مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی

بررسی تاریخ انگاره‌ای «قانتات» در سپهر گفتمان‌های تفسیری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

نفیسه مرادی 1
فاطمه علایی رحمانی 2
سید محمد هادی گرامی 3
زهرا صرفی 4

1 دانشجوی دکتری تخصصی علوم قرآن و حدیث، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

3 استادیار مطالعات قرآنی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

4 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

https://doi.org/10.22034/isqs.2023.46967.2213
چکیده
مفسران مقصود از «قانت» در آیات مختلف قرآن را مطیع در برابر خدا بیان کرده‌اند؛ اما قانت بودن زنان در آیه 34 سوره نساء با سیاق روابط میان زوجین، باعث شده تا فهم ایشان از انگاره «قانتات»، به سمت اطاعت زن از مرد سوق داده شود؛ درحالی‌که چنین فهمی در آیه پنج سوره تحریم که آن هم سیاقی مبتنی بر روابط زوجین دارد، رخ نداده است. پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که «تاریخ انگاره «قانتات» در تفاسیر چگونه بوده و چه تحولات گفتمانی را پشت‌سر گذاشته است؟». با بررسی معنای «ق ن ت» در سه بخش ادراکی پیشاقرآنی، قرآن و تفاسیر، و کشف گفتمان‌های ذیل انگاره «قانتات» در آیات 34 سوره نساء و پنج تحریم، چنین نتیجه می‌شود که پیدایی گفتمان مستقل و منحصربه‌فرد «زنان فرمان‌بر همسر» علاوه بر گفتمان «زنان فرمان‌بر خداوند» در ذیل آیه 34 سوره نساء به دلیل همسان‌انگاری معنای «قانت» با «مطیع» است. درحالی‌‌که در ادراک پیشاقرآنی، به‌معنای تحت انقیاد کامل درآمدن و تسلیم محض بودن با هدف رسیدن به مقصود خاصی است که یقیناً چنین چیزی از زنان در برابر مردان انتظار نمی‌رود؛ اما چون در تفاسیر معنای آن به مطیع بودن تغییر یافته منجربه پیدایی گفتمان «زنان فرمان‌بر همسر» شده است.

کلیدواژه‌ها

"آیه 34 سوره نساء"
"آیه پنج سوره تحریم"
"قانتات"
"اطاعت زن از همسر"
"تحولات تفسیری"
"تاریخ انگاره"

موضوعات

عنوان مقاله English

a study of conceptual history "Qanitat" in interpretive discourses

نویسندگان English

Nafiseh Moradi 1
fatemeh alaee rahmani 2
Seyed Mohammad Hadi Gerami 3
Zahra Sarfi 4
1 Ph.D. student in Qur'an and Hadith Sciences, Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Tehran Institute of Human Sciences, Iran
4 Assistant Professor of Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده English

Two commentators and two languages: What is meant by “obedient” is obedient, worshipper, remembrancer, and silent, without the need for a statement of Kurdand; As for the qāt of Budan Zanān in verse 34 of Surat An-Nisā’, with the context of links between two spouses, it caused distress for the two interpreters to understand the denial of “obedient”; Bashd. It is present with a narration of the history of “Qanat” and the text of “Qanat” in the Semitic and Arabic language, the course of the interpretation of the interpretation of “Qanat” in verse 34 of Surah An-Nisa’ Ran. What happened? As a result, the device is closed. He said, “Here’s a firm word” that he obeyed with a murmur and stopped in order to fulfill his rights and form his property, so that he would be righteous and pious, and he would have to be merciful with the words of a murmur. This is the meaning of the meaning of the meaning of “denying one’s beliefs purely and obeying them” and fulfilling one’s rights, as well as the meaning of this definition, which is limited to the individual’s understanding of denying one’s beliefs.

کلیدواژه‌ها English

“Verse 34 of Surah Al-Nisa”
“Verse 5
of Surah Al-Tahrim”
“obedient”
“Obedience of the wife to the husband”
“interpretive transformations”
“history of Idea”

  1.  

    1. قرآن کریم
    2. ابن عطیه، عبد الحق بن غالب (1422‌ق.)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، 6 جلد، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون.
    3. آهی، محمد؛ فیضی، مریم(1392)، «نقش­های شش­گانة زبانی در ادبیات تعلیمی با تکیه بر یکی از قصاید سنایی»، پژوهش­نامة ادبیات تعلیمی، شمارة 20، ص 219-187.
    4. رزقی، حوریه (2015) «الوظیفة التنبیهیة فی وصایا لقمان من منظور التبلیغ»، أبحاث فی اللغة و ألادب الجزائری، ص 88-69.
    5. زمخشری، محمود بن عمر (1407‌ق.)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، ترجمة مصطفی حسین احمد، 4 جلد، چاپ سوم، بیروت، دارالکتاب العربی.
    6. سوزن‌چی کاشانی، راضیه (1390)، «پایان نامه: نشانه‌شناسی نمادهای بهشت در قرآن کریم بر مبنای الگوی کارکردهای شش‌گانة رومن یاکوبسن»، راهنما احمد پاکتچی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
    7. طباطبایی، محمد‌حسین (1374ش)، ترجمة تفسیر المیزان، مترجم محمدباقر موسوی، 20 جلد، چاپ پنجم، قم، جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، دفتر انتشارات اسلامی.
    8. طبرسی، فضل‌بن‌حسن (1372‌ش.)، ترجمة تفسیر مجمع البیان، مترجم حسین نوری همدانی، 10 جلد، چاپ سوم، تهران، ناصرخسرو.
    1. گرجی، مصطفی؛ نورالدین‌اقدم، یحیی (1396)، «ایوان مدائن در ترازوی ارتباط، بررسی و تحلیل قصیدة «ایوان مدائن» براساس نظریة ارتباطی یاکوبسن»، بلاغت کاربردى و نقد بلاغى، شمارة 3، ص 126-109.
    1. گیرو، پی‌یر (1392) نشانه شناسی، مترجم محمد نبوی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات آگاه.
    2. مدفونی، فاطمه‌الزهراء (2011)، «پایان‌نامه: الأدوات التنبیهیة وظائفها اللغویة وأغراضها البلاغیة»، جامعة العربی بن مهیدی، کلیة الاداب واللغات والعلوم اإلجتماعیة واإلانسانیة أم البواقی، قسم اللغة العربیة وآدابها.
    3. هاشمی،احمد (1384)، جواهر البلاغه، محمود خرسندی و حمید مسجدسرایی، 1 جلد، چاپ اول، قم، نشر حقوق اسلامی.
    4. یاکوبسن، رومن فالر، راجر، لاج، دیوید (1369)، زبان شناسی و نقد ادبی (مجموعه مقالات)، ترجمة مریم خوزانی و حسین پاینده، چاپ اول، تهران، نشر نی.
    5. یثربی، چیستا (1390)، «پایان نامه: جملات پرسشی در نقش همدلی در زبان فارسی»، راهنما کوروش صفوی، دانشگاه علامه طباطبایی.
    6. یوسفی، سیده فائزه (1391)، «پایان نامه: بررسی مقابله­ای کارکرد نقش همدلی در زبان­های فارسی و انگلیسی»، راهنما کامبیز محمود زاده، دانشگاه علامه طباطبایی.

    منابع انگلیسی

     

    1. Coupland/ Coupland/ D. Robinson, Justine/ Nikolas/ Jeffrey (1992),” "How Are You?": Negotiating Phatic Communion”, Language in Society, n.2, pp. 207-230.
    2. Jakobson, Roman (1960), “linguistics and poetics”, Cabridge: Massachusetts institute of Technology Press., pp. 350-377.
    3. Jakobson, Roman (1976), “Metalanguage as a linguistic problem”, Különtenyomat a Nyelvtudományi Közlemënyek,Kötetének 2
    4. Jakobson, Roman (1988), Langguage in literature, Belknap Press
    5. Naderi, Naeime (2017), “Analysis of Phatic Utterances in Fictional Dialogue: A Case study of Austen’s Persuasion”, Jostarnameh Comparative Literature, n.1, pp. 126-140.
    6. Noronha /Malshe, Emelia/ Milind (2015), “The Phatic Function and the Socializing Element of Personal Blogs”, World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Humanities and Social Sciences, n.8, pp. 2744-2750.

    منبع اینترنتی

    الجمیلی، عدنان جاسم محمد (2017)، «الوظیفة الانتباهیة فی قصة النبی موسى والخضر علیهما السلام مقاربة أسلوبیة فی ضوء النظریة التواصلیة عند جاکبسون»،  المؤتمر الدولی السابع للغة العربیة، ص160-169، https://www.researchgate.net/publication

  • تاریخ دریافت 09 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری 21 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش 29 آذر 1402

صفحه اصلی

راهنمای نویسندگان

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما