نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان یاسوج

چکیده

بحث قسم‌های استدلالی، دیدگاه جدیدی است که برخی صاحب‌نظران به آن تصریح کرده‌اند که ضرورت تبیین و تصویر صحیح آن، غور در دیدگاه‌ها و بررسی تطبیقی آراء متفکران را می‌طلبد. در این راستا، این نوشتار از رهگذر روش توصیفی، تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌‌ای به تطبیق آراء دو اندیشمند قرآنی؛ استاد عبدالحمید فراهی و استاد عایشه بنت‌‌ الشاطی پرداخته است که پس از مروری کوتاه بر مبانی نظری این دو صاحب‌نظر، به مقایسة آن پرداخته است. وجه اشتراک آنان در مخالفت با دیدگاه مشهور در حکمت قسم و ایراد بر وجه تعظیم و تأکید قسم‌های الهی است و همچنین اصرار بر وجود ارتباط این قسم‌ها در راستای استدلال و باورپذیر شدن مضمون جواب قسم. تمایز این دو دیدگاه در بیان گستره و پیشینه الفاظ قسم و کیفیت استدلال به قسم‌های الهی است. بر اساس دیدگاه فراهی می‌‌توان هر یک از سور اقسام را در سه بخش قسم، جواب قسم و محتوای سوره، در نظر گرفت و فرایندی را برای کشف ارتباط این سه بخش، طراحی نمود. در این فرایند، جواب قسم به ‌عنوان محور اصلی سوره در نظر گرفته شده که بقیه آیات سوره، در راستای اثبات این محور اصلی قرارگرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of argumentative parts from the perspective of Farahi and Bent al-Shati

نویسنده [English]

  • abazar kafimosavi

عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان یاسوج

چکیده [English]

Discussion of argumentative parts is a new view that some experts have stated that the need for explanation and correct image requires contemplation of views and comparative study of the opinions of thinkers. A library based on the views of two Quranic thinkers; Professor Abdolhamid Farahi and Professor Ayesha Binta al-Shati have compared it and after a brief review of the theoretical foundations of these two experts, have compared it. Their common denominator is in opposition to the popular view in the wisdom of oaths and objections to the aspect of bowing and emphasizing the divine oaths, as well as insisting on the connection of these oaths in order to reason and make the content of the oath answer believable. In this process, the answer to the oath is considered as the main axis of the surah that the rest of the verses of the surah are in line with the proof of this main axis. To understand the content coherence of Surah Qasm, it is necessary to consider influential factors such as descriptive adverbs divided into, metaphorical and allegorical meanings of the words of Qasm and the rules of Arabic literature

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oath
  • Divine Oaths
  • Abdul Hamid Farahi
  • Aisha Bint Al-Shati
  • Argumentative Oaths
قرآن کریم
آلوسى، سید محمود (1415 ق)، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر (1426 ق)، التبیان فی أقسام القرآن، بیروت: ناشر المکتبة العصریه.
ابن‌‌عاشور، محمد ‌‌بن ‌‌طاهر (1420 ق)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسۀ التاریخ‏.
ابن‌‌منظور، محمد بن مکرم (1405 ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب الحوزه.
ابوالحسین احمد ‌‌بن ‌‌فارس ‌‌بن ‌‌زکریّا (1404 ق)، معجم مقاییس اللغة، به‌کوشش عبدالسلام محمد، قم: دفتر تبلیغات.
بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن (1376)، اعجاز بیانی قرآن، ترجمۀ حسین صابری، تهران: علمی و فرهنگی.
بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن (1390)، تفسیر بیانی قرآن کریم، ترجمۀ سیدمحمود طیب‌حسینی، قم: دانشکدۀ اصول‌الدین.
بنت‏الشاطی، عایشه عبدالرحمن (1394)، التفسیر البیانی، مصر: دارالمعارف.
تفتازانی، سعدالدین (1368)، شرح المختصر، تعلیق عبدالمتعال صعیدی، قم: دارالحکمة.
توحیدی، امیر و زهرا صادقی (1391)، «استعاره‌‌های قرآنی از منظر تفسیر و تأویل»، مطالعات نقد ادبی، ش 28.
ثعلبى نیشابورى، ابواسحاق احمد بن ابراهیم (1422 ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن‏، بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی‏.
رازى، ابوالفتوح حسین بن على (1408 ق)، روض الجنان و روح الجنان فى تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
رازى، فخرالدین ابوعبدالله محمد ‌‌بن‌‌ عمر (1420 ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار الاحیاء التراث العربى.
زمخشرى، محمود‌‌ بن‌‌ عمر (1407 ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.
سیوطی، جلال‌الدین (1363)، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، ترجمۀ مهدی حائری‌ قزوینی، تهران: امیرکبیر.
صافى، محمود ‌‌بن ‌‌عبدالرحیم (1418 ق)، ‏الجدول فى اعراب القرآن، بیروت: دار الرشید مؤسسة الإیمان.‏
طباطبایى، سید محمدحسین (1417 ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طبرسى، فضل‌‌بن‌‌حسن‌ (1372)، مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
عبده، محمد (1985)، تفسیر جزء عمّ، بیروت: دار و مکتبۀ الهلال.
فراهیدی، خلیل بن أحمد (1409 ق)، کتاب العین‏، قم: هجرت‏.‏
فراهی، عبدالحمید (1349 ق)، امعان فی أقسام القرآن، قاهره: المطبعة السلفیة.
فضل‌الله، سید محمدحسین (1419 ق)، تفسیر من وحى القرآن‏، بیروت: دارالملاک للطباعه.
قاسمى، محمد جمال‌الدین (‏1418 ق)،‏ محاسن التأویل، بیروت: ‏دارالکتب العلمیه‏.
مصطفوى، حسن (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مکارم شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
نظری، راضیه، و سید محمد موسوی بفروئی (1399)، «بررسی شناختی استعاره‌‌های حوزة مفهومی اسماء زمان در قرآن کریم»، پژوهش‌‌های زبان‌‌شناختی قرآن، س 9، ش 1.