نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• میثم صادقی تورانپشتی ¹
• یحیی میرحسینی ²
• احمد زارع زردینی ³

¹ دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران

² استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، میبد، ایران

³ دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، یزد، ایران

چکیده

یکی از تقسیمات متن قرآن در کنار آیه، سوره، حزب و جزء، «رکوع» نام دارد؛ مجموعه‌ای از آیات که در ‌موضوع و ‌معنا، قرابت بسیاری دارند و برخلاف غالب تقسیمات قرآنی، تعداد حروف و کلمات در تعیین دامنه‌اش دخالتی ندارد. رکوع با توجه به اهمیت شایان توجهی که در امر قرائت و تفسیر دارد، اما کمتر از دیگر همتایان خود مورد توجه بوده است. قدیم‌ترین یادکرد به‌یادگارمانده از رکوعات، به سده چهارم هجری بازمی‌گردد؛ جایی که برای نوافل شبانه ماه رمضان ، می‌بایست پس از فاتحةالکتاب، قطعاتی از قرآن خوانده شود. از آن پس، به‌تدریج کاربست و ضرورت توجه به رکوعات فزونی گرفت تا آنکه نشانه‌اش در حاشیه برخی مصاحف، وارد شد. نوشتار حاضر با روشی توصیفی ـ تحلیلی، می‌کوشد نخست با استفاده از مطالعات خوانش متن، ارتباط رکوعات را با بحث سازماندهی متون و پاراگراف‌بندی به بحث گذارد. آنگاه از جایگاه رکوعات قرآنی در فرهنگ اسلامی بگوید و در پایان، فواید آن را در قالب کارکردهای قرائت قرآن (جنبه تبلیغی و تعلیمی) و نگارش تفسیر (جنبه علمی) تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

• رکوع / رکوعات
• قرائت قرآن
• تفسیر
• مصحف
• ساماندهی متن

عنوان مقاله [English]

Quranic ruku's; from historical background to usages in Islamic culture

نویسندگان [English]

• meysam sadeghi turanposhti ¹
• Yahya Mirhoseini ²
• ahmad zarezardini ³

¹ PhD student, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Meybod University, Meybod, Iran

² Assistant Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Meybod University, Meybod, Iran

³ Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Studies, Meybod University, Meybod, Iran

چکیده [English]

One of the divisions of the text of the Qur'an next to the verse, surah, hizb and Juz' is called " ruku';" A set of verses that are very similar in subject and meaning and unlike most Qur'anic divisions, the number of letters and words does not interfere in determining its scope. despite the the remarkable importance of ruku' in reading and interpretation, it has received less attention than its other counterparts. the oldest memorable mention of ruku's dates back to the fourth century AH; where for the supererogatory nights of Ramadan, parts of the Qur'an should be recited after the sura al-Fatiha. from then on, the usages and necessity of paying attention to the ruku's gradually increased until its sign appeared in the margins of some mus'hafs. the present article, in a descriptive-analytical method, first tries to discuss the relationship between Quranic ruku's and paragraphing by text reading studies. then tell about the place of Quranic ruku's in islamic culture and finally explain its benefits in the form of the functions of reciting the Quran (propaganda and educational aspect) and writing commentary (scientific aspect).

کلیدواژه‌ها [English]

• ruku'/ruku's
• Quran reading
• Interpretation
• Mushaf
• Organize the text