نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات عربی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 کارشناسی ارشد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

قرآن کریم به‌مثابة متنی ادبی، در شیوۀ بیان، همة اسلوب‌های زبان ادبی را به‌کار گرفته است. یکی از وجوه سادگی و مفهوم‌پذیربودن بیان قرآن تصویری و ملموس‌بودن مفاهیم آن است .در‌واقع هنر قرآن آن است که از‌ ره‌گذر تصویر و تصویر‌پردازی به معانی و مفاهیم روح می‌بخشد و بر اندام معانی کسوت حیات می‌پوشاند؛ به‌گونه‌ای که حتی مفاهیم انتزاعی و موضوعات معنوی و ذهنی و حالات نفسانی همه‌وهمه جان می‌گیرند و به‌حرکت درمی‌آیند. در این مقاله، با تکیه‌بر روش توصیفی ـ تحلیلی، نخست به کلیاتی دربارة تصویر و تصویر‌پردازی هنری براساس دیدگاه سیدقطب پرداخته می‌شود، سپس، عناصر تصویر‌پردازی هنری در صحنه‌های مربوط به آب، به‌مثابة منشأ حیات و رزق‌وروزی در قرآن کریم، وا‌کاوی می‌شود. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که پر‌کاربردترین عناصر تصویر‌پردازی هنری در صحنه‌های مربوط به آب، به‌مثابة منشأ حیات و رزق‌وروزی، عبارت‌اند از: تخییل حسی، هماهنگی هنری، توصیف، حرکت، و رنگ.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Artistic Imaginary of water as the source of life and aliment in Holy Quran in Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Zineh Erfatpour 1
  • Hamideh Sadat Mohseni 2

چکیده [English]

Quran as a literature text, in the manner of expression, is used all modes of literary language. One of the aspects of simplicity and understandability of the Quran is figurative and concreteness of the mental concepts. It is art of Quran that give the meanings and gives life to upon meanings through image and Imaginary. So that abstract meanings, spiritual issues, mental issues and sensual moods all come alive and movie. We study in this research, the artistic imaginary of water as the source of life and aliment in Holy Quran. In this tract we have been paid over view about image and Imaginary according to sayyid Qutb's  theory and Artistic Imaginary elements in Water scenes as the source of life and aliment in Holy Quran. The finding of this research show: most used elements of the artistic imaginary in these scenes as follows: Sensual imagination, artistic harmony, description, movement and color that of course shows different effects of The blessing of water Ultimately elegance and beauty

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • artistic imaginary
  • water
  • sayyid Qutb's theory
قرآن کریم.
آذرنوش، آذرتاش (1385 ش). فرهنگ معاصر عربی ـ فارسی، تهران: نشر نی.
ابن‌عاشور، محمدالطاهر (بی‌تا). تفسیر التحریر والتنویر، تونس: دار سحنون للنشر و التوزیع.
ابن‌فارس، احمد (بی‌تا). معجم مقاییس اللغة، به تحقیق هارون عبدالسلام محمد، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
خالدی، صلاح عبدالفتاح (1989 م). نظریة التصویر الفنی عند سیدقطب، جدة ـ السعودیة: دار المنارة للنشر و التوزیع.
داود، محمد محمد (2002). الدلالة والحرکة ـ دراسة لأفعال الحرکة فی العربیة المعاصرة فی إطار المناهج الحدیثة، القاهرة: دار غریب للطباعة والنشر والتوزیع.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (‏1369). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن‏، ترجمة غلامرضا‏ خسروى حسینى، تهران: مرتضوى.
زمخشرى، محمود بن عمر (1407 ق)‏. الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏، بیروت: دار الکتاب العربی‏.
طباطبایى، سیدمحمدحسین (‏1374). ترجمة تفسیر المیزان‏، ترجمة محمدباقر موسوى، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامى‏.
طبرسى، فضل بن حسن (1375) ترجمة تفسیر جوامع الجامع‏، ترجمة اکبر غفورى و على عبدالحمیدى و احمد امیرى شادمهرى، ج 4، مشهد مقدس: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى‏.
طبرسی، فضل بن حسن (1415 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 10، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن (1354). ترجمة تفسیر مجمع البیان، تهران: فراهانى.
طریحى، فخرالدین بن محمد (1375). مجمع البحرین‏، ج 5، تهران: مرتضوى‏.
عارف جنید، صلاح‌الدین (1988 م). الرکام المزنی و الظواهر الجویه فی القرآن الکریم، دمشق.
فخر رازى، محمد بن عمر (1420 ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)‏، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی.
فولادوند، محمدمهدى‏ (1418 ق). ترجمة قرآن، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى.قرائتى، محسن‏ (1388). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درس‌هایى از قرآن.
قرشى بنابى، على‏اکبر (1371). ‏قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
قرطبى، محمد بن احمد (1364). الجامع لأحکام القرآن‏، تهران: ناصر خسرو.
قطب، سید (1998 م). قصص القرآن فی ظلال القرآن، بیروت: دار الیوسف.
قطب، سید (1389). تصویرسازی هنری در قرآن، ترجمة زاهد ویسی، سنندج: آراس.
قطب، سید (1425 ق). فى ظلال القرآن‏، بیروت: دار الشروق‏.
قطب، سید (1980 م). التصویر الفنی فی القرآن الکریم، مصر: دار الشروق.
معرفت، محمد‌هادى‏ (1410 ق). التمهید فی علوم القرآن‏، قم: حوزة علمیة قم، مرکز مدیریت‏.
مکارم شیرازى، ناصر (1371). تفسیر نمونه‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
موسوی بلده، محسن (۱۳۶۸). حلیة القرآن، ج 2، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، دار القرآن الکریم.