نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

از جمله موضوعات قابل بررسی در قرآن سنّت‌های الهی است. هدف از بیان قوانین حاکم بر هستی در قرآن، ایجاد جریانی رفتاری در فرد و اجتماع بوده که در آن همه به سوی یک مبدأ در حرکتند. بدین سبب آشنائی با ابعاد معنایی و جنبه‌های کاربردی این قوانین بایسته است. یکی از این سنّت‌ها، سنّت عاقبت‌بخیری است که در اختتام سه آیه 128اعراف، 83قصص و 49هود ذکر شده است. اشتراک ظاهری این سه اختتام با وجود صدر و موضوعات متفاوت، و نیز اجمال و ابهام موجود در گزاره‌های قرآنی ناظر بر سنّت عاقبت‌بخیری باعث شده تا نوشتار حاضر با تلفیق روش زبان‌شناسی-کاربردشناسی و با در نظر گرفتن کلیه عناصر بافتی و معنایی تأثیرگذار، به تحلیل ابعاد این سنّت در اختتام آیات قرآن و دستگاه کارگفتی آن بپردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سنّت عاقبت‌بخیری از جهت گستره عام و مشترک، و از لحاظ شمول خاص و مقیّد به اعمال انسانهاست. جنبه‌های همگرائی این سه اختتام عبارتند از دلالت بر استمرار و ثبوت، ماهیّت اجتماعی، موضوع کلّی، و تشابه لفظ. این پایانه‌ها از لحاظ سطوح مخاطبان، شرایط نزول، جهان ممکن و مصادیق تقوا متفاوتند. برای این گروه اختتامی، به ترتیب فراوانی کارگفت‌های اظهاری، تعهّدی، ترغیبی، و عاطفی قابل تعریف است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Applied semantic for tradition of having good end at life at the close of quran signs

نویسندگان [English]

  • zahra mirshafiee 1
  • mahdi motia 2

1 PhD student in Quranic sciences and tradition, Islamic Azad University of Isfahan (Khorasgan), Isfahan, Iran,

2 university of isfahan. isfahan. iran

چکیده [English]

Holy tradition is one of the most considerable topics in Quran. it is necessary to know about all semantic and applied aspects of these rules.One of the traditions is having a good end at life which has been pointed at the end of three Quran signs such as Araaf 128, Ghesas 83 , and Hood 49.The only affinity among these three signs along with the beginning, different topics and ambiguity and synoptics in Qoran about having a good end at life made this paper to consider this tradition at the end of the signs.Although it pays attention to all contextual ingredients and its semantic effects to analyze and assess the dimensions and characteristics of this tradition and its concequensive , Speech act.The results show that having a good end at life depends on the common and general time among special people with conditioned actions.Therefore,.Convergence aspect of these three signs prefigure continuation, constancy, social essence, general topic and similarity in pronunciation. However , these endings can be different according to the level of addressees, conditions of decline, possible world and confirmation of piousness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Applied semantic
  • tradition
  • Speech act
  • end
قرآن کریم (ترجمۀ مکارم ‌شیرازی).
ابن‌انباری، کمال‌الدّین ابی‌البرکات عبدالرّحمن بن محمّد (1362)، اسرار العربیّة، تحقیق: برکات یوسف هبّود. دار‌الأرقم بن ابی‌الأرقم.
ابوحیان اندلسی، محمّد ‌بن ‌یوسف (1420ق)، البحر المحیط فی التّفسیر، بیروت: دارالفکر.
حسینی‌شیرازی، محمد (1424ق)، تقریب القرآن الی الأذهان، بیروت: دارالعلوم.
درویش، محی‌الدّین (1415‌ق)، اعراب القرآن و بیانه، سوریه: دارالارشاد.
دعاس، حمیدان، و قاسم (1425ق)، اعراب القرآن الکریم، دمشق: دارالمنیر و دارالفارابی.
رازی، فخرالدین محمد ‌بن ‌عمر (1420ق)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
زمخشری، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التّنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.
صاوی، احمد ‌بن ‌محمّد (1427ق)، حاشیة الصّاوی علی تفسیر الجلالین. بیروت: دارالکتب العلمیّة.
صفایی، غلامعلی (1378ش)، ترجمه و شرح مغنی الادیب، قم: قدس.
طباطبایی، محمّدحسین (1417ق)، المیزان، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طبرسی، فضل ‌بن ‌حسن (1372ش)، مجمع‌البیان، تهران: ناصرخسرو.
طنطاوی، محمد (بی‌تا)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، قاهره: دار نهضة مصر للطّباعة و النّشر.
طه‌الدرّه محمّدعلی (1430ق)، تفسیر القرآن الکریم و اعرابه و بیانه، لبنان ـ بیروت: دار ابن‌کثیر.
عیاشی، محمد بن ‌مسعود (1380ق)، کتاب التفسیر، تحقیق هاشم رسولی، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
فیومی، احمد بن‌ محمد مقرى (1414ق)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعى، قم: مؤسسة دارالهجرة.
قونوی، اسماعیل‌ بن‌ محمّد (1422ق)، حاشیة القونوی علی تفسیر البیضاوی، بیروت: دارالکتب العلمیّة.
مطیع، مهدی و زهرا میرشفیعی (1400)، «معناشناختی کاربردی سنّت عطاء عمومی»، پژوهش‌نامۀ قرآن و حدیث، ش 28.
مکارم ‌شیرازی، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیّة.
 
Chandler, D. (2002), Semiotic: the Basics, New York: Routledge.