نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مریم قبادی

استادیار پژوهشکدۀ مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هرچند در تعریف واژۀ تأویل اشاره‌ای به عقل نشده است حضور التزامی عقل را در تحلیل هستۀ معنایی آن می‌توان یافت. معانی تأویل(تفسیر، رجوع، آغاز و ابتدا، پایان و عاقبت، مصیر و مرجع، جمع، اصلاح، سیاست، تغییریافتن، تدبیر و تقدیر) از جهات مختلف قابل‌تحلیل‌اند؛ ازجمله‌این‌که تغییر، تحول، صیرورت، بازگشت، و نیز پیوند با ابتدا و انتها، و... ناظر به‌نوعی حرکت جهت‌دار و غایت‌مندند. اساساً، تصور حرکت بدون مقصد و غایت ممکن نیست، هم‌چنان‌که سخن از غایات بدون حرکت بی‌معناست. تمرکز بر این نکته آدمی را به‌وجود نوعی آگاهی، فکر، و اندیشه در نهاد واژۀ تأویل که در اصل و در بنیان اولیۀ‌ آن نیز است، ره‌نمون می‌سازد. درواقع، عقلانیت معنای لازم تأویل است و بدون آن تأویل میسر و بلکه محقق نخواهد شد. ازاین‌رو، در آیۀ 7 سورۀ آل‌عمران معیار و عیار انسانیِ تأویل، افزون بر انتساب به الله(جامع جمیع اسماء وصفات)، رسوخ در علم است.صرف‌نظر از اختلافات مطرح در این زمینه، تمرکز و بلکه تأکید بر علم(اعم از علم الهی یا علم بشری با قید رسوخ) اشارتی دارد به پیوند تأویل با علم و آگاهی و پیداست علم بدون عقلانیت قابل‌تصور نیست.
بااین‌حال، این بُعد از تأویل مغفول واقع شده و بلکه ازسوی مخالفان موردانکار قرار گرفته و اساساً تأویل در حد مقوله‌ای فرقه‌ای فروکاسته شده است. حال‌آن‌که پیوند یا به‌تعبیر دقیق‌تر نسبت تأویل و عقلانیت امری جدی و اساسی و البته نیازمند بیان است. این نوشتار با روش تحلیلی درپیِ تبیین این عنصر مقوّم تأویل، با اشاره‌ای گذرا بر ضرورت و چرایی، از خلال ضوابط، اصول و شرایط مطرح‌شده، مقصود خود را جسته و به این نتیجه رسیده است که عقلانیتْ عنصر مقوّم تأویل است و تأویل بدون آن قطعاً تأویل نخواهد بود و شاید سخنی باشد مبتنی‌بر هوی و تفسیر به رأی.

کلیدواژه‌ها

• تأویل
• عقلانیت
• قرآن
• ضوابط تأویل

عنوان مقاله [English]

Rationality in Quranic Exegesis

نویسنده [English]

• Maryam Qobadi

Assistant Professor of Quranic Studies Institute, Humanities and Cultural Studies Institute

چکیده [English]

Although there is no mention of reason in the interpretation of the term interpretation, the ontological presence of reason can be found in its semantic analysis. The meanings of interpretation (interpretation, reference, beginning and end, end and end, epistle and reference, addition, correction, policy, change, discipline, and fate) can be analyzed in various ways, including change, evolution, transcendence, return, and link to the beginning. And the bottom, and the ... watchers are some kind of directional and tele-motion. Basically, it is not possible to imagine a destination without a destination, as it is meaningless to talk about a destination without a destination. Focusing on this point leads to the emergence of an awareness, thought, and thought in the entity of the word of interpretation, which is at its very core. In fact, rationality is the necessary meaning of interpretation, and without it interpretation cannot be possible, but it will not be possible. Hence, in verse 7 of Al-Imran the standard of human interpretation, in addition to being attributed to Allah (inclusive of all nouns), there is intrusion into science. Regarding the disputes raised in this field, the focus is on the science or the emphasis Human science refers to the interplay of interpretation with science and consciousness and it seems that science without rationality cannot be conceived.
However, this dimension has been neglected by interpretation, but also by the opposition and has essentially been reduced to a sectarian category. Whereas linking, or more accurately, to interpretation and rationality, is a serious matter, and of course requires expression. This paper analyzes the rationale of this authoritative element, with a brief reference to the necessity and why, through the proposed rules, principles, and conditions, and has come to the conclusion that rationality is the rational element of interpretation. It will not be an interpretation, and it may be based on whim and interpretation of the vote.

کلیدواژه‌ها [English]

• Interpretation
• rationality
• the Koran
• the rules of interpretation