نوع مقاله : پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه قم
2 استاد تمام گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم
چکیده
حضرت مریم(س)، از زمره پاکان و برگزیدگان خاص الهی است که قرآن کریم، ایشان را به عنوان اسوه و مثل اهل ایمان معرفی نموده است. توجه و بررسی بیشتر مقامات و منزلتهای کم‌نظیری که در آیات قرآنی برای آن بزرگوار ترسیم شده است شناخت بیشتر ایشان و کشف دلایل این اسوه بودن را روشنتر می‌سازد . در همین راستا هدف اصلی این پژوهش بررسی تفصیلی مقامات و منزلتهای بیان شده برای آنحضرت در کلام الهی می‌باشد.
این پژوهش به روش تحلیلی - تطبیقی انجام شده و در متن آن، به آرا و نظرات اندیشمندان برجسته قرآنی- مخصوصاً صاحبان تفاسیر تسنیم و المیزان - توجه شده است. در نگاهی کلی، مجموعه مقامات و منزلتهای ترسیم شده برای حضرت مریم در آیات قرآنی از این قرار است: مقام اصطفای حضرت مریم؛ مقام اسوه‌گی و الگو بودن آنحضرت؛ مقام عبودیت تام ؛ مقام طهارت و عصمت؛ مقام رضا و تسلیم در برابر بلایا؛ منزلت محدّثه بودن آنحضرت؛ منزلت پرورش یافتگی تحت عنایت الهی؛ منزلت مرزوقیت از خوان ربوبی؛ منزلت مصدِّق بودن و نهایتاً منزلت طیب ولادت و برگزیدگی مطلق . این گستردگی مقامات و منزلتها برای چنین شخصیتی الهی، ناشی از «سعه وجودی»، «جامعیّت شخصیّتی» و «کرامات والای» آن بانوی الهی بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Study of the position and dignity of sant marry in the Holy Quran
نویسندگان [English]
- Ashkan Javanmard 1
- Sayed Reza Moaddab 2
1 PhD student of comparative interpretation of Qom university
2 Professor of the entire Quran and Hadith department of Qom univrsity
چکیده [English]
Virgin Mary (pbuh) is one of the pure and specially chosen ones of God whom the Holy Qur'an has introduced as the example of the people of faith. Paying more attention and investigation to the rare authorities and dignities that have been drawn for that noble person in the Quranic verses will make it clearer to know more about them and to discover the reasons for this disgrace. In this regard, the main goal of this research is a detailed investigation of the authorities and dignities mentioned for His Holiness in the divine word.
This research was done in an analytical-comparative way, and in its text, the views and opinions of prominent Qur'anic commentators and thinkers - especially the authors of Tasnim and Al-Mizan commentaries - were paid attention to. In a general view, the set of authorities and dignities drawn for Hazrat Maryam in the Quranic verses are as follows: the status of Hazrat Maryam; His Majesty's role as a teacher and role model; The position of total worship; the position of purity and innocence; The position of satisfaction and submission to disasters;
کلیدواژه‌ها [English]
- Virgin Mary
- Position of Virgin Mary in Quran
- Role model of women
- Mohaddeseh
- Seddigheh
- Divine selection
- ابن عربى، محى‌الدین(1422 ق)، تفسیر ابن عربى، چاپ اول، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
- ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، بیروت، نشر دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
- انصاری، قاسم(1386ش)، مبانی عرفان و تصوف، چاپ ششم، تهران، طهوری.
- بخاری، محمّد بن اسماعیل(بی‌‌تا)، صحیح البخاری، بیروت، دار ابن‌کثیر.
- بقلى، روزبهان(2008م)، عرائس البیان فى حقائق القرآن، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیة.
- جوادی آملی، عبدالله (1378ش)، زن در آینه جلال و جمال، چاپ پنجم، قم، مرکز نشر اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (1383ش)، تسنیم ، چاپ اول، قم، مرکز نشر اسراء.
- حسن‌زاده آملی، حسن(1395ش)، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم، چاپ ششم، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- خمینی، روح‌اله (1378ش) ، صحیفه امام، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی(س).
- دهخدا، علی‌اکبر و همکاران(1377)، لغت‌نامه، چاپ دوم، تهران، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
- راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1385ش)، ترجمه مفردات الفاظ القرآن، مترجم: رحیمی‌نیا، مصطفی، تهران، نشر سبحان.
- راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، موسسه دار القلم.
- سقاب گندم‌آبادی، محبوبه(1399)، «مقاماتحضرت مریمK در قرآن و عرفان»، پژوهش‌های اسلامی زن و خانواده ، بهار و تابستان 1399 ، شماره 2: 31 - 51.
- صفّارقمی، محمّدبن حسن(1404ق)، بصائر الدّرجات فی فضائل آل محمّد[، چاپ دوم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
- طاهری‌نیا، علی‌باقر؛حیدری، زهره(1393)، «ساختار نشانه‌ای شخصیت حضرت مریمK در قرآن کریم»، لسان مبین، بهار 1393 ، شماره 15: 45 - 64.
- طباطبائی، محمدحسین (1402ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
- طریحی، فخر الدین بن محمد (1375ش)، مجمع البحرین ، تهران ، انتشارات مرتضوی.
- عجم،رفیق(1999م)، موسوعة مصطلحات التّصوّف الإسلامی، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون .
- عروسى حویزى، عبد على بن جمعه(1415ق)، تفسیر نورالثقلین، چاپ چهارم، قم، انتشارات اسماعیلیان.
- عروسی حویزی، عبدعلی(1415ق)، تفسیر نورالثقلین ، قم، انتشارات اسماعیلیان.
- عمید، حسن(1375ش)، فرهنگ عمید، چاپ ششم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- قرائتى، محسن (1383ش)، تفسیر نور، چاپ یازدهم، تهران، مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
- قرشى بنابى، علىاکبر(1371ش)، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران، موسسه دار الکتب الإسلامیة.
- قمى، على بن ابراهیم (1367ش)، تفسیر قمى، قم، دارالکتاب.
- کاشانی‌ها، زهرا(1387)، الگو بودن «حضرت مریمK در قرآن و انجیل»، بانوان شیعه، پاییز 1387، شماره17: 45 - 72.
- کلینی، محمّدبن یعقوب (1407ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
- مجرب، فاطمه؛ طاهری، فاطمه‌سادات؛ برادران، مریم ؛ مومن، رقیه‌سادات(1399) ؛ « تیپ شخصیتی حضرت مریمK در قرآن کریم بر اساس تحلیل ایناگرام»، همایش ملی قرآن و روان‌شناسی ، دوره 1؛ 24-22/04/1399 : 565 - 575.
- مجلسى، محمد باقر (1403 ق)، بحار الأنوار الجامعة لدُرر أخبار الأئمة الأطهار ، بیروت، موسسه دار إحیاء التراث العربی.
- مصطفوى، حسن (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم ، چاپ اول، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- مطهری ، مرتضی(1378ش)، نظام حقوق زن در اسلام؛ چاپ 27 ،تهران، انتشارات صدرا.
- معرفت، محمّد هادی(1385)،« تفسیر قرآن به قرآن و جایگاه سنّت؛ آخرین سخنرانی منتشر نشده از آیت الله معرفت»، پژوهش‌های قرآنی، دوره 12، آبان 1385،شماره 46-47 : 14-21.
- معین،محمّد(1386ش)، فرهنگ معین، چاپ سوم، تهران، نشر زرین.
- مکارم شیرازی، ناصر (1374 ش)، تفسیر نمونه ، تهران، موسسه دار الکتب الاسلامیه.
- منتظری، حسینعلی (1385ش)، از آغاز تا انجام در گفتگوی دو دانشجو، چاپ چهارم، قم، موسسه هاشمیّون.
)