نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• مریم پیروان ¹
• احمد پاکتچی ²
• عباس اشرفی ³
• علی رضا فخاری ⁴

¹ دانشجوی دکتری رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشیار علوم قرآن و حدیث، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

³ دانشیار الهیات و معارف اسلامی - علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی

⁴ دانشیار علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

کارکرد همدلی یکی از کارکردهای شش‌گانة زبان است که در فهم متن و رفع موانع فهم مراد گویندة متن به ما کمک می‌کند. از دیدگاه رومن یاکوبسن، هر یک از این کارکردها به یکی از عناصر دخیل در انتقال پیام مربوط می‌شوند؛ یعنی فرستندة پیام، گیرندة پیام، موضوع پیام، خود پیام، رسانه یا کانال انتقال پیام و رمزگان، و به ترتیب کارکردهای عاطفی، ترغیبی، ارجاعی، شعری، همدلی و فرازبانی نام دارند. کارکرد همدلی زمانی مطرح است که در یک ارتباط، کانال و مجرای ارتباطی مورد توجه است.مسألة این پژوهش دست یافتن به پاسخ این پرسش است که آیا کارکرد همدلی در قرآن وجود دارد یا نه و اگر وجود دارد فراوانی و تنوع آن در آیات مکی و مدنی چگونه است. همین طور هدف بررسی دیدگاه مفسران مسلمان دربارة این دست آیات است. با مطالعة جزء 1 قرآن به عنوان آیات مدنی و بخش های مکی جزء 30، با روش تحلیلی-توصیفی، به این نتیجه رسیدیم که اولا آیات دارای کارکرد همدلی در قرآن وجود دارد و ثانیا فراوانی و تنوع این نوع کارکرد در آیات مکی بیش از آیات مدنی است. همچنین به این نتیجه رسیدیم که در تفاسیر سنتی قرآن مطالبی ناظر به این کارکرد می‌توان یافت.

کلیدواژه‌ها

• کارکرد همدلی زبان
• رومن یاکوبسن
• تفسیر قرآن
• سوره‌های مکی و مدنی

موضوعات

• مطالعات قرآنی

عنوان مقاله [English]

Analysis of Phatic function of Jakobson in medinan and mecan Surah in the first and the last parts of Qoran

نویسندگان [English]

• Maryam Peyrovan ¹
• Ahmad Pakatchi ²
• abas ashrafi ³
• Alireza Fakhari ⁴

¹ Ph.D. student in Quran and Hadith Sciences, Faculty of theology and Islamic studies, Allameh Tabatabai university

² Associate Professor in Quran and Hadith science, Institute for Humanities and Cultural Studies

³ Associate Professor of Theology and Islamic Education - Quranic Sciences and Hadith, Allameh Tabataba'i University

⁴ Associate Professor of Quran and Hadith Sciences, Allameh Tabataba'i University

چکیده [English]

The phatic function is one of the six functions of language that helps us understand the text . From the point of view of Roman Jakobson, each of these functions is related to one of the elements involved in the transmission of the message; they are called emotive, conative, referential, poetic, pathic and metalinguistic functions. The phatic function is when the communication channel is considered. The issue of this research is to find the answer to the question whether the phatic function exists in the Qur'an or not, and if so, how abundant and diverse it is in the Meccan and Madani verses. Likewise, the aim is to examine the views of Muslim commentators on these verses. By studying part 1 of the Qur'an as Madani verses and the Meccan parts of part 30, with an analytical-descriptive method, we came to the conclusion that, firstly, there are verses with the phatic function in the Qur'an, and secondly, the frequency and variety of this type of function in the Meccan verses is more than in the Madani verses. Also, we came to the conclusion that in the traditional interpretations of the Qur'an, we can find materials related to this function.

کلیدواژه‌ها [English]

• pathic function of language
• Roman Jakobson
• Qur'an interpretation
• Meccan and Madani surahs