نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که در نگاه نخست، تلقی عدم عصمت پیامبر اکرم(ص) را در ذهن خواننده ایجاد
می‌کند. در این آیات، خداوند با نوعی خطاب که در نگاه اول تنافی با عصمت را به ذهن متبادر می‌کند سخن گفته و به صورت مذمت‌گونه پیامبر اکرم(ص) را مورد خطاب قرار داده و یا در مورد ایشان سخن گفته است. خطاب‌ها و گزارش-هایی چون دستور به دوری از پلیدی‌ها، نهی از غفلت و فساد، عتاب به‌خاطر حرام کردن آنچه که حلال است، شک در محتوای نبوت و مانند آن از این نمونه است. برگردان صحیح این آیات از زبان مبدا به زبان مقصد و انتقال حداکثری محتوای این دست از آیات، افزون بر نگاه‌داشت ساختارهای دستوری و بلاغی و همسانی تاثیر متن مبدا و مقصد، احاطه و اشراف ویژه به مبانی تنقیح شده علم کلام و نیز بازتاب این مبانی در زبان مقصد را طلب می‌کند تا تلقی عدم عصمت پیامبر اکرم(ص) را در ذهن خواننده ایجاد ننماید.
پژوهش حاضر در صدد بوده تا با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و انتخاب تعدادی از روش‌های ترجمه تحت-اللفظی، امین، معنایی، تفسیری و آزاد به تحلیل و نقد ترجمه ا

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

تحلیل انتقادی ترجمه آیات به ظاهر متناقض با جنبه عصمت در ابلاغ وحی پیامبراکرم(ص) (مطالعه موردی آیه 12 سوره هود)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Taheri 1
  • Ali Hagikhani 2

1 Tarbiat Modares University

2 Associate Professor Tarbiat Modares University

چکیده [English]

در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که در نگاه نخست، تلقی عدم عصمت پیامبر اکرم(ص) را در ذهن خواننده ایجاد
می‌کند. در این آیات، خداوند با نوعی خطاب که در نگاه اول تنافی با عصمت را به ذهن متبادر می‌کند سخن گفته و به صورت مذمت‌گونه پیامبر اکرم(ص) را مورد خطاب قرار داده و یا در مورد ایشان سخن گفته است. خطاب‌ها و گزارش-هایی چون دستور به دوری از پلیدی‌ها، نهی از غفلت و فساد، عتاب به‌خاطر حرام کردن آنچه که حلال است، شک در محتوای نبوت و مانند آن از این نمونه است. برگردان صحیح این آیات از زبان مبدا به زبان مقصد و انتقال حداکثری محتوای این دست از آیات، افزون بر نگاه‌داشت ساختارهای دستوری و بلاغی و همسانی تاثیر متن مبدا و مقصد، احاطه و اشراف ویژه به مبانی تنقیح شده علم کلام و نیز بازتاب این مبانی در زبان مقصد را طلب می‌کند تا تلقی عدم عصمت پیامبر اکرم(ص) را در ذهن خواننده ایجاد ننماید.
پژوهش حاضر در صدد بوده تا با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی و انتخاب تعدادی از روش‌های ترجمه تحت-اللفظی، امین، معنایی، تفسیری و آزاد به تحلیل و نقد ترجمه آیه 12 سوره هود که از آیات متناقض‌نما با عصمت پیامبر

کلیدواژه‌ها [English]

  • قرآن کریم
  • نقد ترجمه
  • آیات به‌ظاهر متناقض‌
  • عصمت پیامبر
  • ابلاغ وحی
قرآن کریم.
آبیاری، ابراهیم (1405)، الموسوعۀ القرآنیه، مصر: مؤسسۀ سجل العرب.
ابن‌ابی‌الحدید، عزالدین ابوحامد (1383)، شرح نهج البلاغه، بیروت: دار احیاء الکتب العربیه.
ابن‌عطیه، عبدالحق‌بن غالب (1422)، المحرر الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبد السلام عبد الشافعی محمد، بیروت: دار الکتب العلمیۀ.
اشعری، ابوالحسن (1400)، مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، آلمان، ویسبادن: فرانس شتاینر.
اشکورى، محمد‌بن على‏ (1373)، تفسیر شریف لاهیجى‏، تحقیق جلال‏الدین محدث، تهران‏: دفتر نشر داد.
انصاری، ابن‌هشام (1404)، مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، تحقیق محمد محی‌الدین عبدالحمید، قم: کتاب‌خانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
بحرانی، ابن‌میثم (1406)، قواعد المرام فی علم الکلام، قم: کتاب‌خانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
بغوی، حسین‌بن مسعود (1420)، معالم التنزیل، تحقیق عبدالرزاق مهدی، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
بیضاوی، عبدالله‌بن عمر (1418)، انوار التنزیل واسرار التاویل، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
تفتازانی، مسعود‌بن عمر (1409)، شرح المقاصد فی علم الکلام، قم: منشورات الشریف الرضی.
جرجانی، عبدالقاهر‌بن عبدالرحمن (1430)، درج الدرر فى تفسیر القرآن العظیم، تصحیح محمد ادیب شکور، اردن: دار الفکر.
جوادی آملی، عبدالله (1377)، تفسیر موضوعی، قم: اسراء.
حجازى، محمد محمود (1413)، التفسیر الواضح‏، بیروت‏: دار الجیل.
حسنى واعظ، محمود‌بن محمد (1376)، تفسیر شریف البلابل القلاقل‏، تحقیق محمدحسین ‏صفاخواه، تهران‏: احیاء کتاب.
حقی بروسوی، اسماعیل‌بن مصطفی (بی‌تا)، تفسیر روح البیان، بیروت: دار الفکر.
حلی، حسن‌بن یوسف (1382)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
خرمشاهی، بهاءالدین (1384)، «نخستین ترجمۀ گروهی قرآن کریم»، ترجمان وحى، ش 18.
دروزه، محمد عزه‏ (1421)، التفسیر الحدیث، ترتیب السور حسب النزول‏، بیروت‏: دار الغرب الاسلامی‏.
راغب اصفهانی، حسین‌‌بن محمد (1412)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
رسعنی، عبدالرزاق‌بن رزاق (1429)، رموز الکنوز فى تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق عبدالملک ابن‌دهیش، مکه: مکتبۀ الاسدی.
رضا، محمد رشید (1414)، تفسیر القرآن؛ تفسیر المنار، بیروت‏: دار المعرفة.
زرکشى‏، محمد‌بن عبدالله (1410)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت‏: دار المعرفة.
زمخشری، محمود‌بن عمر (1407)، الکشاف عن حقائق غوامض القرآن، بیروت: دار الکتاب العربی.
سجادی، جعفر (1361)، فرهنگ معارف اسلامی، تهران: کومش.
سبحانی، جعفر (1384)، الالهیات، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
سبحانی، جعفر (1420)، الموجز فی اصول الفقه، قم: مؤسسۀ امام صادق‌(ع).
سمین، احمد‌بن یوسف (1414)، الدر المصون فی علوم کتاب المکنون، تحقیق احمد محمد صیره، بیروت: دار الکتب العلمیۀ.
سیوطى‏، جلال‌الدین (1421)، الاتقان فی علوم القرآن‏، بیروت: دار الکتاب العربى‏.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1390)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسۀ اعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل‌‌‌‌‌‌بن حسن (1372)، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد‌بن جریر (1412)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفة.
طریحی، فخرالدین‌بن محمد (1375)، مجمع البحرین، تصحیح احمد حسینی اشکوری.
طوسی، محمد‌بن حسن (1420)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عباس حسن (1428)، نحو الوافی، بیروت: مکتبۀ المحمدی.
فخر رازی، ابوعبدالله محمد‌بن عمر (1420)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
قاضی عبدالجبار، احمد (بی‌تا)، تنزیۀ القرآن عن المطاعن، بیروت: دار النهضۀ الحدیثۀ.
قاضی نورالله (1409)، احقاق الحق وازهاق الباطل، قم: کتاب‌خانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
قرطبی، محمد‌بن احمد (1364)، الجامع الاحکام القرآن، تهران: ناصرخسرو.
کریمی، مصطفی (1393)، «المیزان و تحلیل وحی»، س 5، ش 1، پیاپی 12.
مراغى، احمد مصطفى (بی‌تا)، تفسیر المراغى‏،‏ بیروت‏: دار الفکر.
مشکینی اردبیلی، علی (1371)، اصطلاحات الاصول ومعظم ابحاثها، قم: نشر الهادی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1373)، آموزش عقائد، قم: سازمان تبلیغات اسلامى‌.
مصباح یزدی، محمدتقی (1393)، راه و راه‌نماشناسی، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مظفر، محمدحسن (1396)، دلائل الصدق، قاهره: دار العلم للطباعة.
مظفر، محمدرضا (1370)، اصول الفقه، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
مفید، محمد‌بن محمد (1413)، اوائل المقالات، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
مفید، محمد‌بن محمد (۱۴۱۳)، النکت الاعتقادیه، قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
مکارم شیرازی، ناصر (1371)، تفسیر نمونه‏، تهران‏: دار الکتب الاسلامیة.
میبدی، احمد‌بن محمد (1371)، کشف الاسرار و عدۀ الابرار، تهران: امیرکبیر.
نسفی، عبدالله‌‌بن احمد (1416)، مدارک التنزیل و حقایق التاویل، بیروت: دار النفائس.
واحدی، علی‌‌بن احمد (1415)، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دار القلم.
یوسفیان، حسن و احمد حسین شریفی (1377)، پژوهشی در عصمت معصومان (ع)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.