نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث ، دانشکده علوم قران، ملایر، ایران.

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، ایران.

چکیده

یکی از مباحث کلامی که در ذیل آیات تحدی شکل گرفت، مبحث "معجزه" است. اندیشمندان این اصطلاح را برای سند و نشانۀ نبوت پیامبران جعل کرده‌اند؛ اما تعریف متقن و جامعی برای معجزه ارائه نداده-اند، هر کسی با توجه به شناخت و درک خود از قرآن کریم و برخی گزارشات تاریخی و همچنین آیات تحدی موجود در قرآن، تعریفی برای معجزه ارائه کرده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر عبارت‌اند از: 1. معجزه در لغت، اسم فاعل و به معنای عاجز کننده می‌باشد که اندیشمندان مسلمان آن را برای فعلی خارق الطبیعة که سند و مثبِت رسالت مدعی نبوت بوده می‌باشد، انتخاب کرده‌اند؛ 2. معجزه بر اساس آیات قرآن در خصوص معجزات حضرت عیسی و موسی7و ادلّۀ عقلی از ضروریات و لوازم پیامبری است و آنچنان که برخی از اندیشمندان بیان داشته‌اند ضرورت دفاعی صِرف نیست؛ 3. ضرورت ارائۀ معجزه‌، استدلال و برهان آفرینی آن می‌باشد تا عقل بتواند صدق ادعای مدعی نبوت را تأیید کند؛ 4. معجزه در دلالت خود بر صدق مدعی نبوت نیاز به قواعد اصولی ندارد؛ 5. بهترین تعریف جامع و مانع از نظرگاه قرآن، معجزه عبارت است از: صدور دفعی فعلی خارق الطبیعة از مدعی نبوت جهت دلالت بر صدق مدعای خود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Validation of "miracle" definitions in Islamic sources with the focus of the Qur'an

نویسندگان [English]

  • zohre akhvan moghadam 1
  • mahmmod izadi 2
  • seyedrazieh poormohammadi 3

1 university tehran.quran

2 a

3 p

چکیده [English]

One of the verbal issues formed under verses is the "miracle" topic. The thinkers have falsified the term for the document and the prophecy of prophets; But no comprehensive definition for miracles has provided a definition for miracles according to their recognition and understanding of the Holy Qur'an and some historical reports, as well as the verses in the Qur'an. The research needs is to provide a comprehensive definition of this term by examining the view of Muslim thinkers. The results of the present study using descriptive-analytical method and citation to the verses of the Holy Qur'an are: 1. The miracle in the word, the name of the subject and means that Muslim scholars are for the current feather of the document and positive The mission of claiming prophecy is, they have chosen; 2. The miracle is based on the verses of the Qur'an regarding the miracles of Jesus and Moses 7 and the rational assumption of the prophets and proposals, and as some thinkers say, there is no need for defensive necessity. 3. The necessity of providing miraculous, reasoning and projection is to verify the truth of claiming claims of prophecy; 4.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • Miracle
  • Made
  • Nutrition
  • Prophecy
قرآن کریم.
ابن‌اثیر، مبارک بن محمد (1367)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، به‌تصحیح محمود طناحى، محمد زاوى، و طاهر احمد، قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1422)، المقدمة، به‌تحقیق درویش جویدی، بیروت: صیدا، المکتبة العصریة.
ابن‌سیده، على بن اسماعیل (1421)، المحکم و المحیط الأعظم‏، به‌تصحیح عبدالحمید هنداوى، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن‌فارس، احمد (1404)، معجم مقاییس اللغه‏، به‌تصحیح عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌‌‌منظور، محمد بن مکرم (1414)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابن‌‌ندیم، محمد بن اسحاق (1350)، الفهرست، به‌تحقیق رضا تجدد، طهران: بی‌نا.
ازهرى، محمد بن احمد (1421)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
اسدآبادی، سیدجمال‌الدین (معروف به افغانى‏) (1423)، التعلیقات على شرح العقائد العضدیة، مقدمه از سیدهادى خسروشاهى و به‌تحقیق عماره و تحریر از شیخ محمد عبده، بی‌‌جا: بی‌نا.
اسفراینی، ابومظفر (بی‌‌تا)، التبصیر فی الدین، به‌تعلیق محمد زاهد کوثری، قاهره: المکتبة الأزهریة للتراث.
اسماعیل صینى، محمود (1414)، المکنز العربی المعاصر، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
الاشیقر، محمدعلى (1408)، لمحات من تاریخ القرآن‏، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
بستانى، فؤاد افرام (1375)، فرهنگ ابجدی‏، ترجمة رضا مهیار، تهران: اسلامی.
بغدادى، عبدالقاهر (2003)، أصول الإیمان‏، به‌تحقیق ابراهیم محمد رمضان‏، بیروت: دار و مکتبة الهلال‏، بی‌‌نا.
بلاغى نجفى، محمدجواد (1420)، آلاء الرحمن فى تفسیر القرآن،‏ به‌تحقیق واحد تحقیقات اسلامى بنیاد بعثت، قم: بنیاد بعثت.
تفتازانى‏، سعدالدین (1409)، شرح المقاصد، مقدمه و تحقیق و تعلیق از عبدالرحمن عمیره، قم: الشریف الرضی.
جوادی آملی، عبدالله (1394)، حقیقت و تأثیر اعجاز، به‌تحقیق عباس فتحیّه و جعفر آریانی، قم: اسراء.
جوهرى، اسماعیل بن حماد (1376)، الصحاح، به‌تصحیح احمد عبد‌الغفور عطار، بیروت: دارالعلم الملایین.
حلبى، على‌‌اصغر (1374)، آشنایى با علوم قرآنى، تهران: اساطیر.
الحمصی، نعیم (1980)، فکرة إعجاز القرآن منذالبعثة النبویة حتی عصرنا الحاضر، بیروت: مؤسّسة الرسالة.
حمیرى، نشوان بن سعید (1420)، شمس العلوم‏، به‌تصحیح مطهر بن على اریانى، یوسف محمد عبدالله، و حسین بن عبدالله عمرى، دمشق: دار الفکر.
حیدرى، محمد (1381)، معجم الأفعال المتداولة، قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة‏.
خوئى، سیدابوالقاسم (1385)، مرزهاى اعجاز، ترجمة جعفر سبحانی، قم: مؤسسة امام صادق (ع).
دغیم، سمیح (1998)، موسوعة مصطلحات علم الکلام الإسلامی، بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
رازی، ابوحاتم (1381)، أعلام النبوة، تقدیم و تحقیق و تعلیق از صلاح صاوى و غلامرضا اعوانى‏، تهران: حکمت و فلسفه.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1374)، مفردات الفاظ قرآن‏، ترجمه و تحقیق غلام‌رضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی.
رامیار، محمود (1369)، تاریخ قرآن، تهران: امیرکبیر.
رضایی، حسن رضا (1389)، «منبع‌شناسی اعجاز علمی قرآن»، قرآن و علم، پاییز و زمستان، ش 7.
رضوانی، روح‌الله (1391)، مبانی کلامی اعجاز قرآن، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، بی‌‌نا.
زبیدى، محمد بن محمد (1414)، تاج العروس‏، به‌تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر.
زمخشرى، محمود بن عمر (1386)، مقدمة الأدب، تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
سعدى، ابوجیب (1408)، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا، دمشق: دارالفکر.
سیوطی، جلال‌الدین (1421)، الإتقان فی علوم القرآن‏، بیروت: دار الکتاب العربی.
شریف مرتضی، ابوالقاسم على بن حسین بن موسى‏ (1411)، الذخیره فی علم الکلام، به‌تحقیق سیداحمد حسینى‏، قم: مؤسسة النشر الاسلامیة.
طباطبایى، سیدمحمدحسین (1374)، تفسیر المیزان، ترجمۀ سیدمحمدباقر موسوى همدانى، ‏قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طبرسى، امین‌الاسلام (1390)، إعلام الورى بأعلام الهدى‏، ترجمة عزیزالله عطاردى، تهران: الاسلامیه.
طبرسى، فضل بن حسن (1360)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن‏، به‌تحقیق رضا ستوده و ترجمۀ عده‌ای از مترجمین، تهران: فراهانی.
طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (شیخ طوسی) ‏(1382)، تلخیص الشافی‏، مقدمه و تحقیق از حسین بحرالعلوم، قم: المحبین.
عبدالرحمن بنت الشاطی، عایشه (1376)، اعجاز بیانی قرآن، ترجمة حسین صابری، تهران: علمی و فرهنگی.
‏علوى عاملى، میر سیدمحمد (1381)، علاقة التجرید، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
عنایه، غازی (بی‌‌تا)، شبهات حول القرآن و تفنیدها، بیروت: دار و مکتبة الهلال‏، بی‌‌نا.
عیاض اندلسی، قاضى (1421)، شرح الشفاء، به‌تحقیق ملاعلى قارى، بیروت: دار الکتب العلمیة.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409)، کتاب العین، قم: هجرت.
الفهرست، ابن‌ندیم (1381) به‌نقل‌از محمدهادی معرفت، قم: مؤسسة فرهنگی التمهید.
فیومى، احمد بن محمد (1414)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى‏، قم: مؤسسة دار الهجرة.
‏قرشى، على‌‌اکبر (1371)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
کریمی‌نیا، مرتضی (1392)، «ریشه‌های تکوین نظریة اعجاز قرآن و تبیین وجوه آن در قرون نخست»، مجلۀ پژوهش‌های قرآن و حدیث، ش 1.
الکرمانى، محمود بن حمزة (بی‌‌تا)، أسرار التکرار فی القرآن‏، قاهره: دار الفضیلة، بی‌‌نا.
لاهیجى، فیاض (1372)، سرمایة ایمان در اصول اعتقادات‏، به‌تصحیح صادق لاریجانی، تهران: الزهراء.
ماوردى، ابوالحسن (1409)، أعلام النبوة، بیروت: مکتبة الهلال.
مجلسی، محمدباقر (بی‌‌تا)، حق الیقین‏، تهران: انتشارات الاسلامیه.
محمدى‏، على (1378)، شرح کشف المراد، قم: دارالفکر.
مسلم، مصطفی (1420)، مباحث فی اعجاز القرآن، دمشق: دارالقلم.
مصطفی، ابراهیم و دیگران (1980)، معجم الوسیط، معجم اللغة العربیه، استانبول: دارالدعوة.
مطهری، مرتضی (1381)، مجموعه‌آثار، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1374)، آشنایی با قرآن، تهران: صدرا.
معرفت‏، محمدهادى (1415)، التمهید فی علوم القرآن‏، قم: مؤسسة النشر الاسلامى.
معلوف، لویس (1386)، المنجد فی اللغة، ترجمۀ مصطفی رحیمی‌نیا، تهران: صبا.
مکارم شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه‏، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مؤدب، سیدرضا (1390)، اعجاز قرآن، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
مهدوی‌راد، محمدعلی (1393)، «اندیشة اعجاز: زمینه‌‌ها و سیر تطور آن تا قرن سوم»، پژوهش‌نامة ثقلین، ش 2.
مهنا، عبدالله على (1314)، لسان اللسان، بیروت: دار الکتب العلمیة.