نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مفسران اهل تسنن و شیعه از دیرباز دربارۀ معنی امام، ویژگی‌ها، و شئون امامت اختلاف نظر داشته‌اند. مهم‌ترین مستند هر دو گروه برای اثبات دیدگاه خود قطعاً آیات قرآن بوده است. در این میان یکی از مهم‌ترین آیاتی که شیعه با استناد به آن، ضمن متفاوت دانستن مقام امامت از نبوت، مهم‌ترین ویژگی‌های امام مانند لزوم عصمت ظاهری و باطنی و درنتیجه ضروری بودن تعیین امام از سوی خدا را نتیجه گرفته آیۀ 124 سورۀ بقره است. شیعیان هم‌چنین این آیه را دلیلی بر بطلان امامت هر فاسق و ظالمی تا روز قیامت دانسته‌اند و از این آیه در مناقشات کلامی در مسئلۀ امامت بعد از پیامبر (ص) فراوان بهره برده‌اند. از آن سو مفسران اهل تسنن با یک‌سان دانستن مقام امامت و نبوت این آیه را دلیلی بر لزوم عصمت انبیا دانسته‌اند؛ با این‌ حال به این آیه برای اثبات عصمت ظاهری امام، بطلان امامت کافر و فاسق، چه به‌منزلۀ رهبر جامعۀ اسلامی یا در منصب قضاوت یا امامت نماز نیز استناد کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Approaches to the Q:2:124 in the Issue of Iman in Shii and Sunni Tafsirs

نویسندگان [English]

  • nosrat nilsaz
  • sedigheh maleklou

tarbiat modares university

چکیده [English]

From a long time ago the interpreters of Sunnite and Shiite theologians have had dispute over the meaning of Imam (leader) and his characteristics, and dignities of the Imamate. Of course, to prove their points of views the most important documents for both groups are the verses of the Holy Quran among which the most important verses that Shiite refer to is Chapter Baqara (2): Verse 124 which, among others, describes the difference between prophecy and the positions of the Imam’s leadership, of which the most important characteristics of the leader include the necessities of inward and outward chastity and thus the determining of the Imam by God Almighty, is concluded. The Shiites also take this verse as an invalidation of any lecher and ruthless leadership, as Imam, until the Day of Resurrection, and use this verse in all of their verbal disputes about the subject of leadership after the (PBUH).
On the other hand, Sunnite interpreters believe in the identity for the prophecy and Imamate (leadership) and took this verse as the requirement of the prophet’s chastity, yet they also took it for proving the Imam’s (leader’s) outward chastity and also to refer to it as invalidation of any lecher and ruthless leadership, either as a leader of an Islamic society, or in a judicial position of society or as the leader of congregational prayers

کلیدواژه‌ها [English]

  • Verbal disputes
  • Interpreters
  • Theologians
  • SHIITE
  • Sunnite
  • Leader (Imam)
قرآن کریم. ترجمۀ مکارم شیرازی.
آلوسی، سیدمحمود (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن شهر آشوب، مشیرالدین ابی عبدالله محمد بن علی (1956). مناقب آل ابیطالب، نجف: مکتبة و مطبعة الحیدریة.
ابن عاشور، محمد بن طاهر (بی‌تا). التحریر و التنویر، بی‌جا: بی‌نا.
اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف (1420ق). البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
بیضاوی، عبدالله بن عمر (1418ق). انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جصاص، احمد بن علی (1405ق). احکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله (1385). تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
حسینی تهرانی، سیدمحمدحسین (بی‌تا). امام‌شناسی، تهران: علامه طباطبائی.
حسینی همدانی، سیدمحمدحسین (1404ق). انوار درخشان، تهران: کتاب‌فروشی لطفی.
حقی بروسوی، اسماعیل (بی‌تا). تفسیر روح البیان، بیروت: دار الفکر.
خطیب، عبدالکریم (بی‌تا). تفسیر القرآنی للقرآن، بی‌جا: بی‌نا.
رشیدرضا، محمد (بی‌تا). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، بیروت: دار المعرفه.
زحیلی، وهبة بن مصطفی (1418ق). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر.
زمخشری، محمود (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
سورآبادی، ابوبکر عتیق بن محمد (1380). تفسیر سورآبادی، تهران: فرهنگ نشر نو.
سید المرتضی (1413ق). تفسیر الشریف المرتضی المسمی به نفائس التأویل، تحقیق السید مجتبی احمد الموسوی، لبنان: شرکة الاعلمی للمطبوعات.
شریف لاهیجی، محمد بن علی (1373). تفسیر شریف لاهیجی، تهران: دفتر نشر داد.
شوکانی، محمد بن علی (1414ق). فتح القدیر، بیروت: دار ابن کثیر، دار الکلم الطیب.
الصبحی، الطالب عبد العزیز بن سعد بن ساعد (1420ق). ابن خویز حیاته و آرائه الاصولیة، مکه: جامعة ام القری کلیة الشریعة و الدراسات الاسلامیة.
صدوق، محمد (1417ق). الامالی، قم: مرکز الطباعة و النشر فی مؤسسة البعثة.
طباطبائی، سیدمحمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طبرسی، احمد بن ابی طالب (بی‌تا). الاحتجاج، قم: اسلامیه.
طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طبری، ابو جعفر محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
طیب، سیدعبدالحسین (1362). کلم الطیب در تقریر عقاید اسلام، بی‌جا: کتاب‌خانة اسلام.
طیب، سیدعبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
علوی عاملی، میرسیدمحمد (بی‌تا). لطائف غیبیه، قم: مکتب السید الداماد.
فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (1420 ق). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فخلعی، محمدتقی (بی‌تا). مجموعه گفتمان‌های مذاهب اسلامی، تهران: نشر مشعر.
قرطبی، محمد بن احمد (1364). الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
کلینی، یعقوب (1363). الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمدباقر (1412ق). بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
محمد جمیل، محمود (بی‌تا). الفوائد البهیة فی شرح عقائد الامامیة، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
مراغی، احمدبن مصطفی (بی‌تا). تفسیر المراغی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مرعشی، سیدنورالله (بی‌تا). الصوارم المهرقة فی رد الصواعق المحرقة، قم: نهضت.
مصطفوی، حسن (1380). تفسیر روشن، تهران: مرکز نشر کتاب.
مطهری، مرتضی (1369). امامت و رهبری، تهران: صدرا.
مغنیه، محمدجواد (1424ق). الکاشف، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مقداد، فاضل (بی‌تا). اللوامع الالهیة فی المباحث الکلامیة، تهران: دفتر تبلیغات اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
موسوی سبزواری، سیدعبدالاعلی (1409ق). مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة اهل بیت.