's view through a descriptive-analytical framework. Based on the results, the term rajm envoys violent eviction from the homeland in all cases except in the Surah al-Kahf where this term envoys the principal sense. Furthermore, the text of Holy Quran does NOT imply rajm in the sense of stoning as the prescribed punishment upon adulterers.
Keywords: Holy Quran, rajm, stoning, exile, Muhammad Shahrour.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Holy Quran"
  • "rajm"
  • "stoning"
  • "exile"
  • "Muhammad Shahrour"
قرآن کریم (1388ش). ترجمه قرآن براساس المیزان، مترجم: سیدمحمدرضا صفوی، دفتر نشر معارف، چاپ اول.
ابن عاشور، محمد بن طاهر، (بی­ تا). التحریر و التنویر، بیروت، چاپ اول، موسسة التاریخ.
ابن فارس، احمد بن فارس، (1404 هـ. ق). معجم مقاییس اللغة، مصحح/ محقق: عبدالسلام محمد، هارون، چاپ اول، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414هـ. ق). لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دار صادر.
آلوسی، سید محمود، (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن، تحقیق: عطیه، علی عبدالواری، چاپ اول، دار الکتب العلمیة. بیروت.
آیتی، عبدالمحمد، (1390ش). معلقات سبع، تهران، انتشارات فارابی.
بیضاوی، عبدالله بن عمر، (1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، چاپ اول، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
جوهری، اسماعیل بن حماد، (1376 هـ. ق). الصحاح، چاپ اول، بیروت، دار العلم للملایین.
حقی برسوی، اسماعیل (قرن12). تفسیر روح البیان، چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
رازی، محمد بن عمر، (1420ق). مفاتیح الغیب، چاپ سوم، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412 هـ. ق). مفردات ألفاظ القرآن، چاپ اول، بیروت، دار القلم.
زمخشری، محمود، (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 4، چاپ سوم، بیروت، دارالتاب العربی.
شحرور، محمد، (2012م). القصص القرآنی، ج 2، چاپ سوم، لبنان، دار الساقی.
صفوی، سید محمدرضا (1388ش). ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران، دفتر نشر معارف.
طباطبایی، سید محمد حسین کلانتری، (1421ق). المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، تهران، انتشارات اسوه.
طبرسی، فضل بن حسن، (1372ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق:محمد جواد بلاغی، چاپ سوم، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
فراهیدی، خلیل بن احمد، (1409ق). العین، چاپ دوم، قم، نشر هجرت.
قرطبی، محمد بن احمد، (1364ش). الجامع لأحکام القرآن، چاپ اول، تهران، انتشارات ناصرخسرو.
مدرسی، سید محمد تقی (1419ق). من هدی القرآن، چاپ اول، تهران، انتشارات دار محبی الحسین.
المصطفوی، حسن، (1430هـ. ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چاپ سوم، بیروت، دار الکتب العلمیة.
مقالات
ایزدی مبارکه، مهدی، (1386ش). بررسی و نقد اسرائیلیات در تفسیر قرآن و احادیث اسلامی، اندیشه­های اسلامی، سال اول پاییز و زمستان، شماره 1.