مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی

بررسی مولفه های انعطاف پذیری و قاطعیت هوش هیجانی در قرآن کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

ستاره طهرانی 1
ارسطو میرانی 2
طاهره حاج ابراهیمی 3

1 دانشجوی دکترای رشته ادیان و عرفان، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دکتری ادیان و عرفان ،استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

3 دکتری ادیان و عرفان – استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

https://doi.org/10.22034/isqs.2024.43123.2051
چکیده
هوش هیجانی به عنوان یکی از مهم ترین اکتشافات محققان حوزه روانشناسی، در دهه های اخیر می باشد که شناخت و پرورش آن تاثیر چشمگیری در ارتقا ابعاد مختلفی از زندگی جامعه بشری گذاشته است.
در مقاله حاضر امکان وجود مولفه های هوش هیجانی(عاطفی) به عنوان دروازه ورود به هوش معنوی و از منظر یک دین پژوه مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر یک مورد اسنادی ، کتابخانه ای است که در ابتدا به صورت خلاصه به توضیح مفاهیمی چون هوش و هوش هیجانی میپردازد و سپس از میان پانزده مولفه ای که بار- اون به عنوان شاخص های هوش هیجانی معرفی می کند؛ دو مولفه انعطاف پذیری و قاطعیت را که به ظاهر متضاد با هم دیگر هستند؛ به صورت موردی در کل قرآن کریم مورد بررسی قرار میدهد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که هر دوی این مولفه ها در قالب توصیه الهی به حضرت محمد و مومنین به قرآن بیان شده و همچنین در گفتار و رفتار بعضی از شخصیتهای نام برده شده در قرآن چون ابراهیم پیامبر دیده می شود.

کلیدواژه‌ها

هوش هیجانی
هوش معنوی
قرآن
روانشناسی
قاطعیت
انعطاف پذیری

موضوعات

عنوان مقاله English

Investigating the flexibility and assertiveness components of emotional intelligence in the Holy Quran

نویسندگان English

setare tehrani 1
Arasto Mirani 2
tahere haj ebrahimi 3
1 PhD Candidate of Religions and Mysticism, Law, Theology & Politics Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 PhD of Religions and Mysticism - assistant professor and member of the academic staff of Islamic Azad University, Gorgan branch,
3 PhD of Religions and Mysticism - Associate Professor and member of the scientific faculty of Islamic Azad University, Science and Research Unit
چکیده English

motional intelligence is one of the most important discoveries of researchers in the field of psychology in recent decades, and its recognition and cultivation has had a significant impact on the improvement of various aspects of the life of human society.
In this article, the possibility of the existence of emotional intelligence (emotional) components as a gateway to spiritual intelligence has been investigated from the perspective of a religious scholar. The current research is a documentary case, a library that first briefly explains concepts such as intelligence and emotional intelligence, and then among the fifteen components that Bar-On introduces as indicators of emotional intelligence; The two components of flexibility and determination, which are seemingly opposite to each other; It examines the entire Holy Quran case by case. The results of this research show that both of these components are expressed in the form of divine advice to Prophet Muhammad and the believers in the Qur'an and can also be seen in the speech and behavior of some characters mentioned in the Qur'an such as Prophet Abraham.

کلیدواژه‌ها English

emotional intelligence
Spiritual Intelligence
Quran
psychology
decisiveness
flexibility
  • قرآن کریم ، ترجمه محمد مهدی فولادوند
  • انوری ، حسن ، اخیانی ، جمیله ، فرهنگ بزرگ سخن، جلد اول، نشر سخن ، تهران ، 1381
  • برونو، فرانک ، فرهنگ توصیفی روانشناسی ، مترجم فرزانه طاهری و مهشید یاسائی ، چاپ سوم ، تهران ،1384
  • پور اسمعلی، اصغر، رساله رابطه عامل های شخصیتی و زیر مولفه های بخشش (تنفر پایا، حساسیت به مقتضیات و تمایل بر بخشش) ، در بین دانشجویان دانشگاه تبریز، استاد راهنما منصور بیرامی، دانشگاه تبریز، 1389
  • پیرزاده ، الهه ، پایان نامه بررسی تاثیر درجات قاطعیت و رضایت و استرس شغلی کارکنان بیمارستان، استاد راهنما لادن هاشمی ، دانشگاه آزاد واحد ارسنجان ، 1395
  • حسن زاده ، رمضان ، ساداتی کیادهی، سید مرتضی، هوش هیجانی (مدیریت احساس،عاطفه و هیجان ، انتشارات روان ، تهران ،1400
  • خشوعی ، مهدیه سادات ، مقاله انعطاف پذیری از دیدگاه روانشناسی تحولی، پژوهشنامه دانشگاه تربیتی آزاد اسلامی واحد بجنورد، شماره 19 ، 1388
  • ربر، آرتور اس ، فرهنگ توصیفی روانشناسی ، مترجمان یوسف کریمی و دیگران ، چاپ دوم ، انتشارات رشد، تهران ، 1393
  • رحیم پور ، ناصر ، پایان نامه بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه قاطعیت و رابطه آن با رضایت از زندگی ، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، 1391
  • سیاروچی ژوزف، ژوزف فورگاس و جان مایر ، هوش عاطفی در زندگی روزمره، مترجمان: اصغر نوری امامزاده و حبیب الله نصیری ، چاپ دوم ، انتشارات نوشته، اصفهان،1383
  • سهرابی ، فرامرز، ناصری ، اسماعیل هوش معنوی و مقیاس های سنجش آن ، چاپ سوم ، نشر آوای نور، 1395
  • صدری دمیرچی ، اسماعیل و دیگران ، مقاله پیش بینی سلامت روان براساس هوش اخلاقی و انعطاف پذیری شناختی در دانشجویان پرستاری ، مجله اخلاق پزشکی ، دوره دوازدهم، شماره 43، 1397
  • فرامرزی، سالار و دیگران ، بررسی رابطه هوش معنوی و هوش هیجانی دانشجویان ، دو فصلنامه علمی و تخصصی مطالعات اسلام و روانشناسی، شماره 5، 1388
  • فرهنگ لغت دهخدا ،جلد دوم، ناشر وزارت ارشاد اسلامی ، تهران ، 1373
  • قرائتی، محسن ، تفسیر نور ، جلد2و 5 ، چاپ یازدهم ، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن ، تهران ، 1383
  • قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، مرکز چاپ و نشر بنیاد بعثت ، تهران ، کتابخانه دیجیتال نور، 1377
  • عمید، حسن ، فرهنگ عمید، جلد اول، نشر امیر کبیر، جلد اول، 1390
  • گلپور چمرکوهی، رضا ،امینی ، محمد، اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر ذهن بهبود ذهن آگاهی و افزایش ابراز وجود در دانش آموزان ، مجله روانشناسی مدرسه ، دوره 1 ، شماره 3 ، 1391
  • گلمن ، دنیل ، هوش هیجانی، مترجم نسرین پارسا ، انتشارات رشد ، تهران ، 1383
  • لیندن‌ فیلد،‌ گیل ، اسرار قاطعیت، ترجمه ‌مهرنوش ‌طلایی، ‌چاپ‌سوم، ‌انتشارات ‌پل، 1384
  • مخلص ، عبدالروف ، انوار القرآن ، گزیده ای از سه تفسیر فتح القدیر امام شوکانی ، ابن کثیر دمشقی و تفسیر المنیر وهبه الزحیلی ، جلد چهارم ، چاپ دوم ، انتشارات شیخ السلام احمد جام ،1383
  • مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از فضلا، برگزیده تفسیر نمونه، تنظیم احمد علی بابایی، دارالکتب اسلامیه، جلد چهارم ، تهران، 1386
  • موسوی لیر، سمیه ، پایان نامه بررسی رابطه بین انعطاف پذیری روانشناختی و ذهن آگاهی با کیفیت زندگی مادران دارای کودک کم توان، راهنما خالد اصلانی ، دانشگاه علوم تربیتی چمران اهواز ، 1396
  • وزیری دوزین ، شیر علی، اثر بخشی آموزش گروهی بخشش بر افزایش تاب آوری و بهزیستی روانشناختی زنان مطلقه ، استاد راهنما شهناز نوحی، دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات واحد شاهرود ، 1394
  • هارجی، ‌اول؛ ‌ساندرس، ‌کریستین؛ ‌ریکسون، ‌دیوید(1990) ، مهارت های اجتماعی در ارتباط های میان فردی) ، ترجمه‌ خشایار‌ بیگی ‌و مهرداد ‌فیروز‌بخت، ‌انتشارات‌ رشد ، تهران 1377
  • هانسون، ریک ، انعطاف پذیری(پرورش استقامت ، آرامش و شادی ) ترجمه ناهید ملکی ، نشر نوین، تهران 1397
  • Bar-on, Reuven and D.A. Parker, James,)2000) The handbook of Emotional Intelligence, Jossey Bass Inc publishers, San Francisco ,360-368
  • Bar-On, R. 1997, The emotional quotient inventory (EQ-I): Technical manual. Multi-Health Systems
  • Bar -on , R ,the 5 meta factors and 15 sub factors of the bar on model, https://www.reuvenbaron.com/
  • Conner, K. M., & Davidson, J. R. T. (2003). Development of a new resilience scale: The Conner-Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depression and Anxiety
  • Dennis J, Vander Wal J. )2010( The cognitive flxibility inventory: Intrument developmant and estimate of reliability and validity. Cognther Res
  • Goleman, D. ,(1998), Working with Emotional Intelligence. New York
  • Hayes, S. C; & Strosahl, K. D. (2010). A practical guide toacceptance and commitment therapy. New York: Springer Science and Business Media Inc
  • Luthar, S.S. (1991).Vulnerability and resilience: A study of high_risk adolescents. Child Development
  • McAllister, M., McKinnon, J. (2008). The importance of teaching and learning resilience in the health disciplines: A critical review of the literature, Nurse Education Today. in press
  • Petrides, K. V. & Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: Psychometric investigation with reference to established trait taxonomies. European Journal of Personality, 15, 425-448
  • Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2006). Best news yet on the six-factor model of
    well-being. Social Science Research, 35, 1103–1119.
  • Wong, C. S., & Law, K. S. (2002). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study. The leadership quarterly, 13(3), 243-274.

  • تاریخ دریافت 21 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری 23 دی 1402
  • تاریخ پذیرش 15 بهمن 1402

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما