نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• فتحیه فتاحی‌زاده ¹
• عارفه داودی ²

¹ دکترای تخصصی، استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

² پژوهشگر فوق دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)، عضو گروه پژوهشی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا(س)/ تهران، ایران

چکیده

فرایند شناخت در ذهن براساس طرح‌واره‌ها استوار است. در این تحقیق قصد بر آن است تا به روش کتابخانه‌ای به این موضوع پرداخته شود که کدام طرح‌واره‌های تصوّری معرفی‌شده در معناشناسی شناختی برمبنای مدل انتخابی طرح‌واره‌های تصوّری «ایوانز و گرین» در آیات «تقوای الهی و مشتقّات آن» به‌کار رفته است. همچنین بیشترین بسامد طرح‌واره‌های تصوّری و کارکرد آن در درک مفهوم «تقوای الهی و مشتقّات آن» چگونه است. به‌منظور تحلیل داده‌های پژوهش ابتدا آیات مرتبط ازطریق طرح‌واره‌های تصوّری براساس مدل مذکور مورد بررسی قرار گرفته و حدود 115 آیه دراین‌‌زمینه استخراج شده است. اهمّیّت موضوع تقوای الهی و وجود طرح‌واره‌های تصوّری در آن، دلیل گزینش این مفهوم اخلاقی بوده است. در این راستا مقولات کلی طرح‌واره‌های تصوّری در حوزه مفهومی تقوای الهی و مشتقّات آن در هر یک از شواهد مشخص شده است. نتایج حاکی‌از آن است که طرح‌واره‌های نیرو (از نوع الزام) از بالاترین درصد فراوانی برخوردار است. پس‌از آن طرح‌واره‌های توازن از رتبه دوم برخوردارند؛ زیرا طرح‌واره‌های تصوّری در حوزه مفهومی آیات تقوای الهی اغلب در قالب افعالی که با محتوای امر توأم است، به‌مثابه الزامی در کلام وحی است که سوق‌دهنده مخاطبان به‌سوی تقوای الهی است. همچنین در کلام وحی توازنی میان عمل و جزا مشهود است.

کلیدواژه‌ها

• معنی شناسی شناختی
• طرح واره های تصوّری
• قرآن‌کریم
• تقوای الهی

موضوعات

• مطالعات قرآنی

عنوان مقاله [English]

Reflections of Divine Piety in the Framework of Conceptual Schemata: A Cognitive Semantics Approach

نویسندگان [English]

• Fathiyeh Fattahizadeh ¹
• Arefeh Davoodi ²

¹ Ph.D, Professor, Department Of Quranic Science and Hadith, Alzahra University, Tehran,Iran

² Post- Doc Researcher in Quran and Hadith Sciences, Alzahra University, Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Alzahra University/Tehran, Iran

چکیده [English]

The cognitive process of understanding is fundamentally grounded in schemata, Employing descriptive-analytical method, this inquiry aims to examine the conceptual schemata utilized in the verses related to divine piety and its derivatives, based on the selected model of Evans and Green. Furthermore, it will investigate the frequency of these schemata and their role in comprehending the concept of divine piety. To analyze the research data, the relevant verses will be examined through conceptual schemata, with approximately 115 relevant verses extracted for this purpose. The significance of divine piety and the presence of conceptual schemata within this moral concept justify its selection for study. In this context, general categories of conceptual schemata related to divine piety and its derivatives will be identified in each instance. The frequency analysis reveals that force schemata, particularly those of the obligation type, exhibit the highest prevalence. Following this, balance schemata rank second in frequency. The force schemata in the conceptual domain of the verses on divine piety manifest through causal interactions, often expressed in verbs that convey commands. These schemata exert a compelling obligation in divine discourse, guiding audiences toward divine piety. Moreover, a balance between action and reward is discernible in divine communication.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cognitive Semantics
• Conceptual Schemata
• Holy Quran
• divine piety