نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مریم صانع پور

رئیس پژوهشکده و عضو هیئت علمی پژوهشکده حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران

چکیده

در دین اسلام مسالمت مهم‌ترین اصل اخلاقی معرفی شده‌است ازآنجا که نام اسلام از سلم و مسالمت مشتق شده و برسر هر یک از سوره‌‌های قرآن آیة «بسم الله الرحمن الرحیم» - که رحمانیت عام پروردگار را نسبت به همگان تداعی می‌کند – تکرار می‌شود. نویسندة مقالة حاضر با استفاده از سه تفسیر شیعی( من وحی القرآن، الکاشف، و المیزان) و سه تفسیر سنی( التحریر و التنویر، فی ظلال القرآن، و جامع البیان فی تفسیر القرآن) براساس کلیدواژة قرآنی «ناس» کوشیده تا در روشی عقلی و مفهومی اصول «اخلاق مسالمت» را صورت‌بندی کند. این اصول اخلاقی اولاً) بر مبانی انسان‌شناسانه قرآنی مانند پاک‎نهادی، برادری، و برابری همه افراد بشر، پایه‌گذاری شده؛ ثانیاً) در زمینه‌های اخلاق همگرایانه‌ای مانند رحمت، وحدت، امنیت و صلح عمومی شکل گرفته‌؛ تا ثالثاً) اصول اخلاق مبتنی بر مشترکات فطری همه افراد نوع بشر به‌گونه‌ای صورت‌بندی شود که در هر یک از اصول، همه زمینه‌های مشترک زیست اخلاقی قرآن، و نیز همه مبانی انسان‌شناسانة قرآن حضور داشته باشند تا نظام اخلاقی منسجمی برای ارتباط مسالمت‌آمیز میان فرهنگ‌ها و ادیان مختلف جهان شکل گیرد؛ اخلاقی که مبتنی بر وجوه اشتراک «امت انسانی واحد» است.

کلیدواژه‌ها

• اخلاق مسالمت
• صلح
• امنیت
• اخلاق پیشادینی – پیشافرهنگی
• تکریم انسان

عنوان مقاله [English]

Conceptualizing of Tolerance Ethics based on Quranic word of al-Nas

نویسنده [English]

• Maryam Saneapour

Faculty member, Institute For Humanities And Cultural Studies, Tehran

چکیده [English]

Tolerance is the most important moral rule in Islam, to the extent that the word of Islam derived from “Salama”(submission or resignation) and “Musalimah”(tolerance or peacefulness); and in the beginning of every chapter (Surah) of quran there is “Bismi Allah al-rahman al-Rahim” (In the of God, the most gracious and merciful) which connote and repeat the generality of God’s grace and mercy towards everyone. In this paper, it is tried to outline conceptual and rational principles of Tolerance Ethics based on al-Nas keyword in Quran using three Shiite Quranic commentaries, namely Min Vahi al-Quran, al-Kashif and al-Mizan, and three Sunnis, i.e. al-Tahrir wa al-Tanwir, Fi Dhalal al-Quran and al-Jamie al-Bayan Fi Tafsir al-Quran. These ethical principles, in the first place, are humanistic, namely goodness, brotherhood, and equality of human being; secondly, they are established in convergent and moral grounds, such as mercy, unity, security and global peace; in order to, thirdly, they will be applicable to all common biological, moral background, and all humanistic principles of Quran have been considered, thus it could be used for peaceful communication among every single culture or religion; a kind of ethics that is derived from shared features of “the united community of humanity”.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tolerance Ethics
• peace
• security
• pre-religious and pre-cultural ethics
• honoring human being