نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، علوم قرآن و حدیث،پژوهشگاه علوم انسانی،تهران،ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

1022034/isqs.2020.5232

چکیده

قرآن کریم سرشار از آموزه‌های صلح آمیز و مهرگستر و دین اسلام از آغاز پیدایی منادی صلح و رحمت برای همه انسان‌ها بوده است. خداوند متعال در سراسر قرآن و شروع هر سوره با صفت رحمان و رحیم نام برده شده و احترام به کرامت انسانی و تنوع فرهنگی، هم زیستی مسالمت آمیز و تشویق به همکاری و هم‌افزایی در شمار آموزه های پر بسامد این کتاب آسمانی است. در این میان آیاتی از قرآن کریم که همگان را به صلح و مدارا دعوت کرده در مناسبات اجتماعی حایز اهمیت ویژه ای هستند. این جستار با توجه به گسترة معنایی صلح در دنیای معاصر به طور خاص تفاسیر مختلف از آیات مربوط به صلح (در برابر جنگ) ، آزادی عقیده و آزادی بیان را در ادوار مختلف تاریخی بررسی نموده است.
مطالعه تطور تاریخی آراء مفسران ذیل آیات منتخب که بنابر ظاهر حاوی آموزه های مداراجویانه و صلح آمیز هستند، نشان می دهد شرایط تاریخی و سیاسی و پیش فرض های مفسّر در فهم و تفسیر او از آیات نقش بسزایی داشته است. این مطالعه از سوی دیگر باین نتیجه رسیده که مفسران دوران معاصر درمقایسه با متقدمان بیش‌تر به مفاهیم صلح، آزادی، گفتگو و تعامل توجه و تمرکز کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on historical evolution of the interpretation of peaceful teachings of the Qur'an

نویسندگان [English]

  • Mojgan Kavoosi 1
  • porough parsa 2

1 Quran&traditio science,institute for humanities and cultural studies,tehran,iran

2 Department of Quranic and Hadith Sciences, Institute of Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

The Holy Quran has been full of peaceful and loving teachings and the religion of Islam since the beginning of the proclamation of peace and mercy for all human beings.God Almighty is mentioned throughout the Qur'an and the beginning of each chapter with the attributes of mercy and compassion, and respect for human dignity and cultural diversity, peaceful coexistence, and encouragement for cooperation, all-encompassing, and peaceful human relations among the most frequent teachings of this divine book. These teachings have apparently been interpreted differently in different historical periods and under different political conditions, and the interpreter's assumptions have played a significant role in his understanding of the verses.
This article specifically; He has studied the subject of peace, freedom of opinion, and freedom of expression, which are manifestations of tolerance in Qur'anic teachings, in various interpretations in a descriptive-analytical manner.
A study of the historical evolution of the views of the commentators under the selected verses, which seem to contain tolerant and peaceful teachings, shows that contemporary commentators have paid more attention to the concepts of peace, freedom, tolerance, dialogue and interaction than their predecessors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • Peace
  • Freedom of Thought
  • Freedom of Expression
  • Early Commentators
  • Contemporary Commentators
قرآن‌کریم. ترجمه محمدمهدى فولادند(1418ق.). تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی قرآن کریم. چاپ سوم.
آقابخشی، علی؛ افشاری، مینو (1383). فرهنگعلومسیاسی. ویرایش ششم، تهران: چاپار. چاپ اول.
ابن‌قدامه‌، احمد بن محمد [بی تا].  المغنی و الشرح الکبیر. بیروت‌: دار الکتب الاسلامیة.
ابن منظور، محمد بن مکرم‏ (1414ق). لسان العرب‏. چاپ سوم. بیروت: دار صادر.
ایازی، سید محمدعلی (1395). آزادی در قرآن. تهران: ذکر. چاپ چهارم.
بروجردی، اشرف (1396)، جهاد و ترور در اسلام . تهران ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بروکلمان، کارل (۱۹۴9 م). تاریخ الشعوب الاسلامیه. نقله الی العربیه نبیه امین فارس و منیر بعلبکی. بیروت: دارالعلم للملایین.
بستانی، فؤاد افرام (1375). فرهنگ أبجدی عربی فارسی. ترجمه رضا مهیار. ‏تهران: انتشارات اسلامی. چاپ دوم.
جوادی آملی، عبدالله (1387). تفسیر تسنیم. محقق سعید بندعلی. قم : مرکز نشر اسراء. چاپ دوم.
دروزه، محمد عزه(2000). التفسیرالحدیث ترتیب السور حسب النزول. بیروت: دار العرب الاسلامی.
دکمجیان، هرایر(1366). جنبش های اسلامی در جهان عرب. ترجمه حمید محمدی. تهران:کیهان.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم. چاپ اول‏.
زمخشری، محمود بن عمر (1407ق.). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل‏. بیروت: دار الکتاب العربی‏. چاپ سوم.
سید قطب (1374).  اسلام و صلح جهانی. ترجمه سید هادی خسروشاهی؛ زین العابدین قربانی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. چاپ ششم.
سید قطب (1425ق).  فی ظلال القرآن. بیروت: دارالشروق.
صالح، صبحی ابراهیم (1413ق). مباحث فی علوم القرآن. قم: منشورات الرضی. چاپ پنجم.
طالقانی، محمود (1362). پرتوی از قرآن. تهران: انتشار. چاپ چهارم.
طباطبایی، محمدحسین (1390ق.).  المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. چاپ دوم.‏
طبرسی، فضل بن حسن (1372ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. مصحح فضل‏الله‏ ‏یزدى طباطبایى، هاشم‏ رسولى. تهران: ناصر خسرو. چاپ سوم.
طبری، محمدبن جریر(1412ق). جامع البیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دارالمعرفه. چاپ اول.‏
 عمید زنجانی، عباسعلی (1373).  فقه سیاسی. تهران، امیرکبیر. چاپ دوم.
فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق). کتاب العین‏. قم: نشر هجرت. چاپ دوم.
فضل الله، محمد حسین(1419ق.).  من وحی القرآن. بیروت: دارالملاک. چاپ اول.
فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی(1415ق).  تفسیرالصافی. مقدمه و تصحیح حسین اعلمی. تهران: مکتبه الصدر. چاپ دوم.
فیومی، احمدبن محمد(1414ق).  المصباح المنیر فی غرب الشرح الکبیر للرافعی. قم: مؤسسه دارالهجره. چاپ دوم.
کسار، جواد علی (1420ق).  محمدجواد مغنیه حیاته و منجه فی التفسیر. قم: دارالصادقین، للطباعه والنشر ایران.
کلینی، محمدبن یعقوب (1407). الکافی. مصحح على اکبر غفارى و محمد آخوندى تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
مجتهد شبستری، محمد( 1375ش). هرمنوتیک، کتاب و سنّت. تهران: طرح نو. چاپ دوم.
معرفت، محمدهادی(1415ق). التمهید فی علوم القرآن. قم: مؤسسه النشر الاسلامیه. چاپ دوم.
مغنیه، محمدجواد(1424ق). التفسیر الکاشف. قم: دارالکتاب الاسلامی. چاپ اول.
مغنیه، محمدجواد(1378ش). ترجمه تفسیر کاشف. مترجم موسی دانش.  قم: بوستان کتاب قم(انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم)‏. چاپ اول.
مکارم شیرازی، ناصر(1371).  تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه. چاپ دهم.
مونتسکیو، شارل لوئی دو سکوندا (۱۳۶۲). روح القوانین، ج۱، ترجمه و نگارش علی اکبر مهتدی. تهران: امیرکبیر.
 واعظی، احمد(1392ش).  نظریه تفسیر ومسائل آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. چاپ دوم.
وات، مونتگمری(1378).  تأثیر اسلام بر اروپای قرون وسطی. ترجمه حسین عبدالمحمدی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
Galtung, j. (1968), Peace In D. Sills (Ed.) International, Encyclopedia of Social Sciences Gerner. Paris: UNESCO.
پارسا، فروغ (1389). «روحانیت مسیحی و رویکرد جدلی نسبت به قرآن کریم» ، نشریه بینات، شماره 66.
پوریزدان پناه کرمانی، محیا؛ اخوان مقدم، زهره (1397). «رفع تعارض از آیات ناظر بر صلح و جنگ» دوفصلنامه علمی- پژوهشی تفسیر و زبان قرآن، شماره دوازدهم، بهار و تابستان.