نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان

چکیده

تأمل در مفهوم اسمای الهی و اوصاف پروردگار از مباحث درخور توجه در حوزة تربیت اسلامی است. خداوند در قرآن همواره از خود با اسمای حسنی یاد کرده  و طبعاً معرفت به این اسما باب جدیدی از تجلی جلوه‌های ازلی حق تعالی را در برابر انسان می‌گشاید. در اهمیت بحث از صفات و اسمای الهی همین‌بس که از دیرباز عالمان مسلمان از عارفان و فیلسوفان گرفته تا مفسران و متکلمان به این موضوع توجه ویژه‌ای کرده و آثاری را رقم زده‌اند. تأمل در آیات وحیانی قرآن حاکی از گونه‌های متفاوت کاربرد اسمای الله است؛ از جملة این ساختارها هم‌نشینی و تأثیر و تأثر اسمای الهی در یک‌دیگر است. امروزه بررسی واژگان و عبارت قرآنی از منظر معناشناختی و به شیوه‌های متعارف و به‌کاررفته بین معناشناسان برجسته مانند ایزوتسویکی از محورهای مهم در حوزة تحقیقات قرآن‌شناسی محسوب می‌شود؛ و بر این اساس این مقاله پژوهش و جستاری است به روش توصیفی و تحلیلی دربارة برخی اسما و صفات الهی و دریافت حکمت‌های تربیتی نهفته در چینش این اسما که به‌صورت دوگانه یا چندگانه در قرآن آمده است. توجه به چنین محورهایی به‌ویژه ما را در فهم و به‌کارگیری مؤلفه‌های مهم در فرایند تربیت انسان، در جایگاه جانشین خدا روی زمین، یاری خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Concept of Educational Juxtaposition of Some of the Names of God in the Quran

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ghasempour 1
  • Mahdi Motia 2
  • Peyman Kamalvand 3

1 Associate Professor ,Qur’an and Hadith Department of University of Kashan

2 Associate Professor, Qur’an and Hadith Department of University of Esfahan

3 Ph.D Student Qur’an and Hadith Department of University of Kashan

چکیده [English]

Considering the concept of divine names and attributes of the Lord of the issues deserve attention in the field of Islamic education is. Allah always mentioned with the names and naturally Hosni knowledge of the names of new manifestations of eternal manifestation of God against man opens. Reflect on the verses of the Quran revealed the names of God is revealed from different types of applications such as urban structure and effects on each other divine names. This article is about the training received wisdom lies in the arrangement of the names found in the Quran is that dual or multiple.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divine Names-Companionship names-Wisdom of Education
قرآن کریم.
ابن عربی، محیی‌الدین (1383). کشف المعنی عن سرّ اسماءالحسنی، ترجمه و شرح علی زمانی قمشه‌ای، قم: مطبوعات دینی.
ابن فارس، احمد بن فارس بن زکریا (1391 ق). معجم مقاییس اللغه، مصر: شرکه مکتبه و مطبعه مصطفی البابی الحلبی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414 ق). لسان العرب، بیروت: دار صادر.
احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
امین، سیده نصرت (1361). مخزن العرفان فی تفسیر القرآن، تهران: نهضت زنان مسلمان.
امین، سیده نصرت (بی‌تا). سیر و سلوک، اصفهان: کتاب‌فروشی ثقفی.
ایزوتسو، توشیهیکو (1361). خدا و انسان در قرآن، ترجمة احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ایزوتسو، توشیهیکو (1378). صوفیسم و تائویسم، ترجمة محمدجواد گوهری، تهران: روزنه.
آلوسی، شهاب‌الدین سیدمحمد (بی‌تا). روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دارالحیاه التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله (1387). تسنیم، قم: اسراء.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1376 ق). تاج اللغه و صحاح العربیه، تحقیق احمد عبد الغفور عطار، مصر: دار الکتاب العربی.
حسینی همدانی، سیدمحمدحسین (1404 ق). انوار درخشان، تهران: کتاب‌فروشی لطفی.
خرمشاهی، بهاءالدین (1377). دانش‌نامة قرآن، تهران: دوستان.
خمینی، روح‌الله (1374). شرح دعای سحر، ترجمة سیداحمد فهری، تهران: اطلاعات.
خمینی، روح‌الله (1381). تفسیر سورة حمد، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
دینانی ابراهیمی، غلامحسین (1375). اسما و صفات حق، تهران: اهل قلم.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم الدارالشامیه.
رحیمیان، سعید (1376). تجلی و ظهور در عرفان نظری، قم: انتشارات تبلیغات اسلامی.
زمخشری، جارالله (1407 ق). تفسیر کشاف، تصحیح مصطفی حسین احمد، بیروت: دارالکتاب العرب.
شعرانی، ابوالحسن (1396). نثر طوبی، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
طالقانی، سیدمحمود (1345). پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشارات.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1415 ق). رسالة التوحیدیه، قم: جامعة مدرسین.
طباطبایی، سیدشرف‌الدین (1379). اسماءالحسنی، تهران: بهراد.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طوسی، محمد بن حسن (1409 ق). التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق و تصحیح احمد حبیب قیصر امامی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
طیب، سیدعبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.
العالمی، الموتمر (1406 ق). فقه المنسوب الی امام رضا، مشهد: مؤسسة آل‌بیت علیهم‌السلام.
فخر رازی، محمد بن عمر (1369). تفسیر الکبیر، تهران: دارالکتب العلمیه.
فلسفی، محمدتقی (1351). گفتار فلسفی (آیة‌الکرسی)، تهران: معارف اسلامی.
قرشی، علی‌اکبر (1307). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
قونوی، صدرالدین محمد بن اسحاق (1374). مصباح الانس، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مولی.
کاشانی، عبدالرزاق (1426 ق). لطائف الاعلام فی اشارات اهل الالهام، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه.
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407 ق). کافی، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
کاظمی خلخالی، زین‌العابدین (بی‌تا). تفسیر آیة‌الکرسی، تهران: مؤسسة عطایی.
مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1341). عرشیه، ترجمة غلامحسین آهنی، اصفهان: انتشارات دانشکدة ادبیات دانشگاه اصفهان.