نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

One of the most important aspects of Quran felicity is the rhythm of verses. Beautiful rhythm and sounds have effect on evolutionary and changing the spirit of mankind, the God has mixed the verses of his book with wonderful rhythm.
In fact the rhythm of Quran is the first level of attracting audience. This discipline has inseparable connection with meaning structure. So that a small change in rhythm of verses can change the meaning dimension in this study. We want to study the role of tone in illustrating the verses by using descriptive- analytic. The study shows that the smallest vocalic unit in this verses have meaning messages and vocals of verses depend on meaning and speech and change according to mode of verses. Presence of weak features in verses represent the silence which happen after blowing in horn and the death that finish the lives of who lives in sky and earth and just God will be remain. Presence of weak features in verses represent the silence which happen after blowing in horn and the death that finish the lives of who lives in sky and earth and just God will be remain.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The harmony of sound and meaning in the verses of blowing trumpets

نویسندگان [English]

  • mansoreh talebian 1
  • Rouhollah saiiady nezhad 2
  • housain imanian 3

1 PhD student in Arabic language and literature, Kashan University

2 Faculty member of the Department of Arabic Language and Literature,University of Kashan

3 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Kashan University

چکیده [English]

رابطة آوا و معنا در نظام قرآن؛ رابطه‌ای شگفت و بررسی بلاغت قرآن از این منظر، نشانگر سبک ویژة این متن است؛ سبکی که با کاربرد عناصر آواساز و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های معنادار موجود در آواها شکل می‌گیرد و موسیقی و آوای برخاسته از چیدمان هجایی آیات، زمینة تشویق و تهدید مخاطب را فراهم می‌آورد. در حقیقت، قرآن کریم از تمام ظرفیت‌های مؤثر زبان در انتقال پیام الهی به مخاطب، بهره جسته و واژگان و حروف آن به گونه‌ای انتخاب شده است که زمینة فهم و أثرگذاری آیات را فراهم آورد. در این جستار نگارندگان برآنند تا آیات نفخ صور را از منظر معناشناسی آوایی، واکاوی و تحلیل نمایند. پژوهش نشان از آن دارد که کوچک‌ترین واحد آوایی در این آیات، عهده‌دار پیام‌های معنایی است و چیدمان هجایی حروف و طنین الفاظ با معنای آیات ارتباط تنگاتنگی دارند؛ به گونه‌ای که اگر واج یا واکه‌ایی از واژگان تغییر نماید معنا و مفهومی دیگر برداشت می‌شود. دامنة حضور حروف مجهور و مهموس در این آیات با توجه به سیاق کلام تغییر می‌کند. حضور گستردة مقطع آوایی کوتاه در آیات نفخ صور دوم، بر اضطراب و پریشان‌حالی انسان‌ها به هنگام زنده‌شدن و لحظة رستاخیز آن‌ها اشاره دارد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • blowing life
  • blowing death
  • Phonetic semantics
  • attributes of letters
قرآن کریم
ابن‌اثیر، ضیاء‌الدین (1979)، المثل لسائر فی أدب الکاتب و الشاعر، قاهرة: مطبعة نهضة مصر.
ابن‌جزری، محمد (1376)، درآمدی بر علم تجوید، تحقیق علی حسین البواب، ترجمة ابوالفضل علامی و صفر سفیدرو، قم: حضور.
ابن‌جنی، ابوالفتح عثمان (بی‌تا)، الخصائص، تحقیق محمد علی النجار، لبنان: دارالکتاب العربی.
ابن‌‌منظور، ابو‌الفضل جمال‌الدین (بی‌تا)، لسان العرب، بیروت: دارالصادر.
أحمد قبها، مهدی عناد (2011)، التحلیل الصوتی للنص: بعض قصار سور القرآن الکریم أنموذجا، اطروحة علی درجة الماجستیر، فلسطین: جامعة النجاح الوطنی.
أنیس، ابراهیم (1972)، موسیقی الشعر، القاهرة: مکتبة الأنجلو المصریة.
بحری، نوارة (2010)، نظریة الإنسجام الصوتی و أثرها فی بناء الشعر، أطروحة لنیل درجة الدکتوراه، جامعة الحاج لخضر باتنه.
البع، محمد رمضان (2009)، «دلالة الأصوات فی فواصل آیات جزء عم»، مجلة جامعة الأقصی، دورة 13، ش 2.
بلقاسم، دفة (2009)، «نماذج من الإعجاز الصوتی فی القرآن الکریم دراسة دلالیة»، مجلة کلیة الآداب و العلوم الإنسانیة و الإجتماعیة، جامعة محمد خیضر، بسکرة (الجزائر).
بوزیدانی، فریدة (2008)، «سیف الدولة فی کافوریات المتنبی»، مجلة الثقافة الوطنیة الدیمقراطیة، (ادب و نقد) حزب التجمع الوطنی التقدمی الوحدی، مج 24.
الجبوری، محمد یحیی سالم (2006)، مفهوم القوة و الضعف فی أصوات العربیة، بیروت: دارالکتب العلمیة.
حسن صالح، کوردیا أحمد (2012)، النظام الصوتی التولیدی فی السور المکیة القصار، الأردن: عالم الکتب الحدیث.
خوش‌منش، ابوالفضل (1394)، «بررسی نظم‌آهنگ هجده سوره از قرآن کریم»، مطالعات فرهنگ ارتباطات، دورة 16، ش 62.
الراغب، عبدالسلام أحمد (2003)، وظیفة الصورة الفنیة فی القرآن الکریم، حلب: فصل للدراسات.
زارعی‌فر، ابراهیم (2007)، «الموسیقی فی الشعر الاجتماعی عند حافظ ابراهیم»، مجلة الجمعیة العلمیة الإیرانیة للغة العربیة و آدابها، عدد 7.
زندی، بهمن (1389)، درآمدی بر آواشناسی زبان عربی و تجوید قرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
‏سلطان القصیر، ابتسام عبدالحسین (2006)، التغیّر الصوتی فی الفواصل القرآنیة و دلالاته، اطروحة علی درجة الدکتوراه، جامعة بغداد.
الصیغ، عبدالعزیز (1998)، المصطلح الصوتی فی الدراسات العربیة، دمشق: دار الفکر.
طالب الإبراهیمی، خولة (1994)، مبادئ فی اللسانیات، الجزائر: دار القصبة للنشر.
طالقانی، محمود (1362)، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
طبرانی، سلیمان بن احمد (2008)، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، اردن: دار الکتاب الثقافی.
عباس، حسن (1998)، خصائص الحروف العربیة و معانیها، منشورات اتحاد الکتاب العرب.
عجولی، أروی خالد مصطفی (2014)، النظام الصوتی و دلالته فی سیفیات المتنبی و کافوریاته، اطروحة علی درجه الماجستیر، نابلس: جامعة النجاح الوطنیة.
عبدالرحمن، مروان محمد سعید (2006)، دراسة اسلوبیة فی سورة الکهف، رسالة درجة الماجستیر، فلسطین: جامعة النجاح الوطنیة فی نابلس.
العقاد، عباس محمود (بی‌تا)، أشتات مجتمعات فی اللغة و الأدب، مصر: دار المعارف.
العلایلی، عبدالله (بی‌تا)، مقدمة لدرس لغة العرب و کیف نضع المعجم الجدید، القاهرة: المطبعة العصریة.
عوض حیدر، فرید (2005)، علم الدلالة دراسة نظریه و تطبیقیة، القاهرة: مکتبة الآداب.
غریب قادر، فخریة (2011)، تجلیات الدلالة الإیحائیة فی الخطاب القرآنی، الأردن: عالم الکتب الحدیث.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، لبنان: دار احیاء التراث العربی.
قطب، سید (1425)، فی ظلال القرآن، لبنان: دار الشروق.
قویمی، مهوش (1383)، آوا و القا، تهران: هرمس.
کاشفی، محمدرضا (1383)، مرگ تا قیامت، قم: دفتر نشر معارف.
مالبرج، برتیل (1984)، علم الأصوات، ترجمة و دراسة: عبد الصبور شاهین، القاهرة: مکتبة الشباب.
مجلسی، محمدباقر (بی‌تا)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)، لبنان: دارإحیاء التراث العربی.
مطر، عبدالعزیز (1998)، علم اللغة و فقه اللغة، دار قطر بن فجاءة.
مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
النوری، محمدجواد (1996)، علم الأصوات العربیة، عمان: جامعة القدس المفتوحة.
یاسمینه، مالکی (2016)، البناء الصوتی و التشکیلی سورة الملک نموذجا، اطروحة علی درجة الماجستیر، جامعة ابوبکر بلقائد.