نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری ، گروه علوم قرآن و حدیث ، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران.

1022034/isqs.2020.5776

چکیده

حرکت، مفهومی اولیه، جهانی و پیچیده است که در زبان های گوناگون، با عناصر روساخت متفاوتی بازنمایی می شود. مطالعات تالمی در واقع شروع مطالعات زبان شناسی شناختی در موضوع حرکت محسوب می شود؛ تالمی روابط نظام مند میان روساخت ها و ژرفﹾ ساخت های زبانی را تبیین نموده است. مقاله حاضر به بررسی مفهوم سازی فعل حرکتی ذَهَبَ در قرآن بر مبنای الگوی واژگانی شدگی تالمی پرداخته است.پیکره پژوهش حاضر56آیه مشتمل بر ماده«ذَهَبَ»است که از این تعداد، 48 روساخت فعل «ذَهَبَ» مشاهده شد و پس از تحلیل داده ها در بافت قرآنی، 28 نمونه استعاری و 20 مورد غیراستعاری و به معنای حرکت فیزیکیِ رفتن کشف شد. در مرحله بعد بسامد و نحوه کاربست مؤلفه های رویداد حرکت استخراج و نقش آن در بهبود و تدقیق تفسیر آیات قرآن مشخص شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تمامی چهار مؤلفه اصلی رویداد حرکت و دو مؤلفه فرعی در گزاره های مورد مطالعه وجود دارد و بالاترین بسامد در میان مؤلفه های اصلی، مربوط به مؤلفه مسیر وجزءحرکتی(20مورد)سپس مؤلفه پیکر/زمینه(19مورد)و در مؤلفه های فرعی، سبب(13مورد) است. یکی دیگر از نتایج مقاله حاضر، تبیین وقوع بسط معنایی در روساخت مشترک مفهوم «رفتن» در قالب مفاهیم«برطرف شدن»،«نابود شدن» و «مردن» است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Representation of the Movement Event in verb"ZAHABA" in the Holy Quran: A Cognitive Approach

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Habibi 1
  • fathieh fattahizadeh 2

1 Postdoctoral researcher Al-Zahra University

2 Professor at Al-Zahra University

چکیده [English]

Motion is a basic, universal and complex concept that is represented in different languages by different surface expression .Talmy´s studies are the beginning of cognitive linguistic on the subject of movement ;Talmy explains the systematic relations between linguistic surface expression and profound expression.The present article examines the conceptualization of subjective motion verb “Zdahaba” in the Holy Qur'an.The data in this paper, in a figurative analysis, investigate how the motion event is represented. The body of the present study consists of56verses48surface expression were observed as a moving event.28metaphorical and20non metaphorical cases of physical movement were discovered. The results of this study show that all four main components of the motion event, as well as the two sub-components of cause and manner, are present in the studied propositions. The highest frequency among the main components is related to the path component and the moving component of 20 cases, then the figure & ground component to 19 cases to the sub-components, to 13 cases. Another result of the present paper is explaining the occurrence of the common surface expression of the concept of "going" in the concepts of "being eliminated","destroying" and"dying".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Qur'an
  • cognitive linguistics
  • lexicalization patterns
  • conceptual metaphor
  • motion verb Zdahaba
                         قرآن­کریم؛ترجمه مکارم شیرازی، ناصر(1373). قم: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى‏.
                         پشتوان،حمیده؛حق­بین، فریده؛افراشی،آزیتا(1394). «بازنمایی رویدادهای حرکت در گفتار روایی کودکان در نگرش شناختی». جستارهای زبانی، مرداد و شهریور، شماره 24، 19-44.
                         جاسم سلمان، علی(2003). موسوعهمعانیالحروفالعربیه، عمان: دار اسامه.
                         زمخشری، محمودبن­عمر(1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض­التنزیل، بیروت: دارالکتب­العلمیه.
                         سمایری، غلامحسین(1397). معنای ثبوت و حدوث در علوم ادبی با تطبیق بر آیات قرآن. پایان­نامه کارشناسی ارشد، قم: مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره).
                         طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417ق). المیزان­فی­تفسیرالقرآن، قم: انتشارات­جامعه ­مدرسین ­حوزه­علمیه.
                         طبرسی، فضل­بن­حسن(1372ش). مجمع­البیان­فی­علوم­القرآن، تهران: ناصرخسرو.
                         عیاشی، محمدبن مسعود(1380). التفسیر، چاپ­اول، تهران: مکتبة الاسلامیة.
                         قائمی­نیا،علیرضا(1390).معناشناسی­شناختی قرآن، چاپ اول، تهران:سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
                         گلفام، ارسلان و آزیتاافراشی و غزاله مقدم(1392). مفهوم سازی افعال حرکتی بسیط زبان فارسی: رویکردی شناختی. مطالعات زبان و گویش­های غرب ایران، سال اول، شماره سوم، زمستان،103-122.
                         گنجی، نرگس؛ کاظمی نجف­آبادی، سمیه(1389).«مصاحبت در معانی حروف جرّ عربی و حروف اضافه فارسی». بوستان ادب،سال دوم، بهار، شماره 3،119-136.
                         مسگرخویی،مریم(1392). بازنمود رویداد حرکت در زبان فارسی:رویکردی شناختی. رساله دکتری زبان شناسی همگانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
                         مکارم شیرازی، ناصر(1372ش). تفسیرنمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
                         مصطفوی،حسن(1430). التحقیق­فی­کلمات­القرآن­الکریم، چاپ سوم، بیروت: دارالکتب­العلمیه.
                         موسی، حسین یوسف(1407). الإفصاح فی فقه اللغه، چاپ چهارم، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
                            Evans, Vyvyan & Green, Melanie (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction, Edinburgh University Press.
                            Hawkes, T. (1972). Metaphor.  Methuen & co Ltd, London.from http://psycnet.apa.org.
                            Hickmann, M. & Tarann, p. & Bonnet, P.(2009). “Motion in first language acquisition” Manner & Path in French & English child language”. Journal of child language, Vol.36, No 4. pp: 705-741.
                            Lakoff, G. & Kӧvecses, Z. (1987). The cognitive model of anger inherent in AmericanEnglish. In Holland, D. (Ed), Cultural models in language and thought, 195- 221, Cambridge: Cambridge University Press.
                            Lakoff, G.; M. Johnson & M. Turner (1989). More Than Good Reason: A Field
Guide to Poetic Metaphor
. Chicago: University of Chicago Press.
                             Lakoff, G. (1992). Metaphor & War: The Metaphor system used to justify war in the golf. Amsterdam: John Benjamins. p463 – 481.
                            Lakoff, G. & Johnsenm, M. (2003). Metaphors we live by, London: The University of Chicago press.
                            Fillmor, Ch.(1971). Coming & going. Linguistic in the morning.
                            Talmy, L. (2000). Toward a cognitive semantics. Vol. 2. Cambridge: MIT Press.
                            Yu, N. (1995). Metaphorical expressions of anger and happiness in English andChinese. Metaphor and Symbolic Activity, 10 (2), 59-92.