نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشتۀ مدرسی معارف دانشگاه شهید بهشتی

2 استادیار دانشگاه شهید بهشتی

10.22034/isqs.2023.45138.2134

چکیده

بر مبنای نظریۀ شناختی استعاره، مفاهیم انتزاعی براساس مفاهیم تجربه پذیر درک می شوند. در قرآن کریم نیز شواهد فراوانی از این نحوه مفهوم سازی مشاهده می شود. بسامد واژگان ایمان در قرآن نمایان گر نقش محوری ایمان در زندگی معنوی است. آثار و تجلیات ایمان از زوایای پراهمیت ایمان است که در قرآن بر آن تأکید فراوانی شده است. در پژوهش حاضر، 23 پیکره از آیات مرتبط با آثار ایمان در 9 حوزۀ مبدأ با هدف تحلیل الگوی مفهوم سازی ایمان در قرآن مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسی ها نشان می دهد نام نگاشت هایی نظیر «ایمان، چهرۀ سفید است»، «ایمان، هدایت قلب است»، «ایمان، نجات از آتش است»، «ایمان، تجارت پرسود است»، «ایمان، نوری دوان در جهت جلو و راست مؤمنین به سوی بهشت است»، «ایمان، هدایت به راه مستقیم است» و «ایمان، خروج از تاریکی ها به سوی نور است» برای مفهوم سازی استعاری آثار ایمان مطرح شده اند. همچنین، طرحواره های مکان و ظرف نیز برای تصویرسازی منزلت و بهره مندی از رحمت الهی بر اثر ایمان آوردن به کار رفته اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Name-mappings of works of faith in the light of conceptual metaphor theory

نویسندگان [English]

  • Younes Rezazadeh 1
  • Marzieh Mohases 2

1 Ph.D Candidate of Faculty of Education, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor of Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Based on the cognitive theory of metaphor, abstract concepts are understood based on experiential concepts. There are many evidences of this way of conceptualization in the Holy Quran. The frequency of the word faith in the Quran shows the central role of faith in spiritual life. The works and manifestations of faith are one of the most important aspects of faith, which are emphasized a lot in the Quran. In the current research, 23 verses related to works of faith in 9 areas of origin have been studied with the aim of analyzing the conceptualization pattern of faith in the Qur'an. Studies show that name-mappings such as "faith is a white face", "faith is the guidance of the heart", "faith is salvation from fire", "faith is a profitable business", "faith is a light running in the forward and right direction of believers to It is towards heaven", "faith is guidance to the straight path" and "faith is the exit from darkness to light" have been proposed for the metaphorical conceptualization of the works of faith. Also, the schemas of the place and the vessel are also used to illustrate the dignity and benefit of divine mercy due to faith.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Faith
  • Works of faith
  • Conceptual Metaphor
  • Name-Mapping

 

قرآن کریم؛ ترجمۀ فولادوند، محمدمهدی (1418). تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی
‏‫ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید (۱۴۰۴). شرح نهج البلاغة لإبن أبی الحدید. تصحیح محمدابوالفضل ابراهیم. قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی (ره).
‏‫ابن‌سعد، محمد (۱۴۱۰). الطبقات الکبری. بیروت: دار الکتب العلمیة.
‏‫ابن‌شهر آشوب، محمد بن علی (۱۳۷۹). المناقب. قم: علامه.
‏‫ابن‌عاشور، محمد طاهر (۱۴۲۰). تفسیر التحریر و التنویر. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
‏‫ابن‌فارس، ابوالحسین (۱۴۰۴). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
‏‫ابن‌قتیبه، عبداله بن مسلم (۱۹۹۲). المعارف. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
‏‫ابوحیان، محمد بن یوسف (۱۴۲۰). البحر المحیط فی التفسیر. تحقیق صدقی محمد جمیل. بیروت: دار الفکر.
‏‫ایزوتسو، توشی‌هیکو (۱۳۷۸). مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای. تهران: فرزان.
‏‫بهنام، مینا (۱۳۸۹). «بررسی استعارۀ مفهومی نور در دیوان شمس». نقد ادبی، شماره 10، ص 91-114.
‏‫چاتریس‌بلک، جاناتان (۱۳۹۸). تحلیل انتقادی استعاره: رویکردی شناختی پیکره‌ای. ترجمه‌ی یکتا پناه‌پور. قم: لوگوس.
‏‫دادفر، سجاد (۱۳۹۵). «جنگ نزد عرب پیش از اسلام». مطالعات تاریخی جنگ، شماره 1، ص 19-44.
‏‫راغب‌اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲). مفردات ألفاظ القرآن. تحقیق صفوان عدنان داوودی. بیروت: دار الشامیة.
‏‫رضا، محمدرشید (۱۴۱۴). تفسیر المنار. بیروت: دار المعرفة.
‏‫زرگری‌نژاد، غلام‌حسین (۱۳۸۷). تاریخ صدر اسلام عصر نبوت. تهران: سمت.
‏‫زمخشری، محمود بن عمر (۱۴۰۷). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏. تصحیح حسین أحمد مصطفی. بیروت: دار الکتاب العربی.
‏‫‏‫شریف‌الرضی، محمد بن حسین (۱۴۰۶). تلخیص البیان فی مجازات القرآن. تحقیق حسن محمدعبدالغنی. بیروت: دار الأضواء.
‏‫صباغ، توفیق (۱۳۸۵). استعاره‌های قرآن پوشش‌های قرآنی در قرآن. ترجمه‌ی سیدمحمدحسین مرعشی. تهران: نگاه معاصر.
‏‫طباطبایی، محمد حسین (۱۳۹۰). المیزان فی تفسیر القرآن‏. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
‏‫طبرسی، فضل بن حسن (۱۴۱۲). تفسیر جوامع الجامع. تصحیح ابوالقاسم گرجی. قم: حوزه علمیۀ قم.
‏‫طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏. تصحیح هاشم رسولی و فضل الله یزدی طباطبایی. تهران: ناصر خسرو.
‏‫طنطاوی، محمد سید (۱۹۹۷). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. قاهره: نهضة مصر.
‏‫قائمی‌نیا، علیرضا (۱۳۹۹). استعاره‌های مفهومی و فضاهای قرآن. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
‏‫قائمی‌نیا، علیرضا (۱۳۸۹). بیولوژی نص. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
‏‫قائمی‌نیا، علیرضا (۱۳۹۰). معناشناسی‌شناختی قرآن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
‏‫قرشی، علی‌اکبر (۱۳۷۱). قاموس قرآن. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
‏‫قمی، علی بن ابراهیم (۱۳۶۳). تفسیر القمی. تحقیق طیب موسوی جزایری. قم: دار الکتاب.
‫کرمی، أحمدعجاج (۱۴۲۷). الإدارة فی عصر الرسول(ص). قاهره: دار السلام.
‏‫کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
‏‫کوچش، زولتان (۱۳۹۳). مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره. ترجمه‌ی شیرین پورابراهیم. تهران: سمت.
‏‫مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی (۱۴۰۳). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
‏‫مصطفوی، حسن (۱۳۸۵). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
‏‫مکارم‌شیرازی، ناصر (۱۳۷۱). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
‏‫یعقوبی، احمد بن اسحاق (بی‌تا). تاریخ الیعقوبی. بیروت: دار صادر.
‏‫یگانه، فاطمه؛ و افراشی، آزیتا (۱۳۹۵). «استعاره‌های جهتی در قرآن با رویکرد شناختی». جستارهای زبانی، شماره 33، ص 193-216.
Evans, Vyvyan; & Green, Melanie (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. New Jersey: Edinburgh University Press.
Izutsu, Toshihiko (2002). Ethico-Religious Concepts in the Quran. London: McGill-Queen’s University Press.
Jakel, Olaf (2002). Hypotheses Revisited: The Cognitive Theory of Metaphor Applied to Religious Texts. metaphorik.de, (2), 20-42.
Johnson, Mark (1987). The Body in the Mind. Chicago: The University of Chicago Press.
Lackoff, George; & Nunez, Rafael (2000). Where Mathematics Comes From. New York: Basic Books.
Lakoff, George; & Johnson, Mark (2003). Metaphors We Live By. Chicago: The University of Chicago Press.
Lakoff, George; & Turner, Mark (1989). More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: The University of Chicago Press.
Ortony, Andrew (ed.) (1993). Metaphor and Thought. New York: Cambridge University Press.
Shokr Abdulmoneim, Banha Mohamed (2006). The Metaphorical Concept “Life is a Journey” in the Qur’an: A Cognitive-Semantic Analysis. metaphorik.de, 94-132.
Velasco, Olga (2001). Metaphor, Metonymy, and Image-Schemas. Journal of English Studies, 47-64.
Yu, Ning (2001). What Does Our Face Mean to Us? Pragmatics & Cognition, 1-36.
Yu, Ning (2008). The Chinese Heart as the Central Faculty of Cognition. In Culture, Body, and Language: Conceptualizations of Internal Body Organs across Cultures and Languages (pp. 131-168).