نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سیده جمیله هاشم نیا ¹
• جواد ایروانی ²
• احد فرامرز قراملکی ³
• حسن خرقانی ⁴

¹ دانشجوی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

² استاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی

³ استاد گروه فلسفه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران. تهران. ایران.

⁴ گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

اطلاق «حرث» بر زنان در آیۀ 223 سوره بقره، مسئله شئ‌انگاری زن و ابزارانگاری او برای منافع مرد را به‌میان آورده است؛ چراکه براساس ظاهر عبارت قرآنی«نِساؤُکُمْ حَرْثٌ لَکُم»، به مردان خطاب می‌شود، «زنان کشت‌زار شما هستند». این برداشت که زن از منظر اسلام به‌نوعی طفیل مرد محسوب می‌شود با‌شواهد فراوان در قرآن و روایات که قائل به شأن و منزلت رفیع زن بوده و تنها ملاک برتری انسانی میان زن و مرد را تقوای ایشان دانسته، ناسازگار است. این پژوهش با بکارگیری روش کتابخانه‌ای، توصیف و تحلیل داده‌ها، ضمن بیان دیدگاه لغویان و مفسران به‌ویژه علمای بلاغت ومفسران ادبی با هدف تبیین واژة حرث در مورد زنان، به بررسی معناشناسی شناختی آن در قرآن پرداخته و به این نتیجه دست یافته است که ایجاد شبهة مذکور، ناشی از عدم شناخت کافی نسبت به نکات بلاغی به ویژه تشبیه بلیغ در قرآن است که نه‌تنها با استفاده از دیدگاه‌های ادبی قدمایی قابل دفاع است بلکه از‌منظر دانش نوین معناشناسی شناختی نیز به‌وجهی مطلوب تأیید و تحسین می‌شود؛ چراکه از این تشبیه مفاهیم برجسته ‌و فاخری همچون جایگاه و نقش حیاتی زن در بقاء و رشد نسل بشر و ضرورت توجه ویژۀ مرد به ‌وی، به‌شکلی مستدل و روشمند تحصیل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• زن
• حرث
• شئ‌انگاری زن
• تشبیه
• معناشناسی شناختی

موضوعات

• مطالعات قرآنی

عنوان مقاله [English]

Analyzing the literary usage and cognitive semantics of the word "حرث" in the verse "نسائکم حرثٌ لکم... " In the face of the suspicion of objectification of women

نویسندگان [English]

• seyede Jamile Hashemnia ¹
• Javad Irvani ²
• Ahad Faramarz GHaramaleki ³
• Hasan Kharaghani ⁴

¹ Razavi University Of Islamic Sciences

² Razavi University Of Islamic Sciences

³ professor at Department of Philosophy and Islamic Kalam, Faculty of Theology and Islamic Studies, university of Tehran. Tehran. Iran.

⁴ Razavi University of Islamic Sciences

چکیده [English]

The application of "حرث" to women in verse 223 of Surah Al-Baqarah brings up the issue of objectification of women and instrumentalization of them for the interests of men; Because based on the appearance of " نسائکم حرثٌ لکم...", it is addressed to men that women are your fields. The idea that a woman is a parasite of a man from the view of Islam is incompatible with many evidences in Islam that emphasize the high dignity of women and consider their piety as the only criterion of human superiority between men and women. the question is to examine the point of view of lexicographers and commentators, This research considers the creation of the mentioned doubt to be due to the lack of sufficient knowledge of rhetorical points, the eloquent simile in Qur'an, which can be defended not only by using ancient literary perspectives, but also from the perspective of modern semantics. it is approved and admired in a favorable way. Because from this simile, prominent concepts such as the position and vital role of women in the survival and growth of the human race and the necessity of a man's special attention to her are learned scholarly.

کلیدواژه‌ها [English]

• woman
• harth
• objectification of women
• simile
• cognitive semantics