نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

2 دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

سخن از پیوستگی و انسجام متن قرآن پیشینه ای دیرین در سنت قرآن پژوهی مسلمانان دارد. در این میان، آرا و رویکردهای معاصر به این مسئله در میان قرآن پژوهان غربی جایگاهی ویژه یافته و محل منازعه بر سر پیوستگی و گسستگی متن قرآن کریم شده است. به رغم باور عموم قرآن پژوهان غربی به پراکندگی متن قرآن، در دوران معاصر دسته­ای از ایشان با اتکا به دانش­های ادبی و زبانی در پی اثبات انسجام و پیوستگی این متن مقدس بر آمده اند. در این میان، نیل رابینسون نخستین فردی است که با کاربست نظریات جدید زبانشناسی، به مخالفت با رویکرد غالب پرداخته و پیوستگی متن قرآن کریم، به­ویژه در سوره های بلند مدنی را مورد بررسی قرار داده است. نظر به اهمیت جایگاه رابینسون و روش وی،مقاله حاضرعهده­دار تحلیل روش رابینسون در این باره است.بررسی آخرین آثار رابینسون،که به پیوستگی سوره آل عمران اختصاص دارد، نشان می­دهد که وی، بی آنکه سخن از تحلیل گفتمان به میان آورده باشد، از مولفه های تحلیل گفتمان از جمله پردازش صعودی و پردازش نزولی متن و نیز راهبردهای تحلیلی گفتمان بهره برده و از این رهگذر پیوستگی درونی و معنایی آیات را نشان داده است. لذا می­توان گفت روش مورد استفاده رابینسون در اثبات پیوستگی، روش تحلیل گفتمان است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Exploring the function of the discourse analysis to prove the coherence of the Holy Qur'an's text Based on Neal Robinson's Approach

نویسندگان [English]

  • Narjes Tavakoli Mohammadi 1
  • Azam puyazade 2

1 Ph.D. in Quranic and Hadith Studies, University of Tehran

2 Associate Professor in Quranic and Hadith Studies, University of Tehran

چکیده [English]

The study of continuity and coherence of the Qur'anic text have been discussed in Muslim tradition for a long time. Meanwhile, the contemporary views and approaches to this issue have been specially placed among the western Qur'anic scholars. In spite of the popular conviction of the western Qur'anic scholars that the Qur'an's text is dispersed, in the contemporary era, a group of them have relied on literary and linguistic approaches to prove the coherence of this sacred text. For the meantime, Neal Robinson is the first scholar that opposes the dominant approach with the use of new linguistic theories, and examines the coherence of the Holy Qur'an's text, especially in long madani surahs. Considering the importance of Robinson's position and method, we analyzed his method in this paper. The review of Robinson's latest works, which is devoted to the coherence of Sura Al-Imran, shows that he, with no mention of discourse analysis, has used components of discourse analysis, including Bottom-up Processing and Top-Down processing, as well as strategies of discourse analysis. Thus, he has shown the coherence and cohesion of the verses of the sura. Therefore, we could conclude that Robinson's method in proving coherence of sura is discourse analysis method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qoran
  • Neal Robinson
  • Nazm
  • discourse analysis
  • coherence
  • Surah Al-Imran
قرآن کریم؛
آشوری، داریوش(1389ش).  فرهنگ علوم انسانی: انگلیسی-فارسی، تهران: نشر مرکز.
آقاگل زاده، فردوس(1390ش). تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبانشناسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آقاگل زاده، فردوس(1392ش).  فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، تهران: نشر علمی.
آقایی، سید علی(1387ش). «تناسب مضمونی و انسجام ساختاری در قرآن»، کتاب ماه دین، س11، ش 132.
ابن سراقه، محمد بن عبد الله أبو بکر بن العربی (1424 ق). أحکام القرآن، تحقیق محمد عبد القادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن عطیه اندلسی، ابومحمد (1422 ق). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبد السلام عبد الشافی محمد، بیروت: دار الکتب العلمیة.
بازرگان، عبدالعلی(1375ش).  نظم قرآن، تهران: انتشارات قلم.
باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب(1997م).  إعجاز القرآن، تحقیق أحمد صقر، مصر: دار المعارف.
البرزی، پرویز (1386ش).  مبانی زبان­شناسی متن، تهران: امیرکبیر.
بستانی، محمود (1422/1380).  التفسیر البنایی للقرآن الکریم، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
بقاعی، برهان الدین إبراهیم بن عمر (1995م).  نظم الدرر فی تناسب الآیات والسور، لبنان: دار الکتب العلمیة.
بلاطه، عیسی(1392ش ). «ساختارهای ادبی قرآن»، ترجمه مهرداد عباسی، دایرۀ المعارف قرآن، سر ویراستار: جین دمن مک اولیف، سرویراستار ترجمه فارسی: حسین خندق آبادی و دیگران، ج سوم،  تهران: حکمت.
ترجمه تفسیری کتاب مقدس(03.04. 2017). https://www.bible.com/fa/versions/1619
تهانوی، اشرف علی(بی تا). تفسیر بیان القرآن، 3 جلد، لاهور: مکتبه رحمانیه،
جاحظ، أبو عثمان عمرو بن بحر(1384 ق). رسائل الجاحظ، تحقیق وشرح عبد السلام محمد هارون، قاهره: مکتبة الخانجی.
جرجانی، أبو بکر عبد القاهر بن عبد الرحمن(بی تا). أسرار البلاغة، تحقیق محمود محمد شاکر، قاهره: مطبعة المدنی.
حوی، سعید(1409/1989). الاساس فی التفسیر، بیروت: دارالسلام.
حییم، سلمان(1366ش). فرهنگ عبری فارسی، اسرائیل- اورشلیم: برادران القانیان.
خامه گر، محمد(1386ش). ساختار هندسى سوره هاى قرآن: پیش درآمدى بر روش هاى نوین ترجمه و تفسیر قرآن کریم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامى.
خطابی، أبو سلیمان حمد بن محمد بن إبراهیم (1955م). بیان اعجاز القرآن، در  ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن للرمانی و الخطّابی و عبدالقاهر الجرجانی فی الدراسات القرآنیه و النقد الادبی، قاهره: دارالمعارف،
درازّ، محمد عبد الله(1404ق). المدخل الی القرآن الکریم:عرض تاریخی و تحلیل مقارن، ترجمه محمد عبدالعظیم علی، تحقیق سید محمد بدوی، کویت: دارالقلم.
درازّ، محمد عبد الله (1426هـ- 2005م). النبأ العظیم نظرات جدیدة فی القرآن الکریم، تحقیق: أحمد مصطفى فضلیة، بیجا: دار القلم للنشر والتوزیع.
دروزة ، محمد عزت (1383 ق).  التفسیر الحدیث، قاهره: دار إحیاء الکتب العربیة.
دهخد، علی اکبر(2017.06.14).  «پیوستگی»، پایگاه اینترنتی واژه یاب، پیوستگیhttps://www.vajehyab.com/dehkhoda/.
رمانی، ابوالحسن علی بن عیسی(1955م). النکت فی اعجاز القرآن، در ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن للرمانی و الخطّابی و عبدالقاهر الجرجانی فی الدراسات القرآنیه و النقد الادبی، قاهره: دارالمعارف.
زرکشی، أبو عبد الله بدر الدین محمد بن عبد الله(1376 ق). البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد أبو الفضل إبراهیم، بیروت: دار إحیاء الکتب العربیة.
سگیو، داود(1985م ). قاموس عبری-عربی للغۀ العبریه المعاصرۀ، قدس: بی نا.
سلطانی، علی اصغر(1383ش). «تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش»، نشریه علوم سیاسی، سال 7، ش 26.
سید قطب(1412ق).  فى ظلال القرآن،  بیروت- قاهره: دار الشروق.
سیوطى، جلال الدین(1421ق).  الإتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربى.
طبرسى فضل بن حسن(1372 ش). مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طبری، محمد بن جریر(1420 ق). جامع البیان فی تأویل القرآن، تحقیق أحمد محمد شاکر، بی جا: مؤسسة الرسالة.
عظیمی فرد، فاطمه(1392ش). فرهنگ توصیفی نشانه شناسی، تهران: نشر علمی.
فخر رازی، أبو عبد الله محمد بن عمر(1420 ق). مفاتیح الغیب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
محمودزاده، کامبیز(1394ش). فرهنگ زبانشناسی کاربردی، تهران: نشر علمی.
مژده برای عصر جدید(03.04. 2017). https://www.bible.com/fa/versions/181
نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد(1416ش). غرائب القرآن ورغائب الفرقان، تحقیق زکریا عمیرات، بیروت:  دار الکتب العلمیه.
هزاره نو(03.04. 2017). https://www.bible.com/fa/versions/118
واحدی نیشابوری، أبو الحسن علی بن أحمد(1968م).  أسباب النزول، قاهره: مؤسسة الحلبی وشرکاه.
یورگنسن، ماریانه و لوئیز فیلیپس(1393ش). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
 
 

 

Ben Abba, Dov(1978).  The Signet Hebrew/English English/Hebrew Dictionary, New York: New American Library.
Brown, Gillian and George Yule(1983). Discourse Analysis, New York: Cambridge University Press.
Claude, Gilliot and Pierre Larcher(2003). “Language and Style of the Quran”, in Jane Dammen McAuliffe(.ed), Encyclopaedia of the Qurʾān, Leiden – Boston: Brill, , Vol.3, pp.109-135.
Crystal, David(1992). A Dictionary of Linguistics and Phonetics, 3rd edition, UK: Blackwell.
El-Awa, Salwa M.( 2006) Textual Relations in the Qur'an: Relevance, Coherence and Structure, London: Routledge.
Gesenius, H. W. F (1979). Gesenius' Hebrew and Chaldee Lexicon to the Old Testament Scriptures: Numerically Coded to Strong's Exhaustive Concordance, with an English Index of More Than 12,000 Entries, Samuel Prideaux Tregelles(tr.), Baker Book House.
Halliday, M.A.K. and R.Hassan(1976). Cohesion in English, London: Longman.
Mir, Mustansir(1993). “The sura as a unity: A twentieth century development in Qur’an exegesis”, in G.R. Hawting and Abdul-Kader A. Shareef (eds.) Approaches to the Qur’an, London: Routledge.
Mir, Mustansir(1986). Coherence in the Qur’an, USA-Indianapolis, IN: American Trust Publications.
Neuwirth, Angelika(2002). “Form and Structure of the Qur_ān”, in Jane Dammen McAuliffe(ed.), Encyclopaedia of the Qurān,  Leiden–Boston: Brill, Vol. 2.
Neuwirth, Angelika(2006). “Sura(s)”, in in Jane Dammen McAuliffe(ed.), Encyclopaedia of the Qurān, Leiden–Boston: Brill, Vol. 5.
Payne Smith(Margoliuth), Jessie(1903). A Compendious Syriac Dictionary: Founded Upon the Thesaurus Syriacus of Robert Payne Smith, Oxford : The Clarendon Press.
Rippin, Andrew(1982).  “Review of Neuwirth, Studien”, in Bulletin of the School of Oriental and African Studies, No. 45.
Robinson, Edward(1984). A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, Bostob and New York: Houghton Mifflin Company.
Robinson, Neal(2001). ‘Hands Outstretched: Towards a Re-reading of Sūrat al-Māʾida’, Journal of Qur’anic Studies,vol. 3, No.1.
Robinson, Neal(2000). ‘The Structure and Interpretation of Sūrat al-Mu minūn’, Journal of Qur’anic Studies. Vol. 2, No. 1.
 Robinson, Neal(2004). ‘Sūrat Āl cImrān and  Those with the Greatest Claim to Abraham’, Journal of Qur’anic Studies, Vol. 6, No. 2.
Robinson, Neal(2008). “The Dynamics of Surah Āl ‘Imrān”, Pak Tae-Shik, Saramui Jonggyo, Jonggyoui Saram ,Seoul: Baobooks.
Robinson, Neal(2003). Discovering the Qurn: A contemporary approach to a veiled text, Washington, D.C. :Georgetown University Press.
Robinson, Neal(1999). Islam a concise introduction, London/Richmond: Curzon Press.
Salki, Raphael(2001). Text And Discourse Analysis, London: Taylor & Francis e-Library.
Wadad Kadi (al-Qāzī) and Mustansir Mir(2003). “Literature and the Qur_ān” in Jane Dammen McAuliffe(ed.), Encyclopaedia of the Qurān, Leiden–Boston: Brill, Vol.3.
Yule, George(2014). the Study of Language (FIFTH EDITION), United Kingdom- Cambridge: Cambridge University Press.
Cuypers, Michèle(2011 ). “Semitic Rhetoric as a Key to the Question of the naẓm of the Qur’anic Tex” in Journal of Qur’anic Studies, vol 13.
 Cuypers, Michèle(2010 ). “The Semitic rhetoric in the Koran and a Pharaonic papyrus ”, in US-China Foreign Language , vol.1.
Cuypers, Michèle(2009). The Banquet: A Reading of the Fifth Sura of the Qur’an, Rhetorica Semitica ,Miami: Convivium Press.
Cuypers, Michèle(2015). The Composition of the Qur'an, London: Bloomsbury.
Zahniser, Matthias1991). “The word of God and the apostleship of Isa. A narrative analysis of Al Imran (3:33-62)”, in Jurnal of Semantic studies, No. 37.
Hebrew Westminster Leningrad Codex (14.04.2017). https://www.bible.com/fa/bible/904/JHN.1.wlc