تبیین معانی علی در تفسیر کشاف بر مبنای استعاره‌های مفهومی

افراشی, آزیتا; افخمی ستوده, حنیف

نویسندگان

¹ دانشیار پژوهشکده زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

² دکترای زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

تحلیل معنی براساس استعاره‌های مفهومی رویکردی جدید در مطالعات معنایی است که در زبان‌شناسی شناختی معرفی شده است. نگارندگان مقالة حاضر بر این باورند که تحلیل‌های زمخشری دربارة معانی حروف اضافه شباهت بسیاری به تحلیل معنی بر مبنای استعاره‌های مفهومی دارد. بر این اساس، در این مقاله هدف این است که دریابیم: 1. آیا تبیین‌های زمخشری دربارة معانی حروف اضافه از الگوی منسجمی تبعیت می‌کند؟ و 2. آیا این تبیین‌ها با آن‌چه اکنون استعارة مفهومی نامیده می‌شود شباهت دارد؟ و 3. آیا تحلیل معنی حروف اضافه براساس استعارة مفهومی می‌تواند راه‌کار مفیدی به‌شمار‌ آید؟ برای پاسخ‌دادن به این پرسش‌ها تفسیر دوازده آیه را که در آن‌ها حرف اضافه علی به‌کار رفته است از تفسیر کشاف تحلیل کردیم. در نهایت این نتیجه به‌دست آمد که رویکرد زمخشری دست‌کم برای توضیح و تفسیر معانی علی در این آیات تابع رویکرد واحدی است که مبانی آن شباهت قابل توجهی با سازوکار استعاره‌های مفهومی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Senses of "علی" (on) in Kashshaf on the Basis of Conceptual Metaphors

نویسندگان [English]

Azita Afrashi ¹
hanif Afkhami ²

¹ Associate Professor of linguistics, Head of the Theoretical linguistics Department, Institute for Humanities and Cultural Studies

² Ph.D in Persian Literature, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Analyzing meanings on the basis of conceptual metaphors is a rather new approach in cognitive semantics. The authors of the present essay claim that Zamakhshari's explanations about the senses of prepositions show methodological and conceptual resemblance to the conceptual metaphor theory. In this research we aim to find out: 1. Dozamakhshari's explanations about the senses of علی follow a unified framework? 2. Does this framework show resemblance to conceptual metaphor theory? 3. Does analyzing the senses of prepositions employing the conceptual metaphor theory have contributions for the semantics of prepositions? To answer these questions the interpretations of twelve verses in which the preposition علیis used were analyzed on the basis of Kashshaf. Consequently we found out that Zamakhshari's explanations about the senses ofعلی in those verses showed theoretical uniformity and methodological and conceptual resemblance to the conceptual metaphor theory.

کلیدواژه‌ها [English]

Kashshaf
علی
preposition
cognitive semantics
conceptual metaphor
mapping

مراجع

قرآن کریم.

افراشی، آزیتا (1395). مبانی معناشناسی شناختی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

افراشی، آزیتا و فاطمه یگانه (1395). «استعاره‌های جهتی در قرآن با رویکرد شناختی»، مجلة علمی ـ پژوهشی جستارهای زبانی، دورة هفتم، ش 5، پیاپی33، آذر و دی.

افراشی، آزیتا، تورج حسامی، و بئاتریس سالاس (1391). «بررسی تطبیقی استعاره‌‌های مفهومی جهتی در زبان‌‌های اسپانیایی و فارسی»، فصل‌نامة پژوهش‌‌های زبان و ادبیات تطبیقی، س 3، ش 4.

البرقوقی، عبدالرحمن (1938). شرح دیوان المتنبی، بیروت: دارالکتاب العربی.

حافظ، شمس‌‌الدین محمد (1379). دیوان حافظ، مصححان محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: پارسا.

زمخشری، محمود بن عمر (1388). تفسیر کشاف، ترجمة مسعود انصاری، تهران: ققنوس.

زمخشری، محمود بن عمر (1974). الکشاف فی تفسیر القرآن، مصحح حسین احمد مصطفی، بیروت: دارالکتب العربی.

سلمان، علی‌جاسم (2003). مسوعه معانی الحروف العربیه، اردن: دار اسامه للنشر و التوزیع.

ضیف، شوقی (1383). تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمة محمدرضا ترکی، تهران: سمت.

قائمی‌‌نیا، علیرضا (1388). «نقش استعاره‌‌های مفهومی در معرفت دینی»، قبسات، س 14.

کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه و خدیجه حاجیان (1389). «استعاره‌‌های جهتی قرآن با رویکرد شناختی»، فصل‌نامة نقد ادبی، س 2، ش 9.

مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد (1375). مثنوی معنوی، مصحح رینولد الین نیکلسون، تهران: توس.

هوشنگی، حسین و محمود سیفی پرگو (1388). «استعاره‌‌های مفهومی از منظر زبان‌‌شناسی شناختی»، پژوهش‌نامة علوم و معارف قرآن کریم، س 1، ش 3.

Brugman, C. (1981). ‘The Story of Over’, MA Thesis, University of California in Berkeley.

Brugman, C. (1988). The Story of Over: Polysemy, Semantics and the Structure of the Lexicon, Newyork: Garland.

Deignan, A. (2005). Metaphor and Corpus Linguistics: Convering evidence in language and communication research, Amesterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publication Company.

Evans, V. and A. Tyler (2003). The Semantics of English Prepositions, (Spatial Senses, Embodied Meaning and Cognition), Cambridge: Cambridge University Press.

Grady, J. E. (2007). ‘Metaphor’, in D. Geeraerts and H. Cuckens (eds.), The Oxford Handbook of Cognotive Linguistics, Oxford: Oxford University Press.

Herskovits, A. (1986). Language and Spatial Cognition: An Interdisciplinary Study of Prepositions in English, Cambridge: CambridgeUniversity Press.

Kövecses, Z. (2002/ 2010). Metaphor: A Practical Introduction, Oxford: Oxford University Press.

Kövecses, Z. (2006). Language, Mind, and Culture: A Practical Introduction, Newyork: Oxford University Press.

Kövecses, Z. (1993a). ‘The Contemporary Theory of Metaphor’, in A. Ortony (ed.), Metaphor and Thought, Cambridge: University of Cambridge Press.

Lakoff, G. and M. Johnson (1980). Metaphors We Live by, Chicago: University of Chicago Press.

Lakoff, G. and M. Johnson (1999). Philosophy in the Flesh, Newyork: Basic Books.

Lindner, S. J. (1982). ‘A Lexico-semantics Analysis of English Verb Particle Constructions with “out” and “up”’, PhD Dissertation, University of California, San Diego.

Steen, G. (1994). Metaphor and Language and Literature: A Cognitive Perspective, Tilburg: Tilburg University Press.

Reddy, M. J. (1979/ 1993). ‘The Conduit Metaphor: A Case of Frame Conflict in Our Language about Language’, in Andrew Ortony (ed.), Metaphor and Thought, Cambridge: Cambridge University Press.

Sweetser, E. (1984). From Etymlogy to Pragmatics: Metaphorical and Cultural Aspects of Semantic Structure, Cambridge: Cambridge University Press.

Turner, M. (1991). The Study of English in the Age of Cognitive Science, Princeton: University of Princeton Press.

Vandeloise, C. (1991). Spatial Prepositions: A Case Study From French, Chicago: University of Chicago Press.

Yu, N. (2006). ‘Metaphor from Body and Culture’, in Raymond W. Gibbs, Jr. (2008), The CAMBIDGE HANDBOOK OF Metaphor and Thought, Cambridge: Cambridge University Press.

مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی

تبیین معانی علی در تفسیر کشاف بر مبنای استعاره‌های مفهومی

مراجع

مراجع

دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1396
صفحه 3-20

تبیین معانی علی در تفسیر کشاف بر مبنای استعاره‌های مفهومی

مراجع

مراجع

دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1فروردین 1396صفحه 3-20

دوره 1، شماره 1 - شماره پیاپی 1
فروردین 1396
صفحه 3-20