نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 میدان هروی-خ مجید افشاری-بوستان دهم غربی-نبش بنی فاطمه پ11 ط5

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث

10.22034/isqs.2023.43100.2049

چکیده

تفسیر قرآن کریم از عرصه‌هایی است که نیاز به روزآمدی و تحول دارد. ضرورى بودن مساله جاودانگی قرآن در میان مسلمین، و روایات فراوانى که از پیامبر و دیگر پیشوایان اسلام رسیده، ارائه تفسیر های نو برای قرآن را روشن تر می سازد.نوشتار حاضر به معرفی گونه‌هایی از نوآوری تفاسیر در سوره جمعه و آرای برخی از قرآن-پژوهان دوره معاصر می‌پردازد.گونه‌های نوآوری در سطح ادبی شامل: دستور زبان و بلاغت، در نکات تفسیری شامل: ارائه محتوای نو، مصداق نو، طبقه‌بندی نو‌، استدلال جدید، نقد و تحلیل مبتکرانه، حل تناقضات در مبانی اندیشه و دفع شبهات ظهور می‌یابد.این نوآوری‌ها در قالب روش‌ها و گرایش‌های مفسران ارائه می‌گردد. نوآوری-های روشی شامل: روش بررسی واژگان، تفسیر قرآن به قرآن، بررسی سیاقی، بررسی تناسب آیات و سور، روش عقلی و روش استیحایی و نوآوری‌های گرایشی شامل: گرایش اجتماعی اعم از گرایش اجتماعی- سیاسی، اجتماعی- اقتصادی، و اجتماعی- تربیتی، و گرایش تاریخی- فرهنگی و گرایش فقهی- کلامی است. حاصل آن که با مطالعه و تحلیل تفاسیر دوره معاصر ، نوآوری در این تفاسیر، از تنوع و فراوانی بیشتر و برتری به جهت کمی و کیفی، نسبت به ادوار پیشین برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Typology of the Innovations of Contemporary Exegesis (Case Study: Surah Al-Jumu'ah)

نویسندگان [English]

  • Ramesh HallaJIan esfahani 1
  • mahdi mehrizi 2
  • seyed mohamad ali ayazi 2

1 میدان هروی-خ مجید افشاری-بوستان دهم غربی-نبش بنی فاطمه پ11 ط5

2 master of quran science group

چکیده [English]

community development and growth. The exegesis of the holy Quran is an area that needs to evolve and be updated in a variety of fields. The present study examined different types of innovation in the exegesis of Surah Al-Jumu'ah, as well as 11 prominent contemporary exegesis, and the ideas of some contemporary Quran scholars. The types of studied innovation were as follows: 1. Literary, including a. lexical, b. grammatical, c. rhetorical; 2. Exegesis points, including content and from, modern classification, modern reasoning, resolving contradictions in the foundations of thought and rejecting doubts, which were presented as exegesists' methods and orientation in the exegeses; methodological innovation, including a. lexical study, b. Quran-to-Quran exegesis, c. contextual method, d. analogy of verses and surahs, E. intellectual method; and orientation innovation, including a. Social orientation, including socio-political, socio-economic, and socio-educational orientation, b. historical-cultural orientation c. jurisprudential-theological orientation. The findings revealed that by studying and analyzing contemporary conditions, the studied exegesis is more innovative in terms of quality and quantity than previous periods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Typology
  • Innovation
  • Surah Al-Jumu'ah
  • Contemporary Exegesis
*قرآن کریم: ترجمه ناصر مکارم شیرازی
ابن عاشور، محمدبن طاهر( بی­تا).، التحریر و التنویر، بی­جا، مؤسسه تاریخ.
ابن فارس، احمدبن زکریا(1414ق)، مقاییس اللغه، بیروت:دارالفکر.
ابن منظور، محمدبن مکرم(1997م)، لسان العرب، بیروت: دارصادر.
اخوت، احمدرضا(1392ش)، آموزش روشهای تدبّر در قرآن،  تهران: نشر قرآن و اهل بیت(ع).
الجوهری، اسماعیل حماد(1404ق)، تاج­اللغه و الصحاح للعربیه،تعلیق: علی شبری، ج3.
اسعدی و سایر همکاران، محمد(1389ش)، آسیب­شناسی جریان­های تفسیری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ایازی، سید محمد علی(1385ش)، سیر تطور تفاسیر شیعه، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
بحرانی، سید هاشم(1416ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
بیضاوی، عبدالله بن عمر(1412ق)، انوار التنزیل و اسرار و التاویل، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
پاکتچی، احمد، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، به کوشش موسوی بجنوردی، کاظم(1367ش)، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج5.
جرجانی، ابوالمحاسن حسین بن حسن(1377ش)، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
حق شناس، علی محمد(1387ش)، فرهنگ معاصر هزاره انگلیسی، ص828، نشر فرهنگ معاصر.
دهقانی، فرزاد، (1395ش)،گامی لرزان در پیشگاه مسبحات، مشهد، انتشارات مینوفر.
رحمان ستایش، محمدکاظم(1373ش)، دایره المعارف بزرگ جهان اسلام، به کوشش کاظم بجنوردی، ج16 تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل«جمعه».
زاهدی، شمس­الدین(بی­تا)، فرهنگ جامع مدیریت، بی­جا.
زحیلی، وهبه بن مصطفی(1418ق)، التفسیرالمنیر فی العقیده و الشریعه و المنهج، بیروت: دارالفکر المعاصر.
زرنگار، احمد(1367ش)، دایره المعارف بزرگ اسلامی، به کوشش ، محمد کاظم موسوی بجنوردی ،ج16، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
سبحانی، جعفر(1387ش=1340ق)، تفسیر صحیح آیات مشکله، تنظیم و نگارش: هادی خسروشاهی، تهران: مؤسسه امام صادق(ع).
شعار، یوسف، (1369ش)، تفسیر آیات مشکله، نشر: مجلس تفسیر قرآن، چاپ سوم.
صادقی تهرانی، محمد، (1365ش)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، قم، انتشارات فرهنگ اسلامی.
طباطبایی، محمد حسین(1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
طبری، محمدبن جریر(1353ش)، تاریخ طبری، تهران: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت(ع)، چاپ دوم.
طبیبیان، سید حمید(1378ش)، فرهنگ فارسی-عربی فرزان، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
غفرانی، محمد(1371ش)، آیت الله زاده شیرازی، مرتضی، فرهنگ اصطلاحات روز فارسی-عربی، تهران: امیرکبیر.
فضل الله، محمد حسین،(1419ق)، تفسیر من وحی القرآن، بیروت: دارالملاک للطباعه و النشر.
کلینی، محمدبن یعقوب بن اسحاق، (1429ق)، الکافی، قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحارالانوار المعه لدرر اخبارالائمه­الاطهار،بیروت: داراحیاء التراث العربی.
مدرسی، محمدتقی(1419ق)، من هدى القرآن، تهران: دارمحبّی الحسین.
مصطفوی، حسن(1430ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مغنیه، محمدجواد(1424ق)، تفسیرالکاشف، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
 

فهرست مقالات و پایان نامه­ها:

بهرامی، محمد(1380ش)، روش­شناسی تفسیر الکاشف، پژوهش­های قرانی، شماره27.
بی­نام(1351ش)،«پاسخ یک سوال: معنی تفسیر به رأی»، نشریه درسهایی از مکتب اسلام، سال سیزدهم، ش12.
حلاجیان، رامش، مهریزی، مهدی، ایازی، سید محمد علی( 1401ش)، « نوآوری­های علامه سید محمدحسین فضل الله در تفسیر من وحی القرآن (مطالعه موردی سوره جمعه)»، دوفصلنامه مطالعات سبک شناختی قرآن کریم، سال ششم، شماره دوم، پاییز و زمستان.
خضری، سید احمد رضا و احمدوند، فاطمه(1386ش)، «یهود مدینه: موقعیت اقتصادی و تحولات آن در عصر نبوی».
خیخیلیون، سلیمان(1389ش)، «خلاقیت و نوآوری» ، مجله اندیشه صادق، شماره 8 و9.
شفیعی، علی(1386ش)، «برخی از نوآوری‌های ابن‌عاشور در تفسیر التحریر و التنویر»، به راهنمایی سید رضا مؤدب.
غنامی، سعد( 1387ش)، «نوآوری­های علامه طباطبایی در تفسیر المیزان»، نشریه کوثر معارف، شماره7، پاییز.
محمدنام، سجاد(1396ش)، «شاخصه­های طبقه­بندی روش­های تفسیری»، جعفر نکونام و سید رضا مؤدب.
محمدی، ناهید(1387 ش)، «خلاقیت در مدیریت»، مجله کار و جامعه، شماره103، صفحات28-35.
نصیری، علی(1377ش)، «تفسیر به رای»، نشریه علوم و معارف قرآنی، شماره 6-7.