نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) ، اصفهان، ایران

2 استاد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

3 عضو هیئت علمی جامعة المصطفی العالمیةٍ، قم، ایران

10.22034/isqs.2022.41486.1975

چکیده

نویسنده کتاب نقد قرآن با پیش فرض همسان انگاری قرآن کریم با متون بشری‌، خطا و ضعف در آیات الهی را خوانش نمود و در ادامه دلیل این ضعف را در بشری بودن آن دانست. وی با این نگره، آزادی باور را در متن وحیانی انکار کرد. به نظر می رسد نویسند این متن، بدون در نظرگرفتن ناهمسانی گفتمان های لیبرال و اسلام در برداشت مفهوم آزادی باور و مؤلفه های زبانی و فرازبانی درگستره سیاق و قرینه های همبسته به متن و زمینه، روح کلی آیات، فضای گفتمانی و شرایط زیسته در عصر نزول، نبود این مفهوم را درمتن وحیانی را برداشت کرد. این پژوهه با شیوه توصیفی و تحلیلی با تکیه بر اسناد کتابخانه ای و رهیافت انتقادی در پی پاسخ به چیستی مفهوم آزادی باور در قرآن کریم و نبود آن در برداشت نویسنده کتاب نقدقرآن است. براین اساس دراین جستار تلاش شد، ناهمسانی سنخ‌آزادی باور در جهان امروزین و چگونگی کاربست و حد مطلوب این مفهوم در گفتمان قرآن بیان شود و با بهره بردن از مؤلفه های زبانی و فرا زبانی درگستره فهم متن وحیانی برداشت نویسنده کتاب نقدقرآن را ناقص و ناموجه نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique of Suha's view in the book Critique of the Qur'an on the Concepts of Freedom of Belief in the Qur'an

نویسندگان [English]

  • seyed ayyob najibi 1
  • mohammad reza hajiesmaeili 2
  • mohamad ali rezaei esfehni 3

1 Theology - Quranic and Hadith Sciences - Islamic Azad University of Isfahan (Khorasgan)

2 Quran and Hadith Sciences, University of Isfahan

3 .

چکیده [English]

The author of the Qur'an criticism book read the error and weakness in the divine verses with the presupposition of equating the Holy Qur'an with human texts, and further considered the reason for this weakness in its human nature. With this view, he denied the freedom of belief in the revealed text. It seems that the writers of this text did not take into account the heterogeneity of liberal discourses and Islam in understanding the concept of freedom of belief and the linguistic and meta-linguistic components in the scope of the context and correlations related to the text and context, the general spirit of the verses, the discourse atmosphere and the living conditions of the era. Descendants took away the absence of this concept in the text of revelation. Therefore, in this research, an attempt was made to express the heterogeneity of freedom of belief in today's world and how this concept is used and optimal in the Qur'anic discourse, and by using linguistic and translinguistic components in the scope of understanding the revelation text, the author's perception of the Qur'an criticism book is incomplete and incomplete.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Quran Critique Book
  • Freedom
  • Ethics
  • Law
  • Freedom of Belief
آرون، ریمون (1393)، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: علمی و فرهنگی.
ابن‌اثیر، عزالدین ابوحسن علی‌بن ابی‌الکرم (1385)، الکامل فی تاریخ، بیروت: دار صادر.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابن‌هشام، ابومحمد عبدالملک (1383)، السیرة النبویة، مصر: مکتبة محمدعلی صبیح و اولاده.
احمدی، محمدرضا (1384)، «امنیت، مفاهیم، مبانی، و رویکردها (قسمت دوم: رویکرد اسلامی)»، مربیان، س 5، ش 15.
استوارت میل، جان (1367)، رسالۀ دربارۀ آزادی، ترجمۀ جواد شیخ‌الاسلامی، تهران: کتاب.
اسلامی، هاشم (1382)، «حق آزادی از منظر قرآن و لیبرالیسم»، مجلۀ پژوهش‌های قرآنی، پیاپی 35 و 36.
ایازی، سیدمحمدعلی (1386)، «کرامت انسان و آزادی در قرآن»، مجلۀ بینات، پیاپی 53.
برلین، آیزا (1390)، آزادی و خیانت به آزادی، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: ماهی.
برلین، آیزا (1392)، چهار مقاله دربارۀ آزادی، ترجمۀ محمد‌علی موحد، تهران: خوارزمی.
بغوی، حسین‌بن مسعود (2002 م)، تفسیر بغوی، بیروت: ابن‌حزم.
پاپکین، ریچارد اچ (1375)، متافیزیک و فلسفۀ معاصر، ترجمۀ جلال‌‌الدین مجتبوی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
پالمر، فرانک (1366)، نگاهی تازه به معنیشناختی، ترجمۀ کوروش صفوی، تهران: مرکز.
پترسون، مایکل و دیگران (1388)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
ثعلبی، احمدبن محمد (1422 ق)، تفسیر الثعلبی، تحقیق ابومحمد، ابن‌عاشور، و نظیر ساعدی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جصاص، احمدبن علی (1415 ق)، احکام القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
جعفری، محمدتقی (1378)، حق آزادی در اسلام، تهران: آفرینه.
جوادی آملی، عبدالله (1384)، حیات عارفانۀ امام علی (ع)، قم: اسراء.
جواد على (1976)، المفصّل فى تاریخ العرب قبل الاسلام، بغداد: مکتبة النهضة.
چیگنل، اندرو (1395)، اخلاق باور، ترجمۀ امیرحسین خداپرست، تهران: ققنوس.
حرعاملی، محمدبن حسن (1409 ق)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسة آل‌البیت.
حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین (1363)، تفسیر اثنیعشری، تهران: میقات.
رازی، ابن ابی‌حاتم (بی‌تا)، تفسیر ابن ابیحاتم، تحقیق اسعد محمد الطیب، صیدا: مکتبة العصریه.
راسل، برتراند (1392)، تحلیل ذهن، ترجمۀ منوچهر بزرگمهر، تهران: خوارزمی.
راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1416)، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، دمشق: دارالقلم.
رضایی اصفهانی، محمدعلی (1388)، «رابطۀ قرآن و آزادی و چالش‌های آن»، مجلۀ قرآن و علم، ش 4.
زمخشری، محمودبن عم (1385 ق)، الکشاف، مصر: مطبعة مصطفی ألبابی.
سجادی، سید‌ابراهیم (1382)، «قرآن و آزادی سیاسی»، مجلۀ پژوهش‌های قرآنی، پیاپی 35 و 36.
سها (1393)، نقد بر قرآن، انتشار در فضای مجازی.
سیدقطب، ابن‌ابراهیم شاذلی (1412 ق)، فی ظلال القرآن، بیروت: دار الشرق.
شبستری، مجتهد (1376)، رویارویی مجذوبانۀ ایمان و آزادی، تهران: طرح نو.
شهید اول، محمدبن حسن (1412 ق)، الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه، قم: جامعۀ المدرسین.
شهید ثانی (1967)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، نجف: بی‌نا.
صبوحی، علی و احمدرضا همتی‌مقدم (1391)، نظریات مادهانگارانۀ ذهن، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
صدر، سیدموسی (1382)، ارتداد و آزادی عقیده در قرآن، مجلۀ پژوهش‌های قرآنی، پیاپی 34.
طباطبایی، محمد‌حسین (1417 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل‌بن حسن (1406 ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفة.
طبری، محمدبن جریر (1405 ق)، جامع البیان، تحقیق خلیل المیس و صدقی جمیل، بیروت: دار الفکر.
طوسی، محمدبن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طوسی، محمدبن حسن (بی‌تا)، النهایة فی مجرد الفقه الامامیة، قم: قدس محمدی.
طوسی، محمدبن حسن (1407 ق)، الخلاف، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
علی‌بابایی، غلامرضا (1369)، فرهنگ علوم سیاسی، تهران: ویس.
فخرالدین رازی، محمدبن عمر (1420 ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیا التراث العربی.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1410 ق)، العین، قم: هجرت.
قاضی‌‌زاده، کاظم (1385)، «حقوق و آزادی سیاسی در قرآن و سنت»، مجلۀ انجمن معارف اسلامی، ش 7.
قرطبی، محمدبن احمد (1405 ق)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
لیدمان، سون اریک (1384)، سبکی فکر سنگین واقعیت دربارۀ آزادی، ترجمۀ سعید مقدم، تهران: اختران.
مصباح یزدی، محمدتقی(1381)، آزادی، ناگفته‌‌ها، و نکته‌‌ها، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
مطهری، مرتضی (1367)، پیرامون جمهوری اسلامی ایران، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1373)، جهاد، قم: صدرا.
مطهری، مرتضی (1378)، سیری در سیرة نبوی، تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1373)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
ملکیان، مصطفی (1379)، تاریخ فلسفۀ غرب، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
منتسکیو، شارل لوثی دوسکوندن (1396)، روحالقوانین، ترجمۀ علی‌اکبر مهتدی، تهران: امیرکبیر.
میراحمدی، منصور (1380)، «مفهوم آزادی از دیدگاه قرآن»، مجلۀ علوم سیاسی، پیاپی 15.
نصیری، علی (1397)، «رابطۀ حق آزادی با جهاد ابتدایی»، سیاست متعالیه، س 6، پیاپی 23.
نکونام، جعفر (1384)، «تفسیر آیۀ ˮمس“ در بستر تاریخی»، مقالات و بررسیها، پیاپی 77.
نویمان، فرانتس (1386)، آزادی و قدرت و قانون، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: خوارزمی.
ورعی، سیدجواد (1386)، «مبانی فقهی جهاد ابتدایی»، حکومت اسلامی، پیاپی 43.
هارلند، ریچارد (1380)، ابر ساختگرایی: فلسفۀ ساختگرایی و پساساختگرایی، ترجمۀ فرزان سجودی، تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
هیوم، دیوید (1395)، رسالهای دربارۀ طبیعت آدمی، ترجمۀ جلال پیکانی، تهران: ققنوس.
یارمحمدی، لطف‌الله (1383)، گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی، تهران: هرمس.
 
James, William (1919), “The Will to Believe”, in: The Will to Believe and Other Essays in Popular Philosophy, New York: Longmans, Green.
MacCallum, G. C. (1967), “Negative and Positive Freedom”, Philosophical Review, vol. 76, no. 3.