نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• نوا مطمئن ¹
• علی نعمتی بابای لو ²
• حسن صالحی ³

¹ کارشناس ارشد هنر اسلامی، پژوهشگر مستقل، ایران.

² استادیار دانشکده حفاظت آثار فرهنگی، دانشگاه هنراسلامی تبریز، تبریز، ایران

³ استادیار دانشکده چند رسانه ای، دانشگاه هنر تبریز، ایران.

چکیده

کتیبه‌های قرآنی در ابنیه اسلامی متناسب با نیاز زمان و کاربرد بنا انتخاب می‌شدند و تحولات اجتماعی نقش به سزایی در انتخاب آیات برای کتیبه‌ها داشت. چنانچه حکام و سازندگان بناها این کتیبه‌ها را به عنوان تاییدی بر اعمال و اندیشه‌های خود بکار می‌بردند. قرن نهم هجری از منظر دگرگونی‌های اجتماعی رخ داده در ایران حائز اهمیت بسیاری است. روی کار آمدن ترکمانان قراقویونلو که منجر به تقویت جریان گرایش‌های شیعی در جامعه ایران گردید و در نهایت کار صفویان را برای رسمی شدن تشیع در ایران هموار کرد از جمله مهمترین این تحولات است. این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال است که آیات در کتیبه‌های مسجد کبود بر چه اساسی انتخاب و استفاده شده و بازنمودی از چه اندیشه-ها یی در دوره خود است؟ برای پاسخ به سوال از روشهای توصیفی – تحلیلی و تاریخی – تفسیری استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد که تلاش شده است از آیات در جهت ارائه آراء دینی و معنوی، تایید قدرت حاکم و نیز در برخی موارد مفاهیم متصوفه استفاده شود، در این مقاله ضمن بررسی آیات قرآنی بکار رفته در کتیبه‌ها به تحلیل مفاهیم آنها در بستر تحولات تاریخی و چرایی استفاده از این آیات پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• "کتیبه های قرآنی"
• "مسجد کبود"
• "تبریز"
• "قراقویونلوها"
• "تشیع"و "تصوف"

عنوان مقاله [English]

Quranic inscriptions of Mozaffariyeh (Kaboud) Mosque in Tabriz;, study and analysis of verses in the context of its time developments

نویسندگان [English]

• Nava Motmaen ¹
• Ali Nemati Babaylou ²
• Hasan Salehi ³

¹ Faculty of Cultural Materials Conservation, Tabriz Islamic Art University

² .

³ Faculty of Multimedia, Tabriz Islamic Art University

چکیده [English]

The Quranic inscriptions in Islamic buildings were selected according to the needs of the period and the application in the building so social developments played an important role in selection verses for inscriptions in the Islamic period. On the other hand, it was the bridge between Iran and Anatolia so After the Mongol invasion, it played an important role in the development of Sofia and many sects formed in Iran but they developed in Anatolia. The reflection of these developments can be traced in the inscriptions of the Blue Mosque of Tabriz especially in the Quranic inscriptions. Accordingly, this article try to answer this question that what was the basis of selection and application of verses that written in the inscriptions of the Blue Mosque and what developments in that period represented in inscriptions? The results show one of the important points are verses use to confirm the ruling power and the use of number codes in presenting mystical concepts, however the use of verses appear mystical tendencies in Tabriz. In this article, while investigation of Quranic verses in the inscriptions, their meanings and reasons of using will be analyzed in the context of historical developments.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Quranic inscriptions"
• "Kaboud (blue) Mosque"
• "Tabriz"
• "Qaraquyunlu"
• "Shiism"
• "Sufism"