نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• محمد رضا شاهرودی ¹
• محمدتقی کبریت‌چی ²

¹ دانشیار و عضو هیات علمی گروه علوم قران و حدیث دانشگاه تهران

² دانش‌آموخته‌ی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

آیات قرآن کریم، به‌دنبال اسباب نزول خود، و هر دسته برای مخاطبان خاصی پدید آمده است؛ ازاین‌رو لازم است کشف دلالت آیات بر معنا، براساس فضای نزول و خطاب، و درنظرگرفتن گونه‌های مختلف مخاطبان انجام پذیرد. برای این منظور، مقاله‌ی حاضر با بهره‌گیری از آموزه‌های «معناشناسی کاربردی» و رویکرد «دلالت زبانی» سازوکار خطاب و دلالت را در قرآن مجید مطالعه می‌کند. براین‌اساس، در راستای فهم یک بسته‌ی وحیانی و خطاب قرآنی، گذشته از «آیات قرآن» و «فضای خطاب»، شایسته است اسبابی چون: «متکلم»، «خطیب» و «مخاطبان» آن را در فضای نزول نیز در نظر گرفت و به بررسی نقش مخاطبانِ «خاص» و «عام» در درک معنای آیات پرداخت. مقاله‌ی حاضر نشان می‌دهد که هم آیات قرآن دارای مراتب و سطوح معنایی است و هم مخاطبان قرآن گونه‌های مختلفی را شامل می‌شوند؛ به‌دیگرسخن آیات گوناگون قرآن، هریک درخور فهم دسته‌ای از مخاطبان خود فراهم آمده است؛ لذا همگان جز «عالمان راستین قرآن»، قادر به ادراک معنای مشخص تمام آیات قرآن نیستند. سرانجام از این رهگذر لزوم رجوع به «عالمان قرآن»، ‌یعنی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و اهل‌بیت علیهم‌السلام، برای مخاطبان خاص و عام قرآن نیز اثبات می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

• خطاب در قرآن
• دلالت در قرآن
• مخاطبان خاص
• مخاطبان عام
• مراتب معنا
• معناشناسی کاربردی

عنوان مقاله [English]

Typology of Qur'an "Addressees" and their role in understanding the meaning of the verses

نویسندگان [English]

• mohammad reza shahroodi ¹
• Mohammad Taghi Kebritchi ²

¹ Associate Professor, Faculty of Quran and Hadith Sciences, University of Tehran

² PhD in Quran and Hadith Sciences, Tehran University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Different verses of the Holy Quran, have been revealed in the occasions of revelation (asbāb al-nuzūl); and each portion for specific "addressees"; Therefore, it is necessary to discover the meaning of the verses based on their occasions of revelation and considering different types of audiences. For this purpose, the present article studies the mechanism of addressing and signification in the Quran, using the approach of "applied semantics" and "linguistic signification". Therefore, to understand a portion of revelation, it is worth considering factors such as the "speaker" and the "orator" of the Quran, and its "audiences"; also observing the role of "specific" and "general" addresses. The present article shows that: 1. the verses of the Quran have different levels of meaning and, 2. the audiences of it include different types; In other words, each portion of the Quran has been created based on the understanding of its audiences. Therefore, not everyone except the "true scholars of the Quran" can comprehend the exact meaning of all the verses of the Quran. Finally, it proves the necessity of referring to the "scholars of the Quran" (the Holy Prophet and the Ahl al-Bayt PBUT) for the specific and general audiences of the Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

• addressing in the Quran
• signification in the Quran
• specific addressees
• general Addressees
• levels of meaning
• applied semantics