نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)
چکیده
اسراف، مفهومی مهم در نظام اقتصادی و اخلاقی قرآن کریم است. لغت‌شناسان مسلمان اسراف را عمدتا به زیاده‌روی (ضد میانه‌روی) معنا کرده‌اند؛ این درحالی است که برخی کاربردهای اسراف، با این معنا قابل توضیح نیست. نگارندگان برای کشف مؤلفه‌های معنایی اسراف در قرآن، از روش ریشه‌شناسی بهره بره‌اند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مولفه‌های معنایی اسراف براساس روش ریشه‌شناسی، چیستند؟ از دستاوردهای این پژوهش آن است که ماده سرف بکار رفته در قرآن کریم حاصل ترکیب دو ریشه باستانی مختلف است: اول ماده باستانی «شرب» که معنای خوردن ونوشیدن می‌دهد و در طی تحولات زبانی در عربی به‌صورت سرف درآمده و معنای خوردن ومصرف کردن را به‌خود گرفته است؛ دوم ماده باستانی «سرف» که معنای گرما و آتش زدن می‌دهد و در طی تحولات زبانی درعربی به‌صورت سرف درآمده و معنای حرص وولع و هیجان‌زدگی بخود گرفته است. از ترکیب معنای این دو ماده در عربی قرآنی دومولفه‌ی مهم معنایی «خوردن/مصرف کردن» و «حرص، ولع و هیجان‌زدگی» در ماده قرآنی سرف وجود دارد که بادرنظر گرفتن این مولفه‌ها می‌توان کاربردهای این ماده در قرآن کریم را درک نمود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analyzing the semantic components of "extravagance" with the etymology method in Semitic and Afro-Asiatic languages.
نویسندگان [English]
- Mohammad Hosein Akhavan Tabasi 1
- amirhosein hoseinzadeIvary 2
1 Department of Quran and Hadith Studies, Faculty of Humanities, University of Tarbiat Modares, Tehran. Iran.
2 isu master student
چکیده [English]
Extravagance is an important concept in the economic and moral system of the Holy Quran. Muslim lexicographers have defined extravagance mainly as excess (against moderation); This is while some uses of extravagance cannot be explained with this meaning. The main question of this research is what are the semantic components of extravagance based on the etymological method? One of the achievements of this research is that the word ``serf'' used in the Holy Quran is the result of the combination of two different ancient roots: first, the ancient word ``sharb'' which means to eat and drink, and during linguistic changes in Arabic, it became ``serf'' and means He has taken eating and consuming by himself; Second, the ancient word "serf" which means heat and setting fire, and during linguistic changes in Arabic, it became "serf" and took on the meaning of greed, lust, and excitement. From the combination of the meanings of these two articles in Quranic Arabic, there are two important semantic components of "eating/consuming" and "greed, craving and excitement" in the Quranic article Sarf, which by considering these components can be used This article was mentioned in the Holy Quran.
کلیدواژه‌ها [English]
- ISRAF
- etymology
- Semitic languages
- Holy Quran
- ابن اثیر، مبارک بن محمد(1367ش)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، 5جلد، قم، موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
- ابن درید، محمد بن حسن(1988م)، جمهرة اللغة، 3جلد، بیروت، دار العلم للملایین.
- ابن سیده، على بن اسماعیل(1421ق)، المحکم و المحیط الأعظم، 11جلد، بیروت، دار الکتب العلمیة.
- ابن فارس، احمد بن فارس(1404ق)، معجم مقاییس اللغة، 6جلد، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
- ابن منظور، محمد بن مکرم(1414ق)، لسان العرب، 15جلد، بیروت، دار صادر.
- ازهرى، محمد بن احمد(1421ق)، تهذیب اللغة، 15جلد، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- ترمانینی، عبدالسلام(1397ش)، دایرةالمعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام، از آغاز تا250 هجری، ترجمه جمعی از پژوهشگران، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
- جوهرى، اسماعیل بن حماد(1376ق)، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، 6جلد، بیروت، دار العلم للملایین.
- دهقان، علی و نصرت نیل‌ساز (1396 ش)، «ریشه‌شناسی واژه قرآنی حمد با استفاده از منابع زبان‌های سامی»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، شماره دهم، صص179-198.
- راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1421ق)، مفردات ألفاظ القرآن، 1جلد، بیروت، دار القلم.
- زمخشرى، محمود بن عمر(1979م)، أساس البلاغة، 1جلد، بیروت، دار صادر.
- صاحب، اسماعیل بن عباد(1414ق) ، المحیط فى اللغة، 11جلد، بیروت، عالم الکتب.
- طریحى، فخر الدین بن محمد(1375ش)، مجمع البحرین، 6جلد، تهران، مرتضوی.
- فراهیدى، خلیل بن احمد(1409ق)، کتاب العین، 9جلد، قم، نشر هجرت.
- فیروز آبادى، محمد بن یعقوب(1415ق)، القاموس المحیط، 4جلد، بیروت، دار الکتب العلمیة.
- فیومى، احمد بن محمد(1414ق)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، 2جلد، قم، موسسه دار الهجرة.
- مرتضى زبیدى، محمد بن محمد(1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، 20جلد، بیروت، دارالفکر.
- Black, Jeremy & others, A Concise Dictionary of Akkadian, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2000.
- Campbell, Lyle (2013). Historical Linguistics: An Introduction. USA: Edinburgh University Press.
- Del Olmo, G. & Sanmartin, J. A Dictionary of the Ugaritic Language in the Alphabetic Tradition, Brill, Leiden, 2003.
- Dolgopolsky, Aharon, Nostratic Dictionary, McDonald Institute for Archaeological Research, 2008.
- Ehret, Christopher, Reconstructing Proto-Afroasiatic (Proto-Afrasian): Vowels, Tone, Consonants and Vocabulary, University of California, 1995.
- Gelb, Ignace J. (1992), The Assyrian Dictionary, The University of Chicago, Vol.17(2)
- Gesenius, William (1939), A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, ed. F.A. Brown, London: Oxford.
- Jastrow, Marcus (1903), A Dictionary of the Targumim (2 Volume), London/New York.
- Leslau, Wolf (1987), Comparative Dictionary of Ge’ez (Class. Ethiopic), Wiesbaden: Harrassowitz.
- Macuch, R. & Drower, E.S. (1963), A Mandaic Dictionary, London: Oxford University Press.
- Orel, Vladimir & Stolbova, Olga, Hamito-Semitic Etymological Dictionary, Leiden: Brill, 1995.
- Payne Smith, R. A Compendious Syriac Dictionary. Oxford: Clarendon Press, 1957.
- Sokoloff, Michael, A Syriac Lexicon (A Translation from the Latin, Correction, Expansion, and Update of C. Brockelmann’s Lexicon Syriacum), Eisenbrauns & Gorgias Press, 2009.
)