معناشناسی واژه «القی» باتکیه بر مؤلفه های معنایی واژگان «افکندن» در قرآن کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.

2 دانشیار گروه تفسیر و علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم ، ایران.

3 دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

10.22034/isqs.2025.48214.2282
چکیده
یکی از راه های فهم آیات قرآن کریم، مطالعه و بررسی معناشناسی واژگان آن است. مطالعات معناشناسی آیات و واژگان قرآن کریم ضمن ارائه راهکارهای نظام مند و تعریفی دقیق از مفاهیم مورد مطالعه و همچنین تبیین جایگاه آنها در میان سایر مفاهیم قرآن، لایه ها و بطن‌هایی جدید از آن مفهوم را روشن می‌کند و در عمق بخشیدن به معناهای مستخرج از آیات قرآن نقش مهمی دارد. پژوهش حاضر با هدف کشف و ارائه تصویری از سطوح و معنای لایه های مختلف واژه ألقی، به استخراج مولفه های معنایی ، مترادف ها و مفاهیم مرتبط با این واژه در آیات قرآن کریم و به روش تحلیلی_کتابخانه ای پرداخته است. پس از بررسی مفهوم لغوی واصطلاحی واژه ،حوزه های معنایی آن در قرآن شامل انداختن و افکندن، مجذوب کردن، فراگرفتن، جعل و آفریدن، نازل شدن از جانب خدا و قرعه انداختن به دست آمد. همچنین برآیند بررسی مفاهیم مترادف با ألقی نشان می‌دهد که این واژه با واژگان قذف، نبذ، اکتسب و اخذ رابطه معنایی دارد. واژه القی با توجه به شبکه معنایی خود با کلمات متعددی همنشین است. مانند: موسی، عصا، رواسی، ارض، کل زوج و انبتنا و رابطه هر کدام با القی مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله English

The semantics of the word "alqi" is based on the semantic components of the words "to throw" in the Holy Quran

نویسندگان English

oshriyeh oshriyeh 1
Seyyed Abdul Rasool Hosseinizadeh 2
Seyed Zahra Hosseini Razmgah 3
1 Associate Professor of University of Holy Quran Sciences and Knowledge, Qom, Iran.
2 associate professor of the Department of Qur'anic Interpretation and Sciences, University of Noble Qur'anic Sciences and Education, Qom, Iran.
3 PhD student of comparative interpretation of Quran, University of Sciences and Education of the Holy Quran
چکیده English

One way to understand the verses of the Holy Quran is to study and examine the semantics of its words. Studies of the semantics of the verses and words of the Holy Quran, while providing systematic solutions and a precise definition of the concepts under study, as well as explaining their position among other concepts of the Quran, shed light on new layers and depths of that concept and play an important role in deepening the meanings extracted from the verses of the Quran. The present study, with the aim of discovering and presenting a picture of the levels and meanings of the different layers of the word al-Aqi, has extracted semantic components, synonyms, and concepts related to this word in the verses of the Holy Quran using a library-analytical method. After examining the lexical and terminological meaning of the word, its semantic domains in the Quran were obtained, including throwing and throwing, captivating, learning, forging and creating, coming down from God, and casting lots. Also, the results of examining the synonyms of al-Aqi show that this word has a semantic relationship with the words qazf, nabz, ektesb, and aqr. The word al-Qi, according to its semantic network, is associated

کلیدواژه‌ها English

Induction
projection
conceptualization
semantic components
 قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی
1. ابن‏عاشور، محمدطاهر. (1420 ه.ق.). تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، 30 جلد، مؤسسة التاریخ العربی - لبنان بیروت: چاپ: 1.
2. ابن منظور، محمدبن مکرم. (۱۴۱۴ ق). لسان العرب، بیروت: دار صادر، چاپ سوم، ج ۷،
3. ایزوتسو، توشیهیکو. (۱۳۸۰). مفاهیم اخلاقی_دینی در قرآن، ترجمه فریدون بدره ای، تهران: فروزانفر.
4. باقری، مهری. (۱۳۷۸). مقدمات زبان شناسی، تهران: قطره.
5. بستانی، فواد افرام. مهیار، رضا. (1375). فرهنگ ابجدی. تهران - ایران اسلامی.
6. بی یرویش، مانفرد. (۱۳۷۴). زبان شناسی جدید، ترجمه محمد رضا باطنی، تهران: انتشارات آگاه.
7. حمیری، نشوان بن سعید. (1420 ق یا 1999 م). شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم اریانی، مطهر بن علی عبدالله، یوسف محمد؛ عمری، حسین؛ دمشق سوریه: دار الفکر، چاپ 1.
8. حیدری، محمد. (۱۴۲۳ ق.). معجم الافعال المتداوله و مواطن استعمالها: قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
9. دهخدا، علی اکبر. (١٣٨٥). لغت نامه دهخدا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران: چاپ اول.
10. راغب اصفهانی، حسین ابن محمد. (١٤١٢ ق). مفردات الفاظ قرآن، بیروت: دارالقلم، چ اّول.
11. زمخشرى، محمود. (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت‏: دار الکتاب العربی، چاپ: سوم. ‏
12. شرتونی، سعید. (1416 ق). أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، منظمة الاوقاف و الشؤون الخیریة. دار الأسوة للطباعة و النشر، ایران - تهران قم.
13. شفیع زاده، مرضیه، بهارزاده، پروین، فتاحی زاده، فتحیه. (1393). «معناشناسی کلمه در قرآن کریم با تاکید بر روابط همنشینی و جانشینی»، مجله پژوهش های قرآن و حدیث، سال چهل و هفتم، شمارۀ یکم، بهار و تابستان ۱۳۹۳، صص 99-130.
14. صفوی، کوروش. (۱۳۸۴). فرهنگ توصیفی معناشناسی، تهران: فرهنگ معاصر
15. صینى، محمود اسماعیل، ناصف مصطفى عبدالعزیز و مصطفى احمد سلیمان. (1414 ق). معجم فی المترادفات والمتجانسات للمؤلفین و المترجمین و الطلاب، بیروت لبنان: مکتبة لبنان ناشرون، چاپ 1.
16. طباطبایى، سید محمد حسین. (1374). تفسیر المیزان‏، ترجمه سید محمد باقر موسوى همدانى،‏ قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم: چاپ: پنجم‏.
17. طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن. (١٣٧٩). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
18. طبرسی، فضل‌ابن‌حسن. (548ق). تفسیر جوامع‌الجوامع، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
19. طریحی، فخر الدین بن محمد.( ۱۳۷۵ش). مجمع البحرین، محقق / مصحح: حسینی اشکوری، احمد، تهران: مرتضوی.
20.طوسى، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، 10جلد،  لبنان - بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ:1
21.فتاحی زاده، فتحیه ، رضایی، رقیه ، امینی، فریده .(1396). «معناشناسی تکفیر در قرآن کریم با تاکید بر روابط هم نشینی و جانشینی»، مجله قرآن شناخت ، سال دهم، شماره دوم، پیاپی 19، پاییز و زمستان ۱۳۹۶، صص55-72.
22. فخر رازى، محمد بن عمر(606 ه. ق‏)، التفسیر الکبیر( مفاتیح الغیب)‏، لبنان- بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی 1420 ه. ق‏.
23.فخر رازى، محمد بن عمر. (1420 ه.ق). التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، 32 جلد، لبنان بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ: 3.
24. فیومى، احمد بن محمد مقرى. (بی‌تا). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات دار الرضی.
25. قرشی، سید علی اکبر. (1372). قاموس قرآن، (ج 7)، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
26. کوثری، عباس. (1394). فرهنگنامه تحلیلی وجوه و نظائر در قرآن، (جلد اول)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول.
27. لویس معلوف. (1284-1365 ق). المنجد فی اللغة العربیة المعاصرة، چاپ 1، انتشارات استقلال، 1386
28.مصطفى، إبراهیم ؛ الزیات، أحمد ؛ عبد القادر، حامد ؛ النجار، محمد، مجمع اللغة العربیة بالقاهرة ، المعجم الوسیط ،الناشر: دار الدعوة.
29.ملک آبادی، فاطمه گلی ، خاقانی، محمد ، شکرانی، رضا .(1394). «معناشناسی بین در قرآن بر اساس روابط جانشینی و همنشینی، مجله پژوهش های زبان شناختی قرآن، سال چهارم، شماره دوم، پاییز و زمستان ۱۳۹۴،پیاپی8، صص 59-76.
30. مصطفوی، حسن.( ۱۳۶۰ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: نشر کتاب. ج ۱.
31.مغنیه، محمدجواد. (1424 ه. ق‏). التفسیر الکاشف‏‏، ایران- قم: دار الکتاب الإسلامی.
32. مکارم شیرازی، ناصر. (1371 ش). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة، دهم.
دوره 9، شماره 2
تابستان 1404

  • تاریخ دریافت 18 بهمن 1402
  • تاریخ بازنگری 29 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش 05 مرداد 1403