نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی-دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی-دانشگاه کاشان

چکیده

یکی از مباحث پردامنه در حوزة علوم قرآن و وحی قرآنی، بحث زبان و بیان قرآن است. مقالة حاضر پرداختی نظری- انتقادی دارد به ابعادی از زبان وحی و معانی انزال و نزول در قرآن کریم. داعیة نویسنده آن است که به اجمال نشان دهد و احیاناً تبیین کند که با توجه به مباحث جدید در علوم زبانی و ادبی، مباحث و مسائل و ابعاد تازه‌ای درخصوص زبان قرآن قابل طرح است که همچنان یا همیشه نیازمند بررسی و دقت‌های لازم واژگانی، تفسیری و نظری است. نویسنده در این نوشتار با روش نقلی و عقلی، و نیز رویکرد هرمنوتیکی و تفسیری، به طرح مباحث و مسائل و استنباط از ادله و شواهد می‌پردازد، در این مسیر، ابتدا به تقریر بحث نزول زبانی قرآن، به همراه معرفی ادله و شواهد درون‌متنی می‌پردازد، و سپس در دو بخش اصلی، مسائل، و معانی و ابعاد مختلفِ نزول و تنزل زبانی قرآن را بررسی لفظی، معنایی و نظری می‌کند، و با طرح مباحثی نظری و تفسیری می‌کوشد مخاطب را به این تأمل یا نتیجه برساند که نظریة سنتی وحی زبانی، به شرط تحلیل، تفسیر، پیشفرض صحیح و رویکرد‌های تازه، همچنان می-تواند مقبول باشد و در فهم مسائل تازه و رفع شبهات نوین کارگشا گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the topics, issues and dimensions of the linguistic revelation of the Qur'an

نویسنده [English]

  • reza rouhani

چکیده [English]

One of the wide-ranging topics in the field of Quranic sciences and Quranic revelation is the discussion of the language and expression of the Quran. The present article deals with theoretical-critical aspects of the language of revelation and the meanings of ejaculation and revelation in the Holy Quran. The author's claim is to show briefly and possibly explain that according to new topics in linguistic and literary sciences, new topics and issues and dimensions can be proposed regarding the language of the Qur'an, which still or always require the necessary lexical attention. It is interpretive and theoretical. The author, with a narrative and rational method, as well as a hermeneutic and interpretive approach, deals with issues and problems and inferred from arguments and evidences. Deals with, and then in two main sections, examines the issues, meanings and different dimensions of the revelation and linguistic decline of the Qur'an verbally, semantically and theoretically, and tries to make the audience think about this by proposing theoretical and interpretive discussions. Conclude that the traditional theory of linguistic revelation, provided it is analyzed, interpreted, correct by default, and new approaches, can be accepted and used to understand new issues and remove new doubts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quranic sciences
  • Quranic language
  • spoken revelation
  • ejaculation and linguistic descent
قرآن کریم.
نهجالبلاغه (1379)، ترجمة محمد دشتی، قم: آل‌علی‌(ع).
اکو، اومبرتو (1370)، «تأویل و تأویل افراطی»، در: مجموعة هرمنوتیک مدرن؛ گزینۀجستارها، ترجمۀ بابک احمدی، مهران مهاجر، و محمد نبوی،تهران: مرکز.
ایازی، سیدمحمدعلی (1383)، «معناشناسی و رابطة آن با دانش تفسیر قرآن کریم»، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، ش 2.
بارت، رولان (1380)، «مرگ مؤلف»، در: مجموعه ساخت‌گرایی، پساساخت‌گرایی و مطالعات ادبی، به‌کوشش فرزان سجودی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی
بستانی، قاسم (1394)، «تغییر معنایی واژگان در قرآن کریم»، مجلة پژوهش‌های زبان‌شناختی قرآن کریم، س 4، ش 2.
بورشه، ت. و اشنایدر (1377)، «زبان»، در: زبان‌شناسی و ادبیات، ترجمة کورش صفوی، تهران: هرمس.
حسینی، اعظم‌السادات و مهدی مطیع (1392)، «پیش‌نهاد الگویی بر متناسب‌سازی روش‌های معناشناسی در مطالعات قرآنی»، مجلة پژوهشهای زبان‌شناختی قرآن کریم، س 2، ش 1.
حق‌شناس، علی‌محمد (1370)، مقالات ادبی، زبان‌شناختی، تهران: نیلوفر.
سعیدی روشن، محمدباقر (1385)، تحلیل زبان قرآن و روش‌شناسی فهم آن، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سلدن، رامان (1372)، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو.
سیدی، سیدحسین (1374)، «تغییر معنایی در واژگان قرآن، بررسی بینامتنی قرآن با شعر جاهلی»، مجلة پژوهشهای قرآنی، س 20، ش 1.
سیدی، سیدحسین (1386)، «معناشناسی در زمانی واژگان از قرآن»، مجلۀ پژوهشهای اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، س 1، ش 1.
صالح، عظیمه (1381)، معناشناسی واژگان قرآن، ترجمۀ سیدحسین سیدی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
صفوی، کورش (1391)، آشنایی با زبان‌شناسی در مطالعات ادبیات فارسی، تهران: علمی.
طیب‌حسینی، سیدمحمود (1387)، «بررسی مبانی فرامتنی چندمعنایی در قرآن»، پژوهش و حوزه، ش 33.
فتوحی، محمود (1390) سبکشناسی، نظریهها، رویکردها، و روشها، تهران: سخن.
فراستخواه، مسعود (1375)، زبان قرآن، تهران: علمی و فرهنگی.
کلینی، محمدبن یعقوب (1388)، اصولالکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، تهران: اسلامیه.
متقی ‌الهندی، علاء‌الدین علی (1401)، کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال، تحقیق بکری حیانی و صفوة السقا، بیروت: مؤسسۀ الرسالة.
مجلسی، محمدباقر (١٤٠٣)، البحار الانوار، تحقیق سید ابراهیم میانجی و محمد‌ باقر بهبودی، بیروت: مؤسسۀ الوفاء.
محمدی ری‌شهری، محمد (1392)، میزان الحکمه، قم: دار الحدیث.
مصطفوى، حسن‌ (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‌، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1387)، مثنوی معنوی، تهران: کاروان.
میبدی، محمدفاکر (1384)، «نزول قرآن»، مجلۀ پیام جاویدان، ش 8.
نجفی، ابوالحسن (1376)، مبانی زبان‌شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، تهران: نیلوفر.
نصری، عبدالله (1381)، راز متن، تهران: آفتاب توسعه.
نمازی، علی (1385)، مستدرک سفینة البحار، قم: جامعۀ مدرسین.
ولک، رنه و آوستن وارن (1373)، نظریة ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی